Sayt test rejimida ishlamoqda

Қаҳҳарова Дилафрўз Абдуғаффоровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бобур лирикасида кўнгил тимсоли”, 10.00.02 – Ўзбек адабиёти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Fil4065  
Илмий раҳбар: филология фанлари доктори, доцент Арслонов Абдимурод Кароматович. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Гулистон давлат университети, PhD.03/27.02.2020.Fil.91.02.
Расмий оппонентлар: Нуриддинов Шохобиддин Бабаярович филология фанлари доктори, доцент; Ваҳоб Раҳмонов филология фанлари номзоди, доцент, 
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университетини. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади кўнгил тимсолининг генезиси, бадиий такомил тадрижи, Бобур лирикасидаги мавқейи, талқинлари, ижтимоий-фалсафий консепсияси ҳамда ботиний ва зоҳирий хоссаларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
кўнгилнинг халқ оғзаки ижоди намуналари ва тасаввуф адабиётидаги бадиий такомил тадрижи ўрганилиб, унинг бадиий тимсол сифатида тўла шакллангани, Бобур лирикасида поетик тимсол даражасига кўтарилгани исботланган;
кўнгил тимсоли Бобур лирикасида марказий ўрин тутиши ва у шоирнинг ички кечинмалари, инсоний ҳиссиётларини ифодалашда асосий воситалардан бири сифатида намоён бўлиши, инсоннинг ички дунёси, ҳис-туйғулари, севги ва ғам-аламнинг манбаи сифатида талқин қилиниши, шоирнинг ҳисларини етказувчи асосий тимсол сифатида ўзига хос бадиий кучга эга экани асосланган; 
Бобур лирикасидаги кўнгил ҳолатини ифодалашда қўлланган сифатлашлар нафақат лирик қаҳрамон руҳияти, маънавиятидаги инжа ҳолатлар, руҳий эврилишларни англатиши, балки муаллиф бадиий тафаккурининг юксаклиги, ижод ва инсон психологияси билимдони эканидан дарак бериши исботланган;
шоир лирик меросидаги соғинч, ҳижрон, фироқ, гул, булбул, ёр каби тимсоллар тизимида кўнгил образининг мавқейи устувор эканлиги поетик образнинг рамзий-мажозий, фалсафий-тасаввуфий маъно қирраларини тўлиқ очиб бериш асосида далилланган. 

IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бобур лирикасида кўнгил тимсолининг бадиий талқинларини аниқлаш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида: 
кўнгилнинг халқ оғзаки ижоди намуналари ва тасаввуф адабиётидаги бадиий такомил тадрижи ўрганилиб, унинг бадиий тимсол сифатида тўла шакллангани, Бобур лирикасида поетик тимсол даражасига кўтарилганлиги каби маълумотлардан                 Ф3-201912258-рақамли “Ўзбек адабиётининг кўп тилли (ўзбек, рус, инглиз, тилларида) электрон платформасини яратиш” (2021-2023 йй.) мавзусидаги амалий лойиҳада белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг маълумотномаси). Натижада лойиҳанинг илмий-назарий консепсияси янги хулоса ва умумлашмалар билан бойишига эришилган.
кўнгил тимсоли Бобур лирикасида марказий ўрин тутиши ва у шоирнинг ички кечинмалари, инсоний ҳиссиётларини ифодалашда асосий воситалардан бири сифатида намоён бўлиши, инсоннинг ички дунёси, ҳис-туйғулари, севги ва ғам-аламнинг манбайи сифатида талқин қилиниши, шоирнинг ҳисларини етказувчи асосий тимсол сифатида ўзига хос бадиий кучга эга эканлигига оид таклифлар Ўзбекистон Республикаси Маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институти дастурига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институтининг 2023-йил 20-июл  305/1-сонли далолатномаси). Натижада ёшларда лирик тимсоллар, айниқса, Заҳириддин Муҳаммад Бобур лирикасида кўнгил тимсоли ҳақида тасаввур шаклланишига эришилган;
Бобур лирикасидаги кўнгил ҳолатини ифодалашда қўлланган сифатлашлар нафақат лирик қаҳрамон руҳияти, маънавиятидаги инжа ҳолатлар, руҳий эврилишларни англатиши, балки муаллиф бадиий тафаккурининг юксаклиги, ижод ва инсон психологияси билимдони эканидан дарак бериши тўгʻрисидаги маълумотлардан Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси устувор йўл хариталари, дастурлари, тадғибот тадбирлари ва бошқа амалий йўналишларида фойдаланилган (Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг 2023-йил 3-январ 01-03/1-сонли далолатномаси). Натижада Шарқ мумтоз шеъриятидаги тимсоллар тизими, бевосита кўнгил тимсолининг анъанавий тарзда давом этиб келаётганлиги ҳақидаги назарий фикрлар такомиллашишига хизмат қилган.  
шоир лирик меросидаги соғинч, ҳижрон, фироқ, гул, булбул, ёр каби тимсоллар тизимида кўнгил тимсолининг мавқейи устувор эканлиги, поетик образнинг рамзий-мажозий, фалсафий-тасаввуфий маъно қиррараларини тўлиқ очиб беришга оид таклифлар олий таълим тизимида таҳсил олаётган талабаларнинг маънавий ва маърифий ишлари дастурларига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 27-ноябр 3/15-18-89-сонли далолатномаси). Натижада ёшларнинг маънавий дунёқарашини маърифий ва амалий жиҳатдан бойитишга эришилган.      

Yangiliklarga obuna bo‘lish