Элмурадов Шерзод Хабибовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Болаларда қорин бўшлиғи аъзоларининг асоратланган эхинококкозини ташхислаш ва даволашни такомиллаштириш», 14.00.35 – Болалар хирургияси.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.3.PhD/Tib3084.
Илмий рахбар: Абдусаматов Бобир Закирович, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Болалар миллий тиббиёт маркази, DSc.04/01.02.2022. Tib.147.01.
Расмий оппонентлар: Ахмедов Юсуф Махмудович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Акилов Хабибулла Атауллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Абу Али Ибн Сино номидаги Тожикистон давлат тиббиёт университети (Тожикистон Республикаси).
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга эга. 
II. Тадқиқотнинг мақсади: болаларда лапароскопик эхинококкэктомияни жорий этиш орқали қорин бўшлиғи аъзоларининг асоратланган эхинококк касаллигини ташхислаш ва жарроҳлик йўли билан даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
анъанавий операция аралашувларининг дастлабки ва узоқ муддатли натижаларини таҳлилида, уларнинг етарли даражада самарали эмаслигини белгиловчи омилларни ўрни, ҳамда уларни яхшилаш бўйича тадбирлар тактикаси ишлаб чиқилган;
жигарнинг асоратланган эхинококкози ва қорин бўшлиғининг бошқа аъзоларининг биргаликда зарарланиши натижасида кисталарнинг йиринглаши, уларнинг ўт йўлларига очилиши ва қорин бўшлиғига ёрилишида лапароскопик эхинококкэктомияни бажариш учун комплекс ёндашув ишлаб чиқилган;
жигар асоратланган эхинококкози ва қорин бўшлиғининг бошқа аъзолари билан биргаликда зарарланиш шаклларида лапароскопик эхинококкэктомияга кўрсатмаларни кенгайтириш мезонлари асосида анъанавий очиқ операциялар заруратини камайтириш имкони исботланган;
болаларда жигар асоратланган эхинококкозини минимал инвазив жарроҳлик усули билан даволаш алгоритми асосида кисталарнинг ҳажми, сони ва босқичидан қатъий назар жарроҳлик муолажаларининг самарадорлигини ошириш тартиби исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Болаларда қорин бўшлиғи аъзоларининг асоратланган эхинококкозини ташхислаш ва даволашни такомиллаштириш тартиби баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: анъанавий операция аралашувларининг дастлабки ва узоқ муддатли натижаларини таҳлилида уларнинг етарли даражада самарали эмаслигини белгиловчи омилларни ўрни ҳамда уларни яхшилаш бўйича тадбирлар тактикаси ишлаб чиқилганлиги Тошкент тиббиёт академиясининг Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 25 мартдаги 03/24/266-t-сон билан тасдиқланган «Современные методы диагностики и лечения осложненной эхинококковой болезни органов брюшной полости у детей», ҳамда «Современные методы диагностики и лечения эхинококкоза легких у детей» номли услубий тавсияномалар мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Қорақалпоғистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Республика болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 08.04.2024 йилдаги 31§1-сон, Қашқадарё вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 01.05.2024 йилдаги 57-сон, Наманган вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 03.04.2024 йилдаги 60-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 15 февралдаги 12/20-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: анъанавий операция аралашувларининг дастлабки ва узоқ муддатли натижаларини таҳлилида уларнинг етарли даражада самарали эмаслигини белгиловчи омилларни ўрни, ҳамда уларни яхшилаш бўйича тадбирлар тактикаси ишлаб чиқилганлиги билан изоҳланади. Иқтисодий самарадорлиги: даволаш самарадорлигини ошириш, асоратлар сонини камайтириш ва беморнинг стационарда қолиш муддатини қисқартириш, ногиронлик даражасини камайтириш, касалликнинг башоратлашни яхшилаш ва операция амалга оширилган болаларнинг ҳаёт сифатини яхшилаш учун анъанавий ташхислаш ва даволаш усулларида ўртача стационар даволаниш муддати 14,9±1,2 кунни ва сарф харажатлар 19645254 сўмни, тақдим этилган янги усул орқали бу муддат 10,4±1,1 кунгача қисқартириш орқали сарф харажатлар 15677492 сўмни ташкил қилган. Хулоса: асоратланган эхинококкоз билан даволанган бир нафар бемор таҳлил қилинганда, анъанавий ташхис ва даволаш усулларида ўртача стационар даволаниш муддати 14,9±1,2 кунни ташкил этган бўлса, тақдим этилган янги усул орқали бу муддат 10,4±1,1 кунгача қисқартирилган ва давлат бюджетидан болалар учун сарфланадиган харажатлар эса 3967762 сўмни иқтисод қилиш имконини берган.
