Киргизалиев Кобилжоннинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Тижоратчи юридик шахслар мажбуриятлари бўйича улар таъсисчиларнинг субсидиар жавобгарлик масалалари”. 12.00.03 – Фуқаролик ҳуқуқи. Тадбиркорлик ҳуқуқи. Оила ҳуқуқи. Халқаро хусусий ҳуқуқ (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.3.PhD/Yu1530.
Илмий раҳбар: Окюлов Омонбай – юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Ҳуқуқни муҳофаза қилиш Академияси, DSc.31/31.12.2020.Yu.67.01.
Расмий оппонентлар: Рахимов Дониёр Бахтиёрович – юридик фанлар доктори, профессор; Юлдашев Жахонгир Иномович – юридик фанлар доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади тижоратчи юридик шахслар мажбуриятлари бўйича таъсисчиларининг субсидиар жавобгарлик масалалари билан боғлиқ илмий-назарий ва амалий муаммоларни аниқлаш ҳамда қонунчиликни такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қарздор фуқарони суд ҳужжатлари ва бошқа ижро ҳужжатлари бўйича тўловларни ихтиёрий равишда амалга оширган учинчи шахслар қарздор билан ёхуд фойдасига тўлов амалга оширган учинчи шахслар билан қариндош эканлиги фактидан қатъий назар агар улар қарздорни қарши мажбуриятидан умидвор эмаслиги исботланмаса, бегона шахс манфаатини кўзлаб, топшириқсиз ҳаракат қилган шахс мақомидан фойдаланишлиги асослантирилган;
қарздор мажбуриятини ижро этиш учинчи шахслар томонидан ихтиёрий равишда ўз зиммасига олиш тартиби ва оқибатлари, қарздор таъсисчи ва мулкдорларининг  тўлов имкониятини, тўловдан бўйин товлаш оқибатлари аниқлаштиришга қаратилган ҳуқуқий асосларни такомиллаштириш зарурлиги асосланган;
таъсисчи ва мулкдорларни қарзларини ихтиёрий тўлаши ҳолатида келгусида Фуқаролик кодексининг 47-бобида белгилаб қўйилган қоидаларга мувофиқ ўз харажатларини ундириш бўйича қонуний ҳуқуқларга эга бўлиши, қарздор билан учинчи шахслар (қарздорнинг яқин қариндошлари) ўртасида қарздорга ёрдам кўрсатиш ҳамда келишув тузилишига қаратилган ҳуқуқий асосларни такомиллаштириш лозимлиги асослантирилган;
ижро ҳужжатлари бўйича қарздорнинг мол-мулки йўқлиги, қарздор қаердалиги номаълум бўлган холларда бу бўйича масъул ходимлар қарздорнинг қариндош уруғларини аниқлаб, улар билан суҳбат ўтказиши чораларини кўриши лозимлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тадқиқот асосида олинган натижалар қуйидагиларда ўз ифодасини топган:
қарздор фуқарони суд ҳужжатлари ва бошқа ижро ҳужжатлари бўйича тўловларни ихтиёрий равишда амалга оширган учинчи шахслар қарздор билан ёхуд фойдасига тўлов амалга оширган учинчи шахслар билан қариндош эканлиги фактидан қатъий назар агар улар қарздорни қарши мажбуриятидан умидвор эмаслиги исботланмаса, бегона шахс манфаатини кўзлаб, топшириқсиз ҳаракат қилган шахс мақомидан фойдаланиши ҳақидаги таклифларидан Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 826-моддаси иккинчи қисмини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси ҳузуридаги Парламент тадқиқотлари институтининг 2024 йил 11 июндаги 3/08-97-сон далолатномаси). Мазкур таклифлар тижоратчи юридик шахслар таъсисчилари ва мулкдорларининг жавобгарлигини янада аниқлаштиришга қаратилган ҳуқуқий асосларни такомиллаштиришга хизмат қилган;
қарздор мажбуриятини ижро этиш учинчи шахслар томонидан ихтиёрий равишда ўз зиммасига олиш тартиби ва оқибатлари ҳақидаги таклифларидан «Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларининг ижро этиш тўғрисида»ги Қонунини янада такомиллаштиришда қонун ижодкорлигида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси ҳузуридаги Парламент тадқиқотлари институтининг 2024 йил 11 июндаги 3/08-97-сон далолатномаси). Мазкур таклифлар қарздор таъсисчи ва мулкдорларининг тўлов имкониятини, тўловдан бўйин товлаш оқибатлари аниқлаштиришга қаратилган ҳуқуқий асосларни такомиллаштиришга хизмат қилган;
таъсисчи ва мулкдорларни қарзларини ихтиёрий тўлаши ҳолатида келгусида Фуқаролик кодексининг 47-бобида белгилаб қўйилган қоидаларга мувофиқ ўз харажатларини ундириш бўйича қонуний ҳуқуқларга эга бўлиши ҳақидаги таклифларидан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024 йил 3 январдаги ПФ-1-сонли «Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш тизимини ислоҳ этиш ва соҳани рақамлаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги Фармонини ишлаб чиқишда инобатга олинди (Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасининг 2024 йил
3 июлдаги 27/2-164-24-сон далолатномаси). Мазкур таклифлар қарздор билан учинчи шахслар (қарздорнинг яқин қариндошлари) ўртасида қарздорга ёрдам кўрсатиш ҳамда келишув тузилишига қаратилган ҳуқуқий асосларни такомиллаштиришга хизмат қилган;
ижро ҳужжатлари бўйича қарздорнинг мол-мулки йўқлиги, қарздор қаердалиги номаълум бўлган холларда бу бўйича масъул ходимлар қарздорнинг қариндош уруғларини аниқлаб, улар билан суҳбат ўтказиши чораларини кўриши ҳақидаги таклифларидан «Ижро ҳужжатлари бўйича қарздорлиги сабабли мол-мулкига ундирув қаратилган қарздорлар мажбуриятлари бўйича ихтиёрий субсидиар жавобгарлигини қўллаш тартиб-тамойиллари тўғрисида»ги Низом ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратурасининг 2024 йил 11 июлдаги 6-660/17-24-41-сон далолатномаси). Мазкур таклифлар ижро ҳужжатлари бўйича қарздорнинг мол-мулки йўқлиги, қарздор қаердалиги номаълум бўлган холларда бу бўйича масъул ходимлар қарздорнинг қариндош уруғларини аниқлаб, улар билан суҳбат ўтказиши чораларини кўришнинг ҳуқуқий асосларини такомиллаштиришга хизмат қилган.