Дониёрова Шаҳноза Эркин қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Креатив ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларнинг арт-дизайнга оид билимларини ривожлантириш (технологик таълим мисолида)”, 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (технологик таълим) (педагогика фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/Ped2800.
Илмий раҳбар: Сафарова Роҳат Гайбуллаевна, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Жиззах давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Нукус давлат педагогика институти, DSc.03/30.12.2019.Ped.34.01.
Расмий оппонентлар: Бердимуратова Алима Карлибаевна, фалсафа фанлари доктори, профессор; Ходжаев Бегзод Худойбердиевич, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади креатив ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларнинг арт-дизайнга оид билимларини ривожлантиришнинг педагогик шарт-шароитларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
креатив ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларнинг арт-дизайнга оид билимларини ривожлантиришнинг объектив ва субъектив омиллари концепт тавсифига эга ижтимоий-психологик ва соҳавий жараёнларнинг ўзаро маданий синтезлашувининг валидилигини қатъий ҳисобга олиш орқали аниқлаштирилган;
бўлажак дизайнер-ўқитувчиларда креатив ёндашув асосида арт-дизайнга оид билимларини ривожлантириш мазмуни ўқув материалларини лойиҳалашнинг беш босқичли параметрларини артпедагогиканинг концептуал ғоялари билан идентификасиясига устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган;
креатив ёндашув асосида бўлажак дизайнер педагогларнинг ижодий фаолиятларини ривожлантирш моделининг ташкилий-жараёнли компоненти ИВЕН, ғоялар майдонини яратиш, рефлексив, шахсга йўналтирилган, визуал креативлик, миллий дизайнга қадриятли муносабатда бўлиш, стереотипларни бузиш ва реконструкциялаш каби технологияларнинг арт-дизайнга доир билимларни ривожлантириш жараёнига адаптивлигини таъминлаш орқали такомиллаштирилган;
креатив ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларнинг арт-дизайнга оид билимларини ривожлантиришнинг дидактик шарт-шароитлари профессор-ўқитувчиларнинг социал креативликка хос функцияларини ижодкор талаба шахсига хос вертикал, латерал (ностандарт), синергетик, ассоциатив, изчил, танқидий, панорам тафаккур турларига мувофиқ тарзда жадаллаштириб боориш мантиқига устуворлик бериш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Креатив ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларнинг арт-дизайнга оид билимларини ривожлантириш бўйича ўтказилган тадқиқот натижалари асосида:
креатив ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларнинг арт-дизайнга оид билимларини ривожлантиришнинг объектив ва субъектив омилларини концепт тавсифига эга ижтимоий-психологик ва соҳавий жараёнларнинг ўзаро маданий синтезлашувининг валидилигини қатъий ҳисобга олиш орқали аниқлаштириш, бўлажак дизайнер-ўқитувчиларда креатив ёндашув асосида арт-дизайнга оид билимларини ривожлантириш мазмунини ўқув материалларини лойиҳалашнинг беш босқичли параметрларини артпедагогиканинг концептуал ғоялари билан идентификасиясига устуворлик бериш асосида такомиллаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан технологик таълим ёʻналиши учун “Газламаларга ишлов бериш практикуми” ўқув қўлланмасини ишлаб чиқишда фойдалаинилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 7-майдаги 149-сон буйруғи, 149-432 рақамли нашр рухсатномаси). Натижада, бўлажак ўқитувчиларда арт-дизайнга оид билимларини ривожлантиришнинг дидактик таъминотини такомиллаштиришга хизмат қилган;
креатив ёндашув асосида бўлажак дизайнер педагогларнинг ижодий фаолиятларини ривожлантирш моделининг ташкилий-жараёнли компонентини ИВЕН, ғоялар майдонини яратиш, рефлексив, шахсга йўналтирилган, визуал креативлик, миллий дизайнга қадриятли муносабатда бўлиш, стереотипларни бузиш ва реконструкциялаш каби технологияларнинг арт-дизайнга доир билимларни ривожлантириш жараёнига адаптивлигини таъминлаш орқали такомиллаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан Оʻзбекистон педагогика фанлари илмий тадқиқот институтида бажарилган ФЗ-2016-0909111822. “Дарслик ва ўқув адабиётлари мазмунига Шарқ педагогик тафаккури дурдоналарини сингдириш орқали ўқувчиларда оммавий маданиятга қарши курашчанлик кўникмаларини шакллантириш механизмлари” (2017-2020 йй.) фундаментал лойиҳанинг дарслик ва ўқув адабиётларини яратишда артпедагогиканинг имкониятларини кенгайтириш қисмини бажаришда фойдаланилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2023 йил 28 февралдаги 02-07-775/04-сон маълумотномаси). Натижада, бўлажак ўқитувчиларнинг арт-дизайнга оид билимларини ривожлантиришда артпедагогик технологиялардан фойдаланиш самарадорлигини оширишга хизмат қилган;
креатив ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларнинг арт-дизайнга оид билимларини ривожлантиришнинг дидактик шарт-шароитларини профессор-ўқитувчиларнинг социал креативликка хос функцияларини ижодкор талаба шахсига хос вертикал, латерал (ностандарт), синергетик, ассоциатив, изчил, танқидий, панорам тафаккур турларига мувофиқ тарзда жадаллаштириб боориш мантиқига устуворлик бериш асосида такомиллаштиришга доир амалий таклиф ва тавсиялардан Оʻзбекистон педагогика фанлари илмий тадқиқот институтида бажарилган ФЗ-ХТ-1-55237. “Педагогик атамалар мазмунини модернизациялаш ва унификациялаш параметрлари” (2015-2017 йй.) фундаментал лойиҳаси доирасида яратилган “Педагогика” энциклопедиясини креативлик ва арт-дизайнга оид материаллар билан бойитишда фойдаланилган Тошкент давлат педагогика университетининг 2023 йил 28 февралдаги 02-07-775/04-сон маълумотномаси). Натижада, бўлажак ўқитувчиларнинг арт-дизайнга оид билимларини ривожлантиришга доир илғор тажрибаларни жамлаш ва оммалаштиришга хизмат қилган.