Шукурова Муҳайё Муқумжоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ҳокимият ҳаракатсизлиги: жиноят-ҳуқуқий ва криминологик жиҳатлар”, “12.00.08 – Жиноят ҳуқуқи. Жиноят-ижроия ҳуқуқи”; “12.00.15 –Криминология (юридик фанлар)”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Yu1085.
Илмий раҳбар: Отажонов Аброржон Анварович, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги Академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Криминология тадқиқот институти, PhD.31/31.10.2024.Yu.186.01.
Расмий оппонентлар: Бердиалиев Бахтиёр Эркинович, юридик фанлар бўйича фалсафа доктори (PhD); Турғунбоев Элбекжон Одилжонович, юридик фанлар доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Судялар олий кенгаши ҳузуридаги Судялар олий мактаби.
II. Тадқиқотнинг мақсади ҳокимият ҳаракатсизлигининг жиноят-ҳуқуқий ва криминологик жиҳатларини комплекс ўрганиш асосида аниқланган муаммоларнинг ечимига қаратилган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ҳокимият ҳаракатсизлиги хизматга совуққонлик билан қараш жиноятидан субектив томони қасд эканлиги билан ва ҳокимият ваколатини суиистеъмол қилишдан, бу жиноят мансабдор шахснинг фақат ҳокимият ваколати доирасида ва фақат хизмат вазифасига кўра қилиши шарт бўлган ҳаракатни содир этмаслиги шаклида бўлиши мумкинлиги билан фарқ қилиши асослантирилган;
ҳокимият ҳаракатсизлиги жиноятининг субектлари қаторига “давлат иштирокидаги ташкилот ёки фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари мансабдор шахсларини” киритиш лозимлиги ҳамда “ғаразли ниятларда ҳокимият ҳаракатсизлиги қилганлик” учун жавобгарликни оғирлаштириш зарурлиги асослантирилган;
оғир ва ўта оғир жиноятлар сабаблари ва уларнинг содир этилишига имкон берган шарт-шароитлар муҳокамаси Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳри даражасидаги, унча оғир бўлмаган ва ижтимоий хавфи катта бўлмаган жиноятлар туман (шаҳар) даражасидаги секторлар ҳамда давлат органлари ва ташкилотлар раҳбарлари томонидан жамоатчилик вакиллари иштирокида амалга оширилиши зарурлиги асослантирилган;
унча оғир бўлмаган ва ижтимоий хавфи катта бўлмаган жиноятлар-туман (шаҳар) даражасидаги ҳудудларни комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш бўйича секторлар ҳамда давлат органлари ва ташкилотлар раҳбарлари томонидан жамоатчилик вакиллари иштирокида муҳокама қилиниши зарурлиги асослантирилган;
жиноят муҳокамаларида тегишли давлат органлари ва ташкилотлари, нодавлат нотижорат ташкилотлари ва жамоатчилик вакиллари қатнашиши мумкинлиги асослантирилган..
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Илмий тадқиқот натижаларидан қуйидагиларда фойдаланилган:
ҳокимият ҳаракатсизлигини хизматга совуққонлик билан қараш, ҳокимият ваколатини суиистеъмол қилишдан фарқлаш борасидаги таклифларидан Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2023-йил 21-ноябрдаги “Ҳарбий хизматни ўташ тартибига қарши жиноятларга оид ишларни кўриш бўйича суд амалиёти тўғрисида”ги 22-сон қарорининг 58-банди бешинчи хатбошисини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий судининг 2023-йил 19-декабрдаги 03-23-1051-23-сон далолатномаси). Ушбу таклиф қилмишни жиноят сифатида баҳолаш, бошқа турдаги ўхшаш жиноятлардан фарқлаш, тўғри квалификация қилишга хизмат қилади;
ҳокимият ҳаракатсизлиги жиноятнинг субектлари қаторига “давлат иштирокидаги ташкилот ёки фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари мансабдор шахсларини” киритиш ҳамда “ғаразли ниятларда ҳокимият ҳаракатсизлