Sayt test rejimida ishlamoqda

Касимов Фаррух Унвоновичнунг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «А3Б5 кристалларда валент зонаси тармоқлариаро бир ва икки фотонли ночизиқли оптик ҳодисаларнинг назарий тадқиқи» 01.04.10 – «Яримўтказгичлар физикаси» ихтисослиги бўйича фалсафа доктори (PhD) (физика-математика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйҳатга олинган рақам: B2024.1.PhD/FM1034 
Илмий раҳбар: Расулов Рустамжон Явкачович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи Андижон давлат университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган муҳандислик-технология институти, PhD.03/30.11.2022.FM/Т.66.04.
Расмий оппонентлар: Гулямов Гофуржон, физика-математика фанлари доктори, профессор; Олимов Лутфиддин Омонович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.    
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: рухли темиртош структурали яримўтказгич валент зонасининг тармоқлариаро бир ва икки фотон(квант)ли чизиқли циркуляр дихроизм  ҳамда ютилиш коеффициентининг спектрал-температуравий ҳамда қутбий боғланишларини тадқиқ қилишдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: илк бор, рухли темиртош панжарали яримўтказгичларда валент зонасининг тармоқлариаро  бир ва икки квантли ўтишларга тегишли чизиқли-циркуляр дихроиз¬ми ҳамда ютилиш коеффициентларининг спектрал-температуравий боғланишлари Латтиинжер-Кон ҳамда Кейн гамилтонианларига кўра ҳисобланган; 
илк бор, тор (ИнСб) ва кенг (ГаАс) зонали яримўтказгичларда бир ва икки квантли ютилиш коеффициентлари спектрал боғла¬нишларининг бир неча экстремумли (чўққили) бўлиши ва улар миқдоран қаралаётган температурага боғлиқ бўлиши исботланган;
А3Б5 яримўтказгичларда спин йўналиши ўзгармайдиган икки квантли чизиқли дихроизм коеффициенти спектрал боғланиши 300 бурчакда ГаАс даги спектрал боғланишлар частотанинг ортиши билан дастлаб камайиши ва минимумга эришиб, сўнгра орта бориши аниқланган; 
частота E_g⁄ℏ дан (3E_g)⁄ℏ га қадар орттирилса, чизиқли қутбланган ёруғликнинг Варшни ва Пасслер температуравий боғланишларга кўра ҳисобланган икки квантли ютилиш коеффи¬циентлари нисбати хона температурасида Инсб да 1,83;  ГаАс да 1,17; ИнАс да1,45; АлСб да  1,08 мартага ортиши ҳисобланган; 
спин ўзгармайдиган ва ўзгарадиган икки квантли ўтишлар эҳтимолликларининг температурага боғлиқлиги ГаАс (ИнАс) кристаллда 0,68 (0,71) эВ энергияда аномал қиймат қабул қилиши ва бу қийматлар ёруғликнинг қутбланиш даражасига деярли боғлиқ эмаслиги аниқланган;
таъқиқланган зонанинг температурага Варшни формуласи орқали боғланишига кўра олинган назарий натижалар Инсб га оид тажриба натижаларини ω=(0,5÷0,65)  (E_g (T=0K))⁄ℏ частоталар, Пасслер формуласига кўра танланган назарий натижалар эса ИнАс учун ω=(0,5÷0,9)  (E_g (T=0K))⁄ℏ частоталар соҳасида катта аниқлик (10% дан кам хатолик) билан тушунтирилган.  
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. А3Б5 кристалларда валент зонаси тармоқлариаро бир ва икки фотонли ночизиқли оптик ҳодисаларнинг назарий тадқиқи бўйича олинган натижалар асосида:
яримўтказгичларда чизиқли ва тциркуляр қутбланган ёруғликнинг интенсивлигига нисбатан ночизиқли бир фотонли ютилишининг назарий ҳисоблашлари Наманган муҳандислик қурилиш институти “Физика” кафедрасида 2017-2020-йилларга мўлжалланган ОТ- Ф2-71 “Ўта юқори частотали электромагнит мйдондаги деформацияланган п-н ўтиш волт-ампер характеристикасига ёруғликнинг таъсири” мавзусидаги фундаментал лойиҳада жорий этилган (Наманган муҳандислик қурилиш институтининг 2024-йил 8-ноябр 06/10-09/1262-сон маълумотномаси). Натижада мураккаб зонали кристаллар ва улар асосуда тайёрланган наноструктураларда содир бўладиган оптик ҳодисалар соҳасида олиб бориладиган назарий ва экспериментал тадқиқотларни, шунингдек фотоқабул қилгичларнингларнинг ишчи параметрларини янада орттириш имконини беради;
куб ва тетраедр панжарали мураккаб зонали яримўтказ¬гич¬ларда содир бўладиган бир ва кўп квантли ўтишларни классификациялаштириш, ҳамда уларга тегишгли ютилиш коеффициентларининг ёруглик частотасига оид ҳисоблашлар натижаларидан “Фотон” Акциядорлик жамиятида (“Ўзелтехсаноат” уюшмасининг 2024 — йил 23- октябрдаги 180-сон маълумотномаси) ярим ўтказгичли асбобларда кузатиладиган оптик ва фотоелектрик ҳодисалар соҳасида олиб бориладиган тадқиқотлар натижаларини тушунтиришда фойдаланилган. Натижалардан фойдаланиш тажрибавий намуналарда электрон техник асбоблар тайёрлаш ҳамда уларнинг электрофизик хоссаларини яхшилаш имконин берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish