Karimov Roziq Sodiq o‘g‘lining
Falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I.Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “Gilbert fazosi da optimal ayirmali formulalar va ularning tatbiqlari”, 01.01.03–Hisoblash matematikasi va diskret matematika (fizika-matematika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.1.PhD/FM1013.
Ilmiy rahbar: Shadimetov Xalmatvay Maxkambaevich, fizika-matematika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: V.I.Romanovskiy nomidagi Matematika instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: O‘zbekiston Milliy universiteti huzuridagi DSc.03/30.12.2019.FM.01.02 raqamli ilmiy kengash.
Rasmiy opponentlar: Normurodov Chori Begalievich, fizika-matematika fanlari doktori, professor; Xudoyberganov Mirzoali O‘razalievich, fizika-matematika fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Qoraqalpoq davlat universiteti
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II.Tadqiqotning maqsadi. Oddiy differensial tenglamalarni taqribiy echish uchun oshkor va oshkormas (ekstrapolyasion va interpolyasion) optimal chekli-ayirmali formulalarni (chekli-ayirmali usullarni yoki chekli-ayirmali sxemalarni) qurish, shuningdek differensiallanuvchi funksiyalar sinflarida ularning xatolik funksionali normalarini aniqlashdan iborat.
III.Tadqiqotning ilmiy yangiligi quyidagilardan iborat:
sinfda, ixtiyoriy uchun ekstremal funksiyadan foydalanib chekli ayirmali-formulalarning xatolik funksionallari normasi topilgan;
chekli-ayirmali formulalarning optimal koeffisientlarini topish uchun Lagranj aniqmas ko‘paytuvchilar metodi yordamida sistema olingan;
sinfda, ixtiyoriy uchun chekli-ayirmali formulalarni Sobolev metodi asosida optimallashtirishning algoritmi ishlab chiqilgan;
funksiyalarning va sinflarida ushbu algoritm tatbiq qilingan va chekli-ayirmali formulalarning optimal xatoliklari hisoblangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: Gilbert fazosida oddiy differensial tenglamalarni taqribiy echish uchun optimal chekli-ayirmali formulalar qurilgan va ularning algoritmlari ishlab chiqilgan bo‘lib, quyidagi loyihalarda foydalanilgan:
ushbu dissertatsiya ishida olingan ilmiy natijalardan 2022-2024 yillarda O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Mexanika va inshootlar seysmik mustahkamligi institutida bajarilgan IL-21071166 “Shamolning past tezligi uchun mo‘ljallangan vertikal o‘qli shamol turbinasini yaratish” mavzusidagi innovatsion loyihani bajarishda, ya’ni shamol turbinalarining samarali parametrlarini aniqlash maqsadida tuzilgan matematik model tenglamalarini taqribiy echishda ushbu formulalardan foydalanilgan. (O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi M.T.O‘razboev nomidagi Mexanika va inshootlar seysmik mustahkamligi instituti, 2024-yil 8-iyuldagi ma’lumotnomasi). Natijada shamol elektr stansiyalari uchun samarali parametrlarni aniqlash maqsadida tuzilgan matematik model tenglamalarini taqribiy echish imkonini bergan;
bundan tashqari tadqiqot ishida olingan ilmiy natijalaridan 2022-2023 yillarda Toshkent axborot texnologiyalari universitetida bajarilgan IL-5321091543 “Gaz tarmoqlarining topologik modelini yaratish va simulyasiya qilish” mavzusidagi innovatsion loyihani bajarishda, ya’ni loyihada gaz tarmoqlarining topologik modelini yaratishda va simulyasiya qilishda foydalanilgan. (Toshkent axborot texnologiyalari universiteti, 2024-yil 18-oktyabrdagi ma’lumotnomasi). Natijada gaz tarmoqlarini simulyasiya qilishning samarali modellari uchun differensial munosabatlarni taqribiy echish imkonini bergan.