Ғайбуллаева Озода Обид қизининг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Инула ҳелениум Л. ўсимлиги асосида биологик фаол қўшимчалар олиш ва таркибидаги табиий бирикмаларнинг биологик фаоллиги», 02.00.10 – Биоорганик кимё (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/B1076.
Илмий раҳбар: Исломов Акмал Хушвақович, кимё фанлари доктори, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Гулистон давлат университети, DSc.03/05.06.2020.К/В.91.03.
Расмий оппонентлар: Ибрагимов Фозил Ахмедович, биология фанлари доктори; Исаев Юсуп Тожимаматович, кимё фанлари доктори, профессор
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади: маданийлаштирилган Инула ҳелениум Л. доривор оъсимлигини илдизини таркибидаги витаминлар, флавоноидлар миқдорини ва оъсимлик илдизи мойли экстактининг биологик фаоллигини аниқлаш ҳамда улар асосида БФҚ ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Инула ҳелениум Л. оъсимлигини хона шароитида коъчат қилиб, кейин дала шароитида коъпайтирилган ва ҳосилдорлиги юқори боълиши аниқланган;
маданийлаштирилган Инула ҳелениум Л. оъсимлигини бир йиллик этиштирилган илдизи таркибида Б9 витамини ва дигидрокверситин, рутин флавоноидлари борлиги намойон боълган,  2, 3 ва 4 йиллик этиштирилган илдиз таркибида C, Б1 , Б2, Б6, Б9 витаминлар ҳамда, дигидрокверситин, лютионин, рутин, кверситин, салидрозид каби флавоноидлар мавжудлиги аниқланган;
илк бор маданийлаштирилган Инула ҳелениум Л. оъсимлигининг 4 йиллик коъчати илдизининг таркибида сувда эрувчи витаминлар миқдори C (0,249851 мг), Б1 (0,031896 мг), Б2 (0,950895мг), Б6 (0,621359 мг), Б9 (1,868852 мг) ҳамда дигидрокверситин (3,25 мг), лютионин (0,28 мг), рутин (7,28 мг), кверситин (0,15 мг), салидрозид (2,43 мг) флавоноидларнинг миқдори аниқланган;
илк бор маданийлаштирилган Инула ҳелениум Л. оъсимлигининг илдизи таркибидаги 56 та, жумладан алюминий (0.8455 мг/кг ), кремний (1.153 мг/кг ), темир (0.1373 мг/кг), калсий (0,5835 мг/кг ), калий (1.549 мг/кг), олтингугурт (0.2042 мг/кг) ва х.з. элементлар миқдорида борлиги аниқланган, Оғир металлардан Пб, Cд, Ҳг ва Ас ни Санпин томонидан рухсат этилган миқдордан коъп эмаслиги ва келтирилган меъйорларга мос келиши исботланган;
маданийлаштирилган Инула ҳелениум Л.(Қора андиз) билан Глйcйррҳиза глабра Л (ширинмийа) оъсимликларини илдизларини 2:1 нисбатдаги йиғмаси (БИОИНУЛА ТЕА) ва Инула ҳелениум Л. илдизининг мойли экстракти (ИНУЛА ОИЛ) ва унинг 0,5 граммли юмшоқ желатинали капсулалари (ИНУЛА КАПСУЛА) шаклида биологик фаол қоъшимчалар ишлаб чиқилган ҳамда уларни В заҳарсиз бирикмалар синфига кириши, иммунотроп таъсири ва йаллиғланишга қарши биологик фаоллиги аниқланган;
илк бор маданийлаштирилган Инула ҳелениум Л. оъсимлигини илдизини кукуни ва экстракти ин витро шароитида 5 хил консентрацийада (100, 250, 500, 750, 1000 мг/мл) антиоксидантлик фаоллиги оъсимлик илдизининг кукунида 36.94 % ни ва экстрактда 35.41 % ташкил этиши исботланган
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Маданийлаштирилган Инула ҳелениум Л. оъсимлиги илдизи асосида олинган йанги таркибли иммунитетни рағбатлантирувчи ва йаллиғланишга қарши БФҚ лар олиш ҳамда уларни қоълланилиши боъйича олинган илмий натижалар асосида: 
“Инула ҳелениум Л. маданийлаштирилган оъсимлиги илдизини кунгабоқар мойидаги экстракти” (ИНУЛА ОИЛ) учун ташкилот стандарти Оъзбекистон Республикаси Санитарийа-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги хизмати томонидан тасдиқланган (Ц 03535693-50:2023). Натижада, “иммунитетни рағбатлантирувчи ва йаллиғланишга қарши” профлактика учун қоълланиладиган БФҚ лар олиш имконини берган; 
маданийлаштирилган Инула ҳелениум Л оъсимлиги илдизи асосида таййорланган “БИОИНУЛА ТЕА” ва “ИНУЛА ОИЛ” ҳамда “ИНУЛА КАПСУЛА” табиий биологик фаол озиқ-овқат қоъшилмалари синфланиб, уларга ташқи иқтисодий фаолийатдаги товарлар номенклатура боъйича 2106909808 халқаро товар код рақами ишлаб чиқилди ҳамда давлат божхона қоъмитаси амалийотига жорий қилинган (Оъзбекистон Республикаси Иқтисодийот ва молийа вазирлиги ҳузуридаги Божхона қоъмитасининг 2025 йил 1 февралдаги 17/05-25-0145-сон маълумотномаси, Оъзбекистон Республикаси Оъзбекекспертиза Аксийадорлик жамийатининг 2024 йил 28 нойабрдаги 17-3808-сон хулосаси). Натижада, Инула ҳелениум Л. маданийлаштирилган оъсимлиги илдизи асосида таййорланган биологик фаол озиқ-овқат қоъшилмаларини кимйовий таркиби асосида синфлаш имконини берган.