Холбоева Гулхаё Холбоевнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, Ихтисослик шифри (илмий даража берувчи фан тармоғи номи) “Жисмоний тарбия мутахассисларини касбий-карера фаолиятига тайёрлаш тизимини модернизациялаш” 13.00.04 – Жисмоний тарбия, спорт машғулотлари, соғломлаштириш ва адаптив жисмоний тарбия назарияси ва методикаси ҳамда 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.4.DSc/Ped1027.
Илмий маслаҳатчилар: Ярашев Комилжан Деҳқонович редагогика фанлари доктори (DSc), профессор, Шопулатов Абдуламик Нуриллаевич, редагогика фанлари доктори (DSc), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Жисмоний тарбия ва спорт илмий тадқиқотлар институти.
Илмий Кенгаш фаолият кўрсатаётган муассасаса номи: Жисмоний тарбия ва спорт илмий тадқиқотлар институти, DSc.33/01.02.2022.Ped.146.01.
Расмий оппонентлар: Хакимова Муҳаббат Файзиевна педагогика фанлари доктори, профессор, Артиков Асқар Акбарович педагогика фанлари доктори (DSc), доцент, Ибрахимов Санжар Урунбаевич педагогика фанлари доктори (DSc), доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади жисмоний тарбия йўналишидаги бўлажак мутахассисларни касбий-карера фаолиятига тайёрлаш тизимини модериназациялаш боʻйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
жисмоний тарбия ва спорт ихтисослигидаги талабаларни касбий-карера фаолиятига тайёрлаш учун морфофунксионал тизим мутаносиблигини таъминловчи, бўғимлар ҳамда пайлар таркибий қисмларини танлаб ривожлантиришга қаратилган “Мултидисиплинар ёндашув машқлари”ни интеграл қўллаш ҳисобига махсус ҳаракатлар ва амалий рефлектив кўникмаларни чуқур ўзлаштириш имкониятлари оширилган;
бўлажак жисмоний тарбия мутахассисларини интеллектуал пластиклигини ошириш учун ҳаракат сифатини, касбий эрудиция компетенсияларини шакллантириш билан боғлиқ амалий вазифаларни аниқлашга оид тезкор Феедбек технологияси орқали “Чеесшарпенер” дастурини ишлаб чиқиш ҳисобига ўз ички ресурсларини комплекс таҳлил қилиш имкониятлари кенгайтирилган;
бўлажак жисмоний тарбия мутахассисларининг спорт оʻйинларини самарали ташкил этиш учун тана таркибини аниқлаш асосида функсионал ҳолатини баҳолаган ҳолда машғулотлар жараёнида юрак қисқариш сони (Кардио) ҳамда ҳаракатланиш тезлигини назорат қилиш ҳисобига организм ишчанлигини стимуллашга қаратилган умумий ва касб-амалий компетенсияларни ривожлантириш имкониятлари кенгайтирилган;
жисмоний тарбия йўналиши таълим тизимининг ривожланиш тенденсияларига мос келадиган ўқув жараёнини модернизация қилиш (шахсийлаштирилган, виртуал таълим ва ҳ.к.) учун “Фитнесс” АПП виртуал мобил дастурини ишлаб чиқиш ҳисобига жисмоний тайёргарликни мониторинг қилиш ва натижаларни яхлит баҳолаш ҳамда ижтимоий контекстга когнитив-мулоқот каби зарур стратегияларни шакллантириш имкониятлари кенгайтирилган;
жисмоний тарбия ва спорт соҳасининг бўлажак кадрларида ижтимоийлашув моделини такомиллаштириш учун танланган ташкилий-педагогик шароитларга асосланган “Креативлик”, “Алтернативлик”, “Юқори-паст контекстли мулоқот” компетенсиялар профилини киритиш ҳисобига касбий-карерага қизиқиш рефлекцияси барқарорлашган;
бўлажак жисмоний тарбия мутахассисларининг “Кареристлик” салоҳиятини модеринизациялаш учун реал иқтисодий вазият процсесларида билим, махсус ва профессионал қобилиятларни базавий ривожлантиришга қаратилган компетенсияларни танлаш ва саралашга қаратилган профилли моделни шакллантириш ҳисобига “лидерлик” тенденсиясининг замонавий параметрлари оптималлаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Жисмоний тарбия ва спорт ихтисослигидаги талабаларни профессионал ва касбий-карера фаолиятларига тайёрлаш механизмларини такомиллаштириш бўйича педагогик тажрибалар давомида олинган натижалар асосида:
