Вохидов Умид Гафуровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Мактаб ёшидаги болаларда флюорозни даволаш ва профилактикасини мукамаллаштириш», 14.00.21 – Стоматология.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.1.PhD/Tib2500.
Илмий раҳбар: Тайлакова Дилдора Ибрагимовна, тиббиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.04/27.09.2024.Tib.93.03.
Расмий оппонентлар: Камалова Феруза Рахматиллоевна, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Соколович Наталья Александровна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: С.Д.Асфендияров номли Қозоғистон Миллий тиббиёт университети.
II. Тадқиқотнинг мақсади: мактаб ўқувчиларида тиш флюорози тарқалишини таҳлил қилиш асосида ушбу касалликни даволаш ва олдини олишни такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк маротоба Бухоро вилоятининг Олот, Жондор ва Қоракўл туманларида яшовчи мактаб ёши болаларида алмашинув ҳамда доимий тишлов давр оралиғида флюорознинг тарқалиши ичимлик сувидаги фтор миқдорига боғлиқлиги исботланган;
илк маротоба алмашинув ҳамда доимий тишлов давр мактаб ёшидаги болаларда фтор алмашувини қиёсий ўрганилганлиги асосида флюороз касаллигини комплекс даволаш ва профилактиканинг такоммилаштирилган усули ишлаб чиқилган;
илк бор доимий тишлов давридаги мактаб ёши болаларида таркибида гидроксиапатит воситаси бўлган малҳам, оғиз бўшлиғини чайиш суюқлиги ҳамда тиш пастасини маҳаллий қўлланилиши натижасида флюорозни даволашда клиник самарадорликга эришилганлиги исботланган;
илк маротоба тиш флюорози билан касалланган алмашинув ҳамда доимий тишлов даврлардаги мактаб ёши болаларида мақбуллаштирилган даволаш ва профилактика терапиясининг қиёсий таҳлили орқали унинг клиник ва функционал самарадорлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Мактаб ёшидаги болаларда флюорозни даволаш ва
профилактикасини мукамаллаштириш бўйича илмий-тадқиқот натижаларини амалиётга жорий қилиш бўйича Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш Вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2025 йил 15 январдаги 11/52-сонли хулосасига кўра:
биринчи илмий янглик: илк маротоба Бухоро вилоятининг Олот, Жондор ва Қоракўл туманларида яшовчи мактаб ёшидаги болаларда алмашинув ҳамда доимий тишлов давр оралиғида флюорознинг тарқалиши ичимлик сувидаги фтор миқдорига боғлиқлиги исботланган; Илмий янгиликнинг аҳамияти: олиб борилган тадқиқот натижасида болаларда тиш флюорози тарқалганлигини эрта аниқлашга, шу билан бирга даволаш ва профилактик чор-тадбирларни амалга оширишда катта ютуқларга эришилди. Илмий янгиликни амалиётга жорий этилиши: Бухоро вилоят стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (11.10.2024. №11-51-сон); Навоий шаҳар 2-сон оилавий поликлиникаси бўйича буйруқ (18.10.2024. №519-5-79-DOP/2024-сон) «Болаларда стоматологик флюороз касалликларини комплекс даволаш ва олдини олишни оптималлаштириш усуллари» мавзусида услубий тавсияномалар; Бухоро вилоят стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (24.08.2024. №01-39-сон); Навоий шаҳар 2-сон оилавий поликлиникаси бўйича буйруқ (04.09.2024. №436-5-79-DOP/2024-сон) «Мактаб ёшидаги болаларда тиш флюорозининг тарқалиши ва даволаш алгоритми» мавзусида услубий тавсиялар тасдиқланди (Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш Вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2025 йил 15 январдаги 11/52-сонли хулосаси). Ижтимоий аҳамияти: Бухоро вилоятининг Олот, Жондор ва Қоракўл туманларида яшовчи мактаб ёшидаги болаларда алмашинув ҳамда доимий тишлов давр оралиғида флюорознинг тарқалиши ичимлик сувидаги фтор миқдорига боғлиқлиги исботланганлиги, ушбу касалликнинг олдини олиш чора тадбирларини ишлаб чиқилиши имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: Бухоро вилоятининг Олот, Жондор ва Қоракўл туманларида яшовчи мактаб ёшидаги болаларда алмашинув ҳамда доимий тишлов давр оралиғида флюорознинг тарқалиши ичимлик сувидаги фтор миқдорига боғлиқлигининг исботланганлиги орқали даволаш ва профилактика амалиётларини қўлланилиши ҳисобига 1 нафар беморга бюджет маблағларини 380000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган. Хулоса: тиш флюорози тарқалишини аниқлаш уни даволаш ва профилактик чора тадбирларни ўз вақтида бошлашга имкон яратган.
