Sayt test rejimida ishlamoqda

Умурзакова Гавхарой Исламовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): "Региональные особенности развития инсульта и «твердых конечных точек» от него на примере населения г. Оша (аспекты эпидемиологии и метеохронопрофилактики)",  14.00.43 – Профилактик тиббиёт.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Tib4186.
Илмий рахбар: Мамасолиев Неъматжон Салиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарган муассаса номи: Қирғиз Республикаси Жанубий бўлим Миллий фанлар академияси тиббиёт-биология муаммолари институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат тиббиёт институти, DSc.04/30.11.2024.Tib.95.03.
Расмий оппонентлар: Бадритдинова Матлюба Нажмидиновна, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Салохиддинов Адил Салохиддинович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Фаргона давлат тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тақдиқотнинг мақсади: Ўш шаҳрининг иқлим ва об-ҳаво омилларини ҳисобга олган ҳолда инсультнинг тарқалиши, ривожланишининг минтақавий хусусиятлари ва хронометреопрофилактикасини ва ундан "якуний нуқталарни" ўрганишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
илк бор Қирғизистон жанубида инсультнинг тарқалиши ва «қаттиқ якуний нуқталари» (ўлим, ногиронлик ва шошилинч ётқизиш ҳолатлари) шаклланишининг иқлим-метеопатоген механизмлари комплекс эпидемиологик ва клиник-метеорологик усулларда исботланган;
илк бор Ўш шаҳри шароитида мия инсультларининг мавсумий, ойлик, суткалик ва соатлик биоритмлари аниқланиб, метеорологик омилларнинг касаллик ривожланишига таъсири илмий асосланган;
илмий асосланган метеорологик омиллар таъсирини ҳисобга олувчи инсультларнинг хронобиологик мониторинг ва прогнозлаш тизими ишлаб чиқилган;
ҳудуднинг кескин континентал иқлим шароитида инсультлар ва уларнинг оғир асоратларини камайтириш бўйича илмий асосланган хронометеопрофилактик тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Андижон давлат тиббиёт институтининг 2024 йил 10 декабрьдаги 10/17 ракамли хулосасига кўра (илмий янгиликларини бошка соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Андижон давлат тиббиёт институтининг 2024 йил 10 декабрдаги №10-сонли хати юборилган):
биринчи илмий янгилик: илк бор Қирғизистон жанубида инсультнинг тарқалиши ва «қаттиқ якуний нуқталари» (ўлим, ногиронлик ва шошилинч ётқизиш ҳолатлари) шаклланишининг иқлим-метеопатоген механизмлари комплекс эпидемиологик ва клиник-метеорологик усулларида исботланган таклифлар Андижон давлат тиббиёт институтининг Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 30 ноябрдаги 6i-45u-сон билан тасдиқланган «Жанубий Қирғизистоннинг иқлим шароитида инсультларнинг хронобиологик ва хронометеопрофилактик жиҳатлари» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган.  Ўш давлат университети тиббиёт маркази (2023-йил 12-сентябрдаги 23-041/а-сонли буйруқ), Боткен вилояти Қизил-Қия шаҳридаги Умумий амалиёт врачи маркази (2023-йил 1-декабрдаги 20-035/б-сонли буйруқ) ва Ноокат тумани ҳудудий касалхонаси (2023 йил 10 ноябрдаги 26-сонли буйруқ) амалий фаолиятига жорий этилган, Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 10 декабрь 10-сон хулосаси. Ижтимоий самарадорлиги: Хронобиологик таҳлил ва хронометеопрофилактиканинг ишлаб чиқилган модели аҳоли орасида инсультнинг барча шаклларини эрта башорат қилиш, ташхислаш ва олдини олишни кескин яхшилаш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: Инсультнинг хронобиологик таҳлили ва хронометеопрофилактикасининг ишлаб чиқилган моделини амалиётга татбиқ этиш натижасида ногиронликни камайтиришдан 138874635 миллион сўм маблағ тежалади.
иккичи илмий янгилик: илк бор Ўш шаҳри шароитида мия инсультининг ойлар, суткалар ва соатлар, бедорлик ва тунги уйқу даврлари бўйича мониторинги ва хронометеопрофилактикаси учун тавсия этилган таклифлар  Андижон давлат тиббиёт институтининг Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 30 ноябрдаги 6i-45u-сон билан тасдиқланган «Жанубий Қирғизистоннинг иқлим шароитида инсультларнинг хронобиологик ва хронометеопрофилактик жиҳатлари» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган.   бўлиб Ўш давлат университети тиббиёт маркази (2023-йил 12-сентябрдаги 23-041/а-сонли буйруқ), Боткен вилояти Қизил-Қия шаҳридаги Умумий амалиёт врачи маркази (2023-йил 1-декабрдаги 20-035/б-сонли буйруқ) ва Ноокат тумани ҳудудий касалхонаси (2023 йил 10 ноябрдаги 26-сонли буйруқ) амалий фаолиятига жорий этилган Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 10 декабрь 10-сон хулосаси Ижтимоий самарадорлиги: Хронобиологик таҳлил ва хронометеопрофилактиканинг ишлаб чиқилган модели аҳоли орасида инсультнинг барча шаклларини эрта башорат қилиш, ташхислаш ва олдини олишни кескин яхшилаш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: Инсультнинг хронобиологик таҳлили ва хронометеопрофилактикасининг ишлаб чиқилган моделини амалиётга татбиқ этиш натижасида ногиронликни камайтиришдан 138874635 миллион сўм маблағ тежалади. Мия инсультини ойлар, кунлар ва соатлар, бедорлик ва тунги уйқу даврлари бўйича мониторинги ва хроноклиматометеопрофилактикаси бўйича тавсия этилган тизимлар ушбу патологиянинг ҳар қандай шаклларининг кечишини 60,3% дан 63,0% гача юмшата олади, уларни эрта аниқлашни 95,8% га оширади ва инсультлардан ўлимни камида 2 мартага камайтира олади.