жисмоний тарбия ва спорт ихтисослигидаги талабаларни касбий-карера фаолиятига тайёрлаш учун морфофунксионал тизим мутаносиблигини таъминловчи, бўғимлар ҳамда пайлар таркибий қисмларини танлаб ривожлантиришга қаратилган “Мултидисиплинар ёндашув машқлари”ни интеграл қўллаш ҳисобига махсус ҳаракатлар ва амалий рефлектив кўникмаларни чуқур ўзлаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар “Жисмоний тарбия назарияси ва методикаси” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Самарқанд давлат университети кенгашининг 2022-йил 30-августдаги 1-сон қарорига асосан 1-рақамли гувоҳнома). Натижада, бўлажак жисмоний тарбия ва спорт мутахассисларининг соҳада малакали мутахассисларга қўйилаётган замонавий талаблар бўйича амалий билимлари 14,5 % аниқланишига эришилган;
бўлажак жисмоний тарбия мутахассисларини интеллектуал пластиклигини ошириш учун ҳаракат сифатини, касбий эрудиция компетенсияларини шакллантириш билан боғлиқ амалий вазифаларни аниқлашга оид тезкор Феедбек технологияси орқали “Чеесшарпенер” дастурини ишлаб чиқиш ҳисобига ўз ички ресурсларини комплекс таҳлил қилиш боʻйича таклиф ва тавсиялар жисмоний тарбия ва спорт йўналиши талабалар машғулот жараёнига татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Спорт вазирлигининг 2024-йил 27-ноябрдаги 03-16/12075-сон маълумотномаси). Натижада, жисмоний тарбия ва спорт йўналиши талабаларини фаол касбий-карерага оид оператив компетенсиялари 12.5% га яхшиланган;
бўлажак жисмоний тарбия мутахассисларининг спорт оʻйинларини самарали ташкил этиш учун тана таркибини аниқлаш асосида функсионал ҳолатини баҳолаган ҳолда машғулотлар жараёнида юрак қисқариш сони (Кардио) ҳамда ҳаракатланиш тезлигини назорат қилиш ҳисобига организм ишчанлигини стимуллашга қаратилган умумий ва касб-амалий компетенсияларни ривожлантириш бўйича таклиф ва тавсиялар Жисмоний тарбия ва спорт илмий тадқиқотлар институти магистрлари машғулотларига татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Спорт вазирлигининг 2024-йил 27-ноябрдаги 03-16/12075-сон маълумотномаси). Натижада, “ҲАРД” ва “СОФТ” компетенсиялари 16,5 % га оширилган;
жисмоний тарбия йўналиши таълим тизимининг ривожланиш тенденсияларига мос келадиган ўқув жараёнини модернизация қилиш (шахсийлаштирилган, виртуал таълим ва ҳ.к.) учун “Фитнесс” АПП виртуал мобил дастурини ишлаб чиқиш ҳисобига жисмоний тайёргарликни мониторинг қилиш ва натижаларни яхлит баҳолаш ҳамда ижтимоий контекстга когнитив-мулоқот каби зарур стратегияларни шакллантириш боʻйича таклиф ва тавсоялар Гулистон давлат университети жисмоний тарбия ва спорт йўналиши магистрлар машғулотлар жараёнига татбиқ қилинган (Ўзбекистон Республикаси Спорт вазирлигининг 2024-йил 27-ноябрдаги 03-16/12075-сон маълумотномаси). Натижада, мониторинг қилиш ва натижаларни баҳолаш ижтимоий контекстга когнитив-мулоқот каби зарур стратегияларни ишлаб чиқиш имконияти кенгайтирилган;
жисмоний тарбия ва спорт соҳасининг бўлажак кадрларида ижтимоийлашув моделини такомиллаштириш учун танланган ташкилий-педагогик шароитларга асосланган “Креативлик”, “Алтернативлик”, “Юқори-паст контекстли мулоқот” компетенсиялар профилини киритиш ҳисобига касбий-карерага қизиқиш рефлекцияси барқарорлаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар НавДУ жисмоний тарбия ва спорт йўналиши талабалар маҳғулотларига татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Спорт вазирлигининг 2024-йил 27 ноябрдаги 03-16/12075-сон маълумотномаси). Натижада, спорт мутахасиси учун зарур бўлган сифатлар даражаси 14,5 % га ошишига эришилган;
бўлажак жисмоний тарбия мутахассисларининг “Кареристлик” салоҳиятини модеринизациялаш учун реал иқтисодий вазият процсесларида билим, махсус ва профессионал қобилиятларни базавий ривожлантиришга қаратилган компетенсияларни танлаш ва саралашга қаратилган профилли моделни шакллантириш ҳисобига “лидерлик” тенденсиясининг замонавий параметрлари оптималлаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар “Жисмоний тарбия назарияси ва методикаси” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Самарқанд давлат университети кенгашининг 2022-йил 30-августдаги 1-сон қарорига асосан 1-рақамли гувоҳнома). Натижада, талабаларнинг “юқори-паст контекстли мулоқот” компетенсиялари, 6,0% га, “Креативлик” қобилияти 4,2% га, алтернативлик қобилиятлари 4,1% га, ўз устида ишлаш ва таҳлил этиш қобилиятлари 5,3% га ўсган.