иккинчи илмий янгилик: жигарнинг асоратланган эхинококкози ва қорин бўшлиғининг бошқа аъзоларининг биргаликда зарарланиши натижасида кисталарнинг йиринглаши, уларнинг ўт йўлларига очилиши ва қорин бўшлиғига ёрилишида лапароскопик эхинококкэктомияни бажариш учун комплекс ёндашув ишлаб чиқиш бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академиясининг Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 25 мартдаги 03/24/266-t-сон билан тасдиқланган «Современные методы диагностики и лечения осложненной эхинококковой болезни органов брюшной полости у детей», ҳамда «Современные методы диагностики и лечения эхинококкоза легких у детей» номли услубий тавсияномалар мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Қорақалпоғистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Республика болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 08.04.2024 йилдаги 31§1-сон, Қашқадарё вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 01.05.2024 йилдаги 57-сон, Наманган вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 03.04.2024 йилдаги 60-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 15 февралдаги 12/20-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: жигарнинг асоратланган эхинококкози ва қорин бўшлиғининг бошқа аъзоларининг биргаликда зарарланиши натижасида кисталарнинг йиринглаши, уларнинг ўт йўлларига очилиши ва қорин бўшлиғига ёрилишида лапароскопик эхинококкэктомияни бажариш учун комплекс ёндашув ишлаб чиқиш натижасида болаларнинг ҳаёт сифатини яхшилаш, қайталанишларни олдини олиш имконини берганлиги билан изоҳланади. Иқтисодий самарадорлиги: жигарнинг асоратланган эхинококкози ва қорин бўшлиғининг бошқа аъзоларининг биргаликда зарарланиши натижасида кисталарнинг йиринглаши, уларнинг ўт йўлларига очилиши ва қорин бўшлиғига ёрилишида лапароскопик эхинококкэктомияни бажариш учун комплекс ёндашув ишлаб чиқиш орқали ўртача стационар даволаниш муддати 14,9±1,2 кунни ва сарф харажатлар 19645254 сўмни, тақдим этилган янги усул орқали бу муддат 10,4±1,1 кунгача қисқартириш орқали сарф харажатлар 15677492 сўмни ташкил қилган ва даволаниш учун давлат бюджетидан болалар учун сарфланадиган харажатлардан эса 3967762 сўмни иқтисод қилинади. Хулоса: асоратланган эхинококкоз билан даволанган бир нафар бемор таҳлил қилинганда, анъанавий ташхис ва даволаш усулларида ўртача стационар даволаниш муддати 14,9±1,2 кунни ташкил этган бўлса, тақдим этилган янги усул орқали бу муддат 10,4±1,1 кунгача қисқартирилган ва давлат бюджетидан болалар учун сарфланадиган харажатлар эса 3967762 сўмни иқтисод қилиш имконини берган.
