Авазязова Дилфуза Шовкатовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Ўзбекистондаги олий таълим тизимига хорижий талабалар мослашишининг психологик хусусиятлари”, 19.00.06 – Ёш ва педагогик психология. Ривожланиш психологияси. 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/892.
Илмий раҳбар: Нуруллаева Бахтигул Бобожоновна, психология фанлар номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Урганч давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Расмий оппонентлар: Камилова Нодира Ғайратовна, психология фанлари доктори, профессор; Маҳмудова Дилором Аҳмадовна, психология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: хорижий талабаларнинг олий таълимга мослашиш билан боғлиқ психологик хусусиятларини ўрганиш асосида мослашиш даражасини оширишга қаратилган амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
хорижий талабаларни олий таълимга мослашиши асосида, биринчи босқичда мослашиш даражаси бошқаларни тан олиш, ўз-ўзини қабул қилиш, гуруҳга мослашишнинг юқорилиги, доминантликка интилиш пастлиги, назорат локусининг экстерналлиги, жамоага йўналганлик каби хусусиятлар билан, учинчи босқичда эса доминантликка интилишнинг юқорилиги, ўзига ва фаолиятга йўналганликнинг устуворлиги билан ифодаланганлиги туфайли, биринчи ва учинчи босқичларида аҳамиятли статистик фарқлар аниқланган.
хорижий ва маҳаллий талабаларда олий таълимнинг дастлабки босқичидаги мослашиш даражасини намоён бўлишида ҳудуд билан боғлиқ  дифференциал фарқларнинг мавжудлигига кўра, хорижий талабаларда маҳаллий талабаларга нисбатан умумий ва таълимга мослашиш даражаси, эмоционал қулайликнинг пастлиги, холислик ва ўз-ўзини назорат қилишнинг юқорилиги далилланган. 
хорижий талабаларнинг ижтимоий мослашиш, психологик мослашиш ва когнитив соҳаларига ривожлантирувчи таъсир кўрсатиш натижасида уларнинг олий таълимга мослашиш, ўз-ўзини қабул қилиш, эмоционал қулайлик ва олий таълим муассасаси психологик хизмати имкониятларидан фойдаланиш даражасини кучайтирганлиги туфайли хорижий талабаларни олий таълимга адаптация даражасини оширишга эришиш мумкинлиги  асосланган.
хорижий талабаларнинг олий таълимга мослашишини таъминлашда, уларнинг ижтимоий мослашиш, психологик мослашиш ва когнитив соҳаларига таъсир этиш орқали мослашиш даражаси, ўз-ўзини қабул қилиш, эмоционал қулайлик каби хусусиятларини ривожлантириш муҳимлиги туфайли олий таълим муассасаси психологик хизмат кўрсатиш тизими “Университет умумий уйимиз” ривожлантирувчи дастурини киритиш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Хорижий талабаларнинг олий таълимга мослашишида намоён бўладиган психологик хусусиятларига оид муаммони тадқиқ этиш асосида:
хорижий талабаларни олий таълимга мослашиши асосида, биринчи босқичда мослашиш даражаси бошқаларни тан олиш, ўз-ўзини қабул қилиш, гуруҳга мослашишнинг юқорилиги, доминантликка интилиш пастлиги, назорат локусининг экстерналлиги, жамоага йўналганлик каби хусусиятлар билан, учинчи босқичда эса доминантликка интилишнинг юқорилиги, ўзига ва фаолиятга йўналганликнинг устуворлиги билан ифодаланганлиги туфайли, биринчи ва учинчи босқичларида аҳамиятли статистик фарқлар аниқланган янгилик Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 7-октябрдаги ПМ-№ 225  сонли буйруғи билан “Онтогенез психологияси. Дифференциал психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 8-октябрдаги ПМ- № 225а -сон маълумотномаси). Натижада хорижий талабаларнинг олий таълимга мослашишининг психологик хусусиятларини ўрганиш ва тавсифлаш имконияти яратилган;
хорижий ва маҳаллий талабаларда олий таълимнинг дастлабки босқичидаги мослашиш даражасини намоён бўлишида ҳудуд билан боғлиқ  дифференциал фарқларнинг мавжудлигига кўра, хорижий талабаларда маҳаллий талабаларга нисбатан умумий ва таълимга мослашиш даражаси, эмоционал қулайликнинг пастлиги, холислик ва ўз-ўзини назорат қилишнинг юқорилиги далилланган янгилик Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 7-октябрдаги ПМ-№ 225  сонли буйруғи билан “Онтогенез психологияси. Дифференциал психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 8-октябрдаги ПМ- № 225а -сон маълумотномаси). Натижада хорижий талабаларнинг олий таълимга мослашишида турли босқичлар кесимида  дифференциал фарқларни аниқлаш учун шароит яратилган;
хорижий талабаларни олий таълимга мослашиш даражасига таъсир қилувчи психологик хусусиятларини ривожлантиришга таъсир этиш натижасида уларнинг ижтимоий, психологик мослашиш ҳамда когнитив соҳаарига таъсир кўрсатиш орқали хорижий талабаларни олий таълимга мослашиш даражасини ошириш, ўз-ўзини қабул қилиш ва эмоционал қулайлик даражасини ва олий таълим муассасаси психологик хизмати имкониятларидан фойдаланиш даражасини кучайтирганлиги туфайли хорижий талабаларни мослашиш даражасини оширишга эришиш мумкинлиги асосланган янгилик Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 7-октябрдаги ПМ-№ 225  сонли буйруғи билан “Онтогенез психологияси. Дифференциал психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 8-октябрдаги ПМ- № 225а -сон маълумотномаси).  Натижада хорижий талабаларнинг олий таълимга мослашиш даражасини ошириш учун ижтимоий, психологик мослашиш ҳамда когнитив соҳаларига комплекс таъсир этиш муҳимлиги илмий тадқиқ этилган;
хорижий талабаларнинг олий таълимга мослашишини таъминлашда, уларнинг ижтимоий мослашиш, психологик мослашиш ва когнитив соҳаларига таъсир этиш орқали мослашиш даражаси, ўз-ўзини қабул қилиш, эмоционал қулайлик каби хусусиятларини ривожлантириш муҳимлиги туфайли олий таълим муассасаси психологик хизмат кўрсатиш тизими “Университет умумий уйимиз” ривожлантирувчи дастурини киритиш асосида такомиллаштирилган янгилик Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 7-октябрдаги ПМ-№ 225  сонли буйруғи билан “Онтогенез психологияси. Дифференциал психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 8-октябрдаги ПМ- № 225а -сон маълумотномаси). Натижада хорижий талабаларнинг ўз-ўзини қабул қилиш, эмоционал қулайлик, таълимга мослашиш даражасини оширишга ижобий таъсир қиладиган ривожлантирувчи дастурни қўллаш орқали уларда олий таълимга мослашиш даражасини ошириш имконияти яратилган.