Юнусхўжаев Ҳабибулла Зафар ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертация иши ҳимояси ҳақида эълон матни
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: Ўзбекистонда ижтимоий ҳимоя тизимининг ривожланиши тарихи (1991 – 2023 йиллар), 07.00.01 – Ўзбекистон тарихи.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.4.PhD/Tar1728.
Илмий раҳбарининг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Абдуллаев Уткир Исмаилович, тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Урганч давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Урганч давлат университети, PhD.03/30.06.2021.Tar.55.05.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Давлетов Санжар Ражабович, тарих фанлари доктори, профессор.; Жўраев Нарзулла, сиёсий фанлар доктори., профессор.
Етакчи ташкилот номи: Қарши давлат университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади. ижтимоий давлат консепсиясининг тарихий, ижтимоий, маънавий-ғоявий асосларини очиб бериш орқали унинг Ўзбекистонда амалга ошираётган тарихий ислоҳотлардаги ўрнига илмий баҳо беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ижтимоий давлат шаклланиши нафақат ҳозирги даврда балки бу қадимдан ўзининг турли хил кўринишларига эга бўлиб келган, Заратуштра насиҳатларида доимий фароғатли ҳаёт инсон учун узоқ нотаниш хаёлий жаннатда эмас, балки инсон учун яқин, унга таниш жонли дунёда мавжуд бўлиши лозим деган қарашлар муҳим аҳамият касб этиши, ҳамда антик давр давлатларида бева-бечораларга давлат томонидан турли хил озиқ-овқат маҳсулотларининг тарқатилиши ҳақидаги маълумотлар асослаб берилган;
ижтимоий давлат асосларининг ривожланиши уч тарихий босқични ўз ичига олади: шаклланиш даври, ривожланиш ва ҳуқуқий жиҳатдан ҳужжатларда акс этиш даврларига бўлиш билан, унинг ижтимоий ҳамкорликка таянадиган (давлат ва ижтимоий ҳаракатлар, давлат ва маҳалла институти, давлат ва ёшлар ташкилотлари) ягона тизимни яратиш зарурати аниқланган;
Ўзбекистон жамиятида ижтимоий давлат ғояси Ғарб мамлакатларидан фарқли олароқ бозор иқтисодиёти тамойилларга эмас, балки чуқур тарихий, маънавий ва миллий илдизларга таяниши фактологик маълумотлар асосида далилланган;
Ўзбекистоннинг янги даврида ривожланиш йўлидаги ислоҳотлари “Инсон қадри учун” тамойили асосида шакллантирилиб, аҳолининг ҳамма қатламлари учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятларни таъминлайдиган, турли ижтимоий гуруҳга кирувчи шахсларни қўллаб-қувватлашга қаратилган давлат дастурлари ва турли ижтимоий лойиҳалар самарадорлигини ошириш механизмларининг татбиқ этилиши мамлакатимизда ижтимоий давлатнинг ривожига таъсир этиши очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистонда ижтимоий ҳимоя тизимининг ривожланиши тарихи мавзуси бўйича чиқарилган илмий хулосалар ва таклифлар асосида:
ижтимоий давлат шаклланиши нафақат ҳозирги даврда балки бу қадимдан ўзининг турли хил кўринишларига эга бўлиб келган, Заратуштра насиҳатларида доимий фароғатли ҳаёт инсон учун узоқ нотаниш хаёлий жаннатда эмас, балки инсон учун яқин, унга таниш жонли дунёда мавжуд бўлиши лозим деган қарашлар муҳим аҳамият касб этиши, ҳамда антик давр давлатларида бева-бечораларга давлат томонидан турли хил озиқ-овқат маҳсулотларининг тарқатилиши ҳақидаги маълумотларга оид натижалардан Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлари академиясида 2021 – 2022-йилларда бажарилган “Ўзбек ҳарбий санъати тарихи” фундаментал лойиҳа доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2024-йил 23-октябрдаги 10/2240-сон маълумотномаси). Натижалар лойиҳа доирасида тайёрланган дастур, монография ва электрон ресурсларни мазмунан бойитиш имконини берган;
ижтимоий давлат асосларининг ривожланиши уч тарихий босқични ўз ичига олади: шаклланиш даври, ривожланиш ва ҳуқуқий жиҳатдан ҳужжатларда акс этиш даврларига бўлиш билан, унинг ижтимоий ҳамкорликка таянадиган (давлат ва ижтимоий ҳаракатлар, давлат ва маҳалла институти, давлат ва ёшлар ташкилотлари) ягона тизимни яратиш заруряти бўйича натижалардан “Ўзбекистон” телерадиоканалида “Таълим ва тараққиёт”, “Ўзбекистон ёшлари” кўрсатувининг ссенарийсини тузишда фойдаланилган (Ўзбекистон телерадиоканалинининг 2024-йил 22-октябрдаги 04-36-1131-сон маълумотномаси). Натижаларнинг қўлланилиши телетомошабинларга ижтимоий давлат асосларининг ривожланиши ҳолати бўйича маълумотларини кенгайтиришга имкон берган;
Ўзбекистон жамиятида ижтимоий давлат ғояси Ғарб мамлакатларидан фарқли олароқ бозор иқтисодиёти тамойилларга эмас, балки чуқур тарихий, маънавий ва миллий илдизларга таяниши фактологик маълумотлар асосида далилланганлигига оид натижалардан Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлари академиясида 2021 – 2022-йилларда бажарилган “Ўзбек ҳарбий санъати тарихи” фундаментал лойиҳа доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2024-йил 23-октябрдаги 10/2240-сон маълумотномаси). Натижада диссертация илмий хулоса ва амалий натижалари ҳарбийлар ўртасида ижтимоий лойиҳаларни такомиллаштиришга хизмат қилган;
Ўзбекистоннинг янги даврида ривожланиш йўлидаги ислоҳотлари “Инсон қадри учун” тамойили асосида шакллантирилиб, аҳолининг ҳамма қатламлари учун тенг ҳуқуқ ҳамда имкониятларни таъминлайдиган, турли ижтимоий гуруҳга кирувчи шахсларни қўллаб-қувватлашга қаратилган давлат дастурлари ва турли ижтимоий лойиҳалар самарадорлигини ошириш механизмларининг татбиқ этилиши мамлакатимизда ижтимоий давлатнинг ривожига таъсир этиши оид фикрлардан “Ўзбекистон” телерадиоканалида “Миллат ва маънавият” кўрсатувининг ссенарийсини тузишда фойдаланилган (Ўзбекистон телерадиоканалинининг 2024-йил 22-октябрдаги 04-36-1131-сон маълумотномаси). Натижада, бу маълумотлар ёшлар ичида ижтимоий давлат ғоясига оид билимларнинг янада мустаҳкамланишига хизмат қилган.