Nurmatov Doston Urolovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar. Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Nikotin va izonikotin kislotaning aromatik aminlar bilan reaksiyalarini o‘rganish», 02.00.03 - Organik kimyo (kimyo fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.2.PhD/K760.
Ilmiy rahbar: Abdushukurov Anvar Kabirovich, kimyo fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston Milliy universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Chirchiq davlat pedagogika universiteti, DSc.03/30.09.2020.K.82.02.
Rasmiy opponentlar: Turgunov Erxon, kimyo fanlari doktori, professor; Ortiqov Ilhom Saidovich, kimyo fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), dotsent.
Yetakchi tashkilot: Toshkent kimyo-texnologiya instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik. 
II. Tadqiqotning maqsadi: nikotin va izonikotin kislotaning aromatik aminlar bilan reaksiyalarini o‘rganish, sintez qilingan birikmalarning tuzilishi va xossalarini aniqlashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bor nikotin kislotaning aromatik aminlar bilan kondensatlanish reaksiyalarida ortoborat kislota katalizatorligida kislota amidlari sintez qilingan;
nikotin va izonikotin kislotalarning turli funksional guruhlar tutgan aromatik aminlar bilan reaksiyalari natijasida yangi arilamidlar sintez qilindi va reaksiya mahsulotining unumi aromatik aminlarning asosliligiga bog‘liq holda ortishi isbotlangan;
ilk bor nikotin kislotaning p-toluidin va p-anizidinlar bilan kondensatlanish reaksiyalari natijasida hosil bo‘lgan N-(p-tolil)nikotinamid va N-(p-metoksifenil)nikotinamidlarning CuSO4 bilan kompleks birikmalar sintez qilingan;
nikotin va izonikotin kislota bilan aromatik aminlar reaksiyasi natijasida tegishli arilamidlar sintez qilingan, va ularning xususiy kattaliklari aniqlangan, kvant kimyoviy parametrlari hisoblangan, tozaligi xromatografik, tuzulishi spektroskopik, elektron tuzulishi kvant-kimyoviy usullarida isbotlangan;
N-(p-tolil)nikotinamidning insektisidlik, N-(2-gidroksofenil)nikotinamid, N-(2,4-dixlorfenil)nikotinamid, N-(p-bromfenil)nikotinamid, N-(fenil)nikotinamid, N-(4-metilpiridin-2-il)nikotinamidlar esa fungisidlik faolligi yuqori ekanligi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Nikotin va izonikotin kislotaning aromatik aminlar bilan reaksiyalari bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida: 
sintez qilingan N-(p-tolil)nikotinamid va N-(2,5-dimetilfenil)nikotinamidlar “Muborak gazni qayta ishlash zavodi” da metall konstruksiyalarning biokorroziyasiga qarshi ingibitor sifatida amaliyotga joriy etilgan (“Muborak gazni qayta ishlash zavodi” AJning 2024 yil 8 iyuldagi 656/GK-07-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, ushbu bioingibitorlar metall konstruksiya va qurilmalarining ekspluatasion xossalarini oshirish imkonini bergan;
sintez qilingan N-(2-gidroksofenil)nikotinamid, N-(2,4-dixlorfenil)nikotinamid, N-(p-tolil)nikotinamid, N-(fenil)nikotinamid, N-(4-metilpiridin-2-il)nikotinamidlar “Tabiiy va sintetik birikmalarning biologik faolligini in vitro o‘rganish. Oqsil injenerligi. Rekombinant oqsillarini tayyorlash. Ijtimoiy ahamiyatga ega bo‘lgan va boshqa turdagi kasalliklar uchun aniq molekulyar-genetik markyorlarni ishlab chiqish” mavzusidagi bazaviy fundamental tadqiqotlarda Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Candida albicans shtammlariga qarshi antibakterial faolliklarini aniqlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Fanlar Akademyasining 2024 yil 14 oktyabrdagi 4/1255-2293-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, ushbu moddalar yallig‘anishga qarshi, og‘riq qoldiruvchi, isitma tushiruvchi yangi dori vositalari qatorini kengaytirish imkonini bergan.