иккинчи илмий янгилик: илк маротоба алмашинув ҳамда доимий тишлов давр мактаб ёшидаги болаларда фтор алмашувини қиёсий ўрганилганлиги асосида флюороз касаллигини комплекс даволаш ва профилактиканинг такоммилаштирилган усули ишлаб чиқилган; Илмий янгиликни амалиётга жорий этилиши: Бухоро вилоят стоматология поликлиникаси буйруғи (11.10.2024 йил; 01-51-сон), Бухоро вилоят стоматология поликлиникаси буйруғи (24.08.2024 йил; 01-39-сон), 2-Навоий шаҳар оилавий поликлиникаси буйруғи (18.10.2024-сон 01-39-сон). Ижтимоий аҳамияти: илк маротоба алмашинув ҳамда доимий тишлов давр мактаб ёшидаги болаларда фтор алмашувини қиёсий ўрганилганлиги асосида флюороз касаллигини комплекс даволаш ва профилактиканинг такоммилаштирилган усули ишлаб чиқилганлиги, ривожланиш хавфи бўлган асоратларни олдини олиниши имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: алмашинув ҳамда доимий тишлов давр мактаб ёшидаги болаларда фтор алмашувини қиёсий ўрганилганлиги асосида флюороз касаллигини комплекс даволаш ва профилактиканинг такоммилаштирилган усулини қўлланилиши натижасида даволаш самарадорлиги оширилиб, ҳар 1 нафар бемор учун сарфланадиган бюджет маблағларини 380000 сўмга иқтисод қилинишига эришилди. Хулоса: алмашинув ҳамда доимий тишлов давр мактаб ёшидаги болаларда фтор алмашувини қиёсий ўрганилганлиги асосида флюороз касаллигини комплекс даволаш ва профилактиканинг такоммилаштирилган усулини қўлланилиши натижасида даволаш самарадорлиги оширилган.
Учинчи илмий янгилик: илк бор доимий тишлов давридаги мактаб ёши болаларида таркибида гидроксиапатит воситаси бўлган малҳам, оғиз бўшлиғини чайиш суюқлиги ҳамда тиш пастасини маҳаллий қўлланилиши натижасида флюорозни даволашда клиник самарадорликга эришилганлиги исботланган; Илмий янгиликни амалиётга жорий этилиши: Бухоро вилоят стоматология поликлиникаси буйруғи (11.10.2024 йил; 01-51-сон), Бухоро вилоят стоматология поликлиникаси буйруғи (24.08.2024 йил; 01-39-сон), 2-Навоий шаҳар оилавий поликлиникаси буйруғи (18.10.2024-сон 01-39-сон). Ижтимоий аҳамияти: доимий тишлов давридаги мактаб ёши болаларида таркибида гидроксиапатит воситаси бўлган малҳам, оғиз бўшлиғини чайиш суюқлиги ҳамда тиш пастасини маҳаллий қўлланилиши натижасида флюорозни даволашда клиник самарадорликга эришилганлиги тадқиқотнинг юқори ижтимоий самарадорлигини таъминлаган. Иқтисодий самарадорлиги: доимий тишлов давридаги мактаб ёши болаларида таркибида гидроксиапатит воситаси бўлган малҳам, оғиз бўшлиғини чайиш суюқлиги ҳамда тиш пастасини маҳаллий қўлланилиши натижасида даволаш самарадорлиги оширилиб, ҳар 1 нафар бемор учун сарфланадиган бюджет маблағларини 380000 сўмга иқтисод қилинишига эришилди. Хулоса: доимий тишлов давридаги мактаб ёши болаларида таркибида гидроксиапатит воситаси бўлган малҳам, оғиз бўшлиғини чайиш суюқлиги ҳамда тиш пастасини маҳаллий қўлланилиши орқали флюорозни даволаш самарадорлиги оширилган.
тўртинчи илмий янгилик илк маротоба тиш флюорози билан касалланган алмашинув ҳамда доимий тишлов даврлардаги мактаб ёши болаларида мақбуллаштирилган даволаш ва профилактика терапиясининг қиёсий таҳлили орқали унинг клиник ва функционал самарадорликга эришишга имкон бериши исботланган; Илмий янгиликнинг аҳамияти: ушбу терапия оғиз бўшлиғининг клиник ва функционал кўрсаткичларини яхшилашга имкон берди ва анъанавий даволаш усулига нисбатан яхшироқ натижаларга эришилгани исботланди. Илмий янгиликни амалиётга жорий этилиши: Бухоро вилоят стоматология поликлиникаси буйруғи (11.10.2024 йил; 01-51-сон), Бухоро вилоят стоматология поликлиникаси буйруғи (24.08.2024 йил; 01-39-сон), 2-Навоий шаҳар оилавий поликлиникаси буйруғи (18.10.2024-сон 01-39-сон). Ижтимоий аҳамияти: тиш флюорози билан касалланган алмашинув ҳамда доимий тишлов даврлардаги мактаб ёши болаларида мақбуллаштирилган даволаш ва профилактика терапиясининг қиёсий таҳлили орқали унинг клиник ва функционал самарадорликга эришишга имкон бериши орқали, кузатилиши мумкин бўлган асоратларнинг олди олинган. Иқтисодий самарадорлиги: тиш флюорози билан касалланган алмашинув ҳамда доимий тишлов даврлардаги мактаб ёши болаларида мақбуллаштирилган даволаш ва профилактика терапиясининг ишлатилиши орқали, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 380000 сўмга иқтисод қилинишига эришилган. Хулоса: илк маротоба тиш флюорози билан касалланган алмашинув ҳамда доимий тишлов даврлардаги мактаб ёши болаларида мақбуллаштирилган даволаш ва профилактика усулини қўлланилиши орқали юқори клиник ва функционал самарадорликга эришилган.