Бердибекова Феруза Абдуманноб қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтиссослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Акмеологик ёндашув асосида бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг касбий маҳоратини ривожлантириш методикаси”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.
Илмий раҳбар: Аброрхонова Камола Аброрхон қизи, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори(PhD), доцент.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, DSc.03/30.01.2020.Ped.26.01.
Расмий оппонентлар Шодиева Матлуба Жўраевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Исакулова Нилуфар Жаникуловна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади акмеологик ёндашув асосида бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг касбий маҳоратини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларини тайёрлашда акмеологик ёндашувдан фойдаланишнинг дидактик имкониятлари асосида касбий билимларининг ривожлантириш компонентлари ва босқичларининг аниқлаштирилганлиги, акмеологик таълим методикалари, уни амалиётга татбиқ этишнинг қулай дидактик шарт-шароитлари, рефлексив позициясининг интеллектуал ривожланиш даражаси билан таъминлаш асосида аниқланган;
касбий тайёргарлик жараёнида акмеологик ёндашув асосида бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларида касбий маҳоратини ривожлантириш модели мақсадни шакллантирувчи, қадриятга йўналтирилган, мотивацион-мазмунли, ҳосил қилувчи компонентлари, акмеологик таълимнинг касбий-дидактик имкониятлари таъсирчанлиги, уйғунлиги таянч билимлар асосида такомиллаштирилган;
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларини тайёрлашда акмеологик ёндашувдан фойдаланиш методикаси асосида ўзини ўзи ривожлантириш, касбий фаолиятнинг обектив-субектив ва диалектик бирлигини ва педагогик ижодкорликни мунтазам акс эттириш ҳамда билим ва кўникмаларни диагностик моделлаштириш асосида асосланган ва экспериментал равишда синовдан ўтказилган;
бўлажак бошланғич синф ўқитувчиларининг касбий ривожланганлигини баҳолаш кўрсаткичлари ва мезонлари, акмеологик ёндашув асосида касбий маҳоратини ривожлантиришнинг максимал, оптимал, зарурий даражаларини индивидуал таълим траекториясига функсионал уйғунлаштириш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Акмеологик ёндашув асосида бўлажак бошланғич синф ўқитувчисининг касбий маҳоратини ривожлантириш методикаси мавзусидаги илмий тадқиқот натижалари асосида:
Акмеологик ёндашув асосида бўлажак бошланғич синф ўқитувчисининг касбий маҳоратини ривожлантириш имкониятлари касбий аҳамиятли вазиятларни когнитив ечимини топишнинг рефлексив-баҳолаш траекториясини аниқлашга қаратилган мотивацион ва акмеологик ёндашувларни ўзаро адаптив уйғунлаштириш ҳамда коммуникатив, ҳиссий-қадрият яхлитлигини барқарор таъминлаш асосида такомиллаштиришга оид тавсиялар “Умумий педагогика” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022-йил 19-июлдаги 233-сонли буйруғи асосида нашрга тавсия этилган 23-0315 рақамли нашр рухсатномаси). Натижада акмеологик ёндашув асосида талабаларни касбий маҳоратини ривожлантиришга доир назарий ва амалий материаллар билан бойитиш имкони яратилган;
Бўлажак бошланғич синф ўқитувчисининг касбий маҳоратини ривожлантириш самарадорлиги педагогик кўмаклашишга ташкилий-фаолияти таъсир қилувчи дидактик омилларни аниқлаш, ахборотлар билан ишлаш, ўз-ўзини ривожлантириш ҳамда миллий ва умуминсоний қадриятлар мутаносиблиги принципига кўра таянч билимларни босқичма-босқич моделлаштириш асосида такомиллаштиришга оид таклифлар “Умумий педагогика” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022-йил 19-июлдаги 233-сонли буйруғи асосида нашрга тавсия этилган 23-0315 рақамли нашр рухсатномаси). Натижада касбий компитенсияларини ривожлантиришга доир назарий ва амалий материаллар билан бойитишга шароит яратилган;
Бўлажак бошланғич синф ўқитувчисининг касбий маҳоратини ривожлантириш жараёни ташкилий-дидактик механизмларининг инновацион-интерактив тузилмасини мустаҳкамлашга қаратилган касбий лойиҳа ва хатти-ҳаракатлар мажмуини ўзаро мувофиқлаштириш ҳамда аналитик-ташкилий, фаолиятли-натижавий босқичлар кетма-кетлиги барқарорлигини интенсив аниқлаш асосида такомиллаштиришга доир тавсиялар “Умумий педагогика” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022-йил 19-июлдаги 233-сонли буйруғи асосида нашрга тавсия этилган 23-0315 рақамли нашр рухсатномаси). Натижада талабаларнинг касбий компетенсияларини ривожлантиришнинг дидактик тизимини ривожлантириш механизмлари амалиётда қўллаш самарадорлиги оширилган;
Бўлажак бошланғич синф ўқитувчисининг касбий маҳоратини ривожланишини баҳолаш мезонлари инсонпарварлик идеалларига йўналганлик даражасини оширишга қаратилган аҳлоқий компонентларнинг педагогик мазунини ҳамда мотивацион-когнитив, рефлексив-баҳоловчи компонентлар уйғунлигини таълим мақсадлари билан босқичма-босқич оптималлаштириш асосида такомиллаштиришга оид тавсиялар “Умумий педагогика” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022-йил 19-июлдаги 233-сонли буйруғи асосида нашрга тавсия этилган 23-0315 рақамли нашр рухсатномаси). Натижада олий таълим ташкилотлари талабаларининг касбий маҳоратини ривожлантириш самарадорлигини оширишга эришилган.