Sharipova Muxabbat Erkinovna
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “Boshlang‘ish sinf o‘quvchilarining kognitiv - kommunikativ komretensiyalarini shakllantirish metodikasi” (Ingliz tili misolida), 13.00.02 - Ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (ingliz tili).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2025.1.PhD/Ped8943
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat pedagogika universiteti.
Ilmiy rahbar: Maqsudova Gulnoz Olimovna, pedagogika fanlari bo‘yicha falsafa doktori,dotsent.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent davlat pedagogika universiteti, DSc. DSc 03/30.11.2024.Ped.26.04.
Rasmiy opponentlar: Jumanazarov Umid Umirzakovich pedagogika fanlari doktori (DSc), dotsent; Sodiqova Iroda Ilxomjon qizi pedagogika fanlari bo'yicha falsafa doktori (PhD), dotsent v.b.
Yetakchi tashkilot: Farg‘ona davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi boshlang‘ish sinflarda ingliz tilini o‘qitishda kognitiv-kommunikativ komretensiuani shakllantirish metodikasini rivojlantirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
boshlang‘ish sinf o‘quvchilarining kognitiv - kommunikativ komretensiyalarini shakllantirish metodikasining pedagogik imkoniyatlari kognitiv va kommunikativ ko‘nikmalarni rivojlantirishga yo‘naltirilgan jonli muloqot va immitatsion muhit yaratish, o‘quvchilarning interaktiv va amaliy til ko‘nikmalarini rivojlantirish hamda til o‘rgatish jarayonlarining o‘zaro uyg‘unligini izchil ta’minlash asosida takomillashtirilgan;
boshlang‘ich sinflarda ingliz tilini o‘qitishda kognitiv-kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish modeli matnlarni tahlil qilish va muhokama qilish qobiliyatlarini rivojlantirishga yo‘naltirilgan madaniy va ijtimoiy kontekstlarni tushunish va qo‘llash natijadorligini oshirish hamda kreativ tafakkurni rivojlantirish tamoyillari va konstruktiv komponentlarini barqaror uyg‘unlashtirish asosida takomillashtirilgan;
boshlang‘ich ta’limda ingliz tilini o‘qitishda kognitiv-kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish metodikasi og‘zaki va uozma nutqqa o‘rgatish, tinglash va mantiqiu fikrlashga ko‘ra to’g‘ri talaffuzga undovshi grammatik qoidalarni o’zlashtirish hamda yoshga doir xususiyatlarni dars jarayonini tashkil qilishda hisobga olish va interaktiv vositalar funksiyalaridan ratsional foydalanish asosida takomillashtirilgan;
boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining kognitiv-kommunikativ kompetensiyalarini shakllantirish samaradorligi “Kognitiv arxitektura” nazariyasi va “ACT-R” (Adaptive Control of Thought – Rational) modellarning integrativ uyg‘unligini ta’minlash va topshiriqlarni bajarishda Retrieval Practice usulidan foydalanishga ustuvorlik berish asosida takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Boshlang‘ish sinf o‘quvchilarining kognitiv - kommunikativ komretensiyalarini shakllantirish metodikasi bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
boshlang‘ish sinf o‘quvchilarining kognitiv - kommunikativ komretensiyalarini shakllantirish metodikasining pedagogik imkoniyatlari kognitiv va kommunikativ ko‘nikmalarni rivojlantirishga yo‘naltirilgan jonli muloqot va immitatsion muhit yaratish, o‘quvchilarning interaktiv va amaliy til ko‘nikmalarini rivojlantirish hamda til o‘rgatish jarayonlarining o‘zaro uyg‘unligini izchil ta’minlash asosida takomillashtirishga oid tavsiyalar “Explore English” nomli darslik mazmuniga singdirilgan. (Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetining 2024- yil 28-dekabrdagi 11-05-7549/04-son dalolatnomasi). Natijada boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining kognitiv-kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirishning pedagogik va lingvodidaktik imkoniyatlarini aniqlashtirishga erishilgan;
boshlang‘ich sinflarda ingliz tilini o‘qitishda kognitiv-kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish modeli matnlarni tahlil qilish va muhokama qilish qobiliyatlarini rivojlantirishga yo‘naltirilgan madaniy va ijtimoiy kontekstlarni tushunish va qo‘llash natijadorligini oshirish hamda kreativ tafakkurni rivojlantirish tamoyillari va konstruktiv komponentlarini barqaror uyg‘unlashtirish asosida takomillashtirishga oid takliflar “Explore English” nomli darslik mazmuniga singdirilgan. (Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetining 2024- yil 28-dekabrdagi 11-05-7549/04-son dalolatnomasi). Natijada boshlang‘ich sinflarda ingliz tilini o‘qitishda kognitiv-kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish modelini rivojlantirish imkoni kengaytirilgan;
boshlang‘ich ta’limda ingliz tilini o‘qitishda kognitiv-kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish metodikasi og‘zaki va uozma nutqqa o‘rgatish, tinglash va mantiqiu fikrlashga ko‘ra to’g‘ri talaffuzga undovshi grammatik qoidalarni o’zlashtirish hamda yoshga doir xususiyatlarni dars jarayonini tashkil qilishda hisobga olish va interaktiv vositalar funksiyalaridan ratsional foydalanish asosida takomillashtirishga oid xulosalar “Explore English” nomli darslik mazmuniga singdirilgan. (Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetining 2024- yil 28-dekabrdagi 11-05-7549/04-son dalolatnomasi). Natijada boshlang‘ich ta’limda ingliz tilini o‘qitishda kognitiv-kommunikativ kompetensiyalarni shakllantirish metodikasini rivojlantirish samaradorligi oshgan;
boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining kognitiv-kommunikativ kompetensiyalarini shakllantirish samaradorligi “Kognitiv arxitektura” nazariyasi va “ACT-R” (Adaptive Control of Thought – Rational) modellarning integrativ uyg‘unligini ta’minlash va topshiriqlarni bajarishda Retrieval Practice usulidan foydalanishga ustuvorlik berish asosida takomillashtirishga oid tavsiyalar “Explore English” nomli darslik mazmuniga singdirilgan. (Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetining 2024- yil 28-dekabrdagi 11-05-7549/04-son dalolatnomasi). Natijada boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining kognitiv-kommunikativ kompetensiyalarini shakllantirish samaradorligini aniqlashtirishga erishilgan.