учинчи илмий янгилик: жигар асоратланган эхинококкози ва қорин бўшлиғининг бошқа аъзоларининг биргаликда зарарланиш шаклларида лапароскопик эхинококкэктомияга кўрсатмаларни кенгайтириш мезонлари асосида анъанавий очиқ операциялар заруратини камайтириш имкони исботланганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академиясининг Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 25 мартдаги 03/24/266-t-сон билан тасдиқланган «Современные методы диагностики и лечения осложненной эхинококковой болезни органов брюшной полости у детей», ҳамда «Современные методы диагностики и лечения эхинококкоза легких у детей» номли услубий тавсияномалар мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Қорақалпоғистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Республика болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 08.04.2024 йилдаги 31§1-сон, Қашқадарё вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 01.05.2024 йилдаги 57-сон, Наманган вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 03.04.2024 йилдаги 60-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 15 февралдаги 12/20-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги:  илк бора жигар асоратланган эхинококкози ва қорин бўшлиғининг бошқа аъзоларининг биргаликда зарарланиш шаклларида лапароскопик эхинококкэктомияга кўрсатмаларни кенгайтириш мезонлари асосида анъанавий очиқ операциялар заруратини камайтириш орқали юзага келадиган қайталанишлар, асоратларни олдини олиш орқали касалликларни камайтириш, беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилаш, эхинококкоз касалигини эрта ташхислаш ва олдини олиш имконини берганлиги билан изоҳланади. Иқтисодий самарадорлиги: жигар асоратланган эхинококкози ва қорин бўшлиғининг бошқа аъзоларининг биргаликда зарарланиш шаклларида лапароскопик эхинококкэктомияга кўрсатмаларни кенгайтириш мезонлари асосида анъанавий очиқ операциялар заруратини камайтириш имкони исботлаш орқали эхинококкоз билан даволанган бир нафар бемор таҳлил қилинганда, анъанавий ташхис ва даволаш усулларида ўртача стационар даволаниш муддати 14,9±1,2 кунни ташкил этган бўлса, тақдим этилган янги усул орқали бу муддат 10,4±1,1 кунгача қисқартирилган ва давлат бюджетидан болалар учун сарфланадиган харажатлар эса 3967762 сўмни иқтисод қилиш имконини берган. Хулоса: асоратланган эхинококкоз билан даволанган бир нафар бемор таҳлил қилинганда, анъанавий ташхис ва даволаш усулларида ўртача стационар даволаниш муддати 14,9±1,2 кунни ташкил этган бўлса, тақдим этилган янги усул орқали бу муддат 10,4±1,1 кунгача қисқартирилган ва давлат бюджетидан болалар учун сарфланадиган харажатлар эса 3967762 сўмни иқтисод қилиш имконини берган
тўртинчи илмий янгилик: болаларда жигар асоратланган эхинококкозини минимал инвазив жарроҳлик усули билан даволаш алгоритми асосида кисталарнинг ҳажми, сони ва босқичидан қатъий назар жарроҳлик муолажаларининг самарадорлигини ошириш тартиби исботланганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академиясининг Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 25 мартдаги 03/24/266-t-сон билан тасдиқланган «Современные методы диагностики и лечения осложненной эхинококковой болезни органов брюшной полости у детей», ҳамда «Современные методы диагностики и лечения эхинококкоза легких у детей» номли услубий тавсияномалар мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Қорақалпоғистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Республика болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 08.04.2024 йилдаги 31§1-сон, Қашқадарё вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 01.05.2024 йилдаги 57-сон, Наманган вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 03.04.2024 йилдаги 60-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2025 йил 15 февралдаги 12/20-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: болаларда жигар асоратланган эхинококкозини минимал инвазив жарроҳлик усули билан даволаш алгоритми асосида кисталарнинг ҳажми, сони ва босқичидан қатъий назар жарроҳлик муолажаларининг самарадорлигини ошириш тартиби исботлаш, бемор болалар ҳаёт сифатини яхшилаш, ногиронликни эрта олдини олиш имконини берганлиги билан изоҳланади. Иқтисодий самарадорлиги: болаларда жигар асоратланган эхинококкозини минимал инвазив жарроҳлик усули билан даволаш алгоритми асосида кисталарнинг ҳажми, сони ва босқичидан қатъий назар жарроҳлик муолажаларининг самарадорлигини ошириш тартиби орқали ўртача стационар даволаниш муддати 14,9±1,2 кунни ва сарф харажатлар 19645254 сўмни, тақдим этилган янги усул орқали бу муддат 10,4±1,1 кунгача қисқартириш орқали сарф харажатлар 15677492 сўмни ташкил қилган ва даволаниш учун давлат бюджетидан болалар учун сарфланадиган харажатлардан эса 3967762 сўмни иқтисод қилиш имконини берган. Хулоса: асоратланган эхинококкоз билан даволанган бир нафар бемор таҳлил қилинганда, анъанавий ташхис ва даволаш усулларида ўртача стационар даволаниш муддати 14,9±1,2 кунни ташкил этган бўлса, тақдим этилган янги усул орқали бу муддат 10,4±1,1 кунгача қисқартирилган ва давлат бюджетидан болалар учун сарфланадиган харажатлар эса 3967762 сўмни иқтисод қилиш имконини берган.