Худайбердиева Шоҳиста Акмал қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистон ва Туркия Республикалари ўртасида ҳамкорликнинг ҳуқуқий асослари”, 12.00.10 – Халқаро ҳуқуқ (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Yu901.
Илмий раҳбар: Тошқулов Жўрабой, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Инсон ҳуқуқлари бўйича Ўзбекистон Республикаси Миллий маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги қошидаги Юристлар малакасини ошириш маркази, DSc.07/27.02.2020.Yu/108.01.
Расмий оппонентлар: Саидова Лола Абдувохидовна юридик фанлар доктори, профессор; Гафурова Севара Алишеровна юридик фанлар доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистон ва Туркия ўртасидаги ҳамкорликнинг ривожланиши халқаро-ҳуқуқий жиҳатларининг юридик табиатини, халқаро шартномаларнинг умумий ва ўзига хос хусусиятларини назарий тадқиқ этиш ва халқаро шартномаларнинг самарадорлигини ошириш бўйича илмий асосланган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Ўзбекистон Республикаси ташқи сиёсий ва ташқи иқтисодий фаолиятининг, халқаро ҳамкорликнинг асосий соҳаларидаги ўзаро муносабатларнинг ҳуқуқий базасини такомиллаштириш лозимлиги сабабли, халқаро шартномаларнинг ратификацияси, ижроси ва миллий қонунчиликка имплементациясини янада такомиллаштириш бўйича таклифлар ишлаб чиқилганлиги асосланган.
Парламентлараро ҳамкорликнинг қонунчилик асосларини шакллантириш ва такомиллаштириш лозимлиги сабабли, бошқа давлатларнинг парламентлари ва халқаро парламент ташкилотлари билан ҳамкорлик бўйича парламентлараро гуруҳлар, комиссиялар, қўмиталар, ишчи гуруҳлар ва бошқа тузилмаларни ташкил этиш ҳамда уларнинг самарадорлигини ошириш механизмлари ишлаб чиқилганлиги асосланган.
Икки давлат ўртасида маҳкумларни топшириш шартларини ҳуқуқий жиҳатдан аниқ белгилаш лозимлиги сабабли, икки давлат прокуратуралари ўртасида ҳамкорликнинг устувор ёʻналишлари, тергов қилиш ва жиноятчиликка қарши курашишда ахборот алмашиш тартибини такомиллаштириш зарурлиги асосланган.
Икки давлатнинг инсон ҳуқуқлари соҳасидаги халқаро мажбуриятларини бажаришга кўмаклашиш лозимлиги сабабли, томонларнинг фуқаролик жамияти институтлари ўртасида мунтазам равишда икки томонлама маслаҳатлашувлар ўтказиш тартибини жорий этиш икки давлатда инсон ҳуқуқларини самарали ҳимоя қилишга хизмат қилиши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистон ва Туркия ўртасидаги ҳамкорликнинг ҳуқуқий асослари тадқиқоти бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Ўзбекистон Республикаси ташқи сиёсий ва ташқи иқтисодий фаолиятининг, халқаро ҳамкорликнинг асосий соҳаларидаги ўзаро муносабатларнинг ҳуқуқий базасини такомиллаштириш, парламентлараро ҳамкорликнинг қонунчилик асосларини шакллантириш ва такомиллаштириш, бошқа давлатларнинг парламентлари ва халқаро парламент ташкилотлари билан ҳамкорлик бўйича парламентлараро гуруҳлар, комиссиялар, қўмиталар, ишчи гуруҳлар ва бошқа тузилмаларни ташкил этиш ҳамда улар фаолиятининг самарадорлигини ошириш, бошқа давлатларнинг парламентлари халқаро парламент гуруҳлари ва халқаро парламент ташкилотлари, шу жумладан ТДТнинг Парламент Ассамблеяси билан яқин ҳамкорлик ўрнатиш ҳақидаги таклиф 2020-йил 25-сентябрда қабул қилинган №481-ИВ/КҚ-132-ИВ-сонли “Ўзбекистон Республикасининг парламент дипломатияси консепсиясини тасдиқлаш тўгʻрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси Кенгашининг ва Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати Кенгашининг Қўшма қарорига асосан ишлаб чиқилган “Ўзбекистон Республикасининг парламент дипломатияси консепсияси”нинг 3.1.1, 4.1.1, 5.8, 5.10-бандларини ишлаб чиқишда  фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг Халқаро ишлар ва парламентлараро алоқалар қўмитасининг 2024-йил  23-сентябрдаги 04/6-10-2404-сонли далолатномаси). Мазкур таклифнинг жорий қилиниши давлатлар ўртасида парламентлараро ҳамкорликни мустаҳкамлаш ва унинг ҳуқуқий асосларини такомиллаштиришга хизмат қилади;