 учинчи илмий янгилик: илмий асосланган метеорологик омиллар таъсирини ҳисобга олувчи инсультларнинг хронобиологик мониторинг ва прогнозлаш тизими ишлаб чиқилган таклифлар Андижон давлат тиббиёт институтининг Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 30 ноябрдаги 6i-45u-сон билан тасдиқланган «Жанубий Қирғизистоннинг иқлим шароитида инсультларнинг хронобиологик ва хронометеопрофилактик жиҳатлари» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган.   Ўш давлат университети тиббиёт маркази (2023-йил 12-сентябрдаги 23-041/а-сонли буйруқ), Боткен вилояти Қизил-Қия шаҳридаги Умумий амалиёт врачи маркази (2023-йил 1-декабрдаги 20-035/б-сонли буйруқ) ва Ноокат тумани ҳудудий касалхонаси (2023 йил 10 ноябрдаги 26-сонли буйруқ) амалий фаолиятига жорий этилган. Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 10 декабрь 10-сон хулосаси. Ижтимоий самарадолиги: Хронобиологик таҳлил ва хронометеопрофилактиканинг ишлаб чиқилган модели аҳоли орасида инсультнинг барча шаклларини эрта башорат қилиш, ташхислаш ва олдини олишни кескин яхшилаш имконини берган.  Иқтисодий самарадорлиги: Инсультнинг хронобиологик таҳлили ва хронометеопрофилактикасининг ишлаб чиқилган моделини амалиётга татбиқ этиш натижасида ногиронликни камайтиришдан 138874635 миллион сўм маблағ тежалади. Aмалиётга татбиқ этиш натижалари Қирғизистон жануби аҳолиси ўртасида инсультнинг барча шаклларини - 36,0% дан 95,8% гача ва улардан ўлимни - 45,0% дан 98,2% гача, яъни максимал 2,2 ва 2,1 мартага камайтиришга кўмаклашади. Таклиф этилаётган моделни жорий этилгандан сўнг аҳоли ўртасида инсултнинг барча шаклларини эрта башоратлаш, ташхислаш ва олдини олишни кескин яхшилаш имконини беради.
тўртинчи илмий янгилик: ҳудуднинг кескин континентал иқлим шароитида инсультлар ва уларнинг оғир асоратларини камайтириш бўйича илмий асосланган хронометеопрофилактик тавсиялар ишлаб чиқилган таклифлар  Андижон давлат тиббиёт институтининг Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 30 ноябрдаги 6i-45u-сон билан тасдиқланган «Жанубий Қирғизистоннинг иқлим шароитида инсультларнинг хронобиологик ва хронометеопрофилактик жиҳатлари» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган.   Ўш давлат университети тиббиёт маркази (2023-йил 12-сентябрдаги 23-041/а-сонли буйруқ), Боткен вилояти Қизил-Қия шаҳридаги Умумий амалиёт врачи маркази (2023-йил 1-декабрдаги 20-035/б-сонли буйруқ) ва Ноокат тумани ҳудудий касалхонаси (2023 йил 10 ноябрдаги 26-сонли буйруқ) амалий фаолиятига жорий этилган. Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 10 декабрь 10-сон хулосаси. Ижтимоий аҳамияти: ишлаб чиқилган хронобиологик таҳлил ва хронометеопрофилактика модели аҳоли орасида инсултнинг барча шаклларини эрта башоратлаш, ташхислаш ва олдини олишни кескин яхшилаш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: инсультнинг хронобиологик таҳлили ва хронометеопрофилактикасининг ишлаб чиқилган моделини амалиётга татбиқ этиш натижасида ногиронликни камайтиришдан 138874635 миллион сўм маблағ тежалади. Aмалиётга татбиқ этиш натижалари Қирғизистон жануби аҳолиси ўртасида инсультнинг барча шаклларини - 36,0% дан 95,8% гача ва улардан ўлимни - 45,0% дан 98,2% гача, яъни максимал 2,2 ва 2,1 мартага камайтиришга кўмаклашади. Таклиф этилаётган моделни жорий этилгандан сўнг аҳоли ўртасида инсултнинг барча шаклларини эрта башоратлаш, ташхислаш ва олдини олишни кескин яхшилаш имконини беради.

Yangiliklarga obuna bo‘lish