икки давлат ўртасида маҳкумларни топшириш шартлари: а) башарти ушбу шахс ҳукмни ижро этиш Давлати фуқароси бўлса ёки бундай фуқаролиги бўлмаган ҳолда, ҳукмни ижро этиш Давлати билан богʻлик мустаҳкам ижтимоий алоқалари мавжуд бўлса; б) башарти суд қарори якуний бўлса; c) башарти топшириш тўгʻрисидаги сўров келиб тушган пайтда маҳкум томонидан жазо муддатининг ўталмай қолган қисми тўққиз ойдан кам бўлмаса; д) башарти маҳкум топширилишга розилик билдирса ёки унинг ёши ёки жисмоний ёхуд руҳий ҳолатини эʼтиборга олиб, икки Давлатдан бири буни лозим деб топган тақдирда, бундай розилик қонуний вакил томонидан билдирилган бўлса; э) башарти ҳукм чиқаришга асос бўлган ҳаракат ёки ҳаракацизлик ҳукмни ижро этиш Давлати қонунчилигига мувофиқ жиноят ҳисобланса ёки бундай қилмиш унинг ҳудудида содир этилган тақдирда жиноят ҳисобланса; ва ф) башарти ҳукм чиқариш ва ҳукмни ижро этиш Давлатлари топширишга рози бўлса ҳақидаги таклиф 2022-йил 29-мартда имзоланган “Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати билан Туркия Республикаси Ҳукумати ўртасида маҳкумларни топшириш тўгʻрисида”ги битимнинг 4 моддасини а, б, c, д, э, ф бандларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси Халқаро-ҳуқуқий бошқармасининг 2024-йил  26-сентябрдаги 26/2-112674/24-сонли далолатномаси). Ушбу шартлар маҳкумларни топшириш жараёнининг ҳуқуқий асосларини аниқ белгилаш, инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, халқаро ҳуқуқий ҳамкорликни ривожлантириш ҳамда жиноят жазоларини ижро этишда давлатлар ўртасида самарали ҳамкорлик механизмини шакллантиришга хизмат қилади. 
икки давлат прокуратуралари ўртасида ҳамкорликнинг устувор ёʻналишлари, икки давлат прокуратуралари ўртасида тергов қилиш ва жиноятчиликка қарши курашишда ахборот алмашиш тартиби яʼни 2022-йил 23-майда Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси билан Туркия Республикаси Олий кассация суди Бош прокуратураси ўртасида  имзоланган англашув Меморандумининг 3, 4 параграфларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси Халқаро-ҳуқуқий бошқармасининг 2024-йил  26-сентябрдаги 26/2-112674/24-сонли далолатномаси). Мазкур таклифнинг жорий қилиниши икки давлат прокуратураси ўртасида ҳамкорликни мустаҳкамлаш ва унинг ҳуқуқий асосларини такомиллаштиришга хизмат қилади.
икки давлатнинг инсон ҳуқуқлари соҳасидаги халқаро мажбуриятларини бажаришга кўмаклашиш мақсадида Томонлар ўртасида алоқаларни ривожлантириш ва кенгайтириш, инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш бўйича мунтазам равишда икки томонлама маслаҳатлашувлар ўтказиш, Томонларнинг фуқаролик жамияти институтлари билан алоқаларини ривожлантиришга кўмаклашиш ҳақидаги таклифлар 2022-йил 7-июнда Инсон ҳуқуқлари бўйича Ўзбекистон Республикаси Миллий маркази ва Туркиянинг Инсон ҳуқуқлари ва тенглик институти ўртасидаги ўзаро англашув Меморандумининг: 2-3-моддаларини ишлаб чиқишда фойдаланилди (Инсон ҳуқуқлари бўйича Ўзбекистон Республикаси Миллий марказининг 2024-йил 17-сентябрдаги 11/920-сон далолатномаси). Мазкур таклифнинг жорий қилиниши давлатлар ўртасида инсон ҳуқуқлари соҳасидаги ҳамкорликни мустаҳкамлаш ва унинг ҳуқуқий асосларини такомиллаштиришга хизмат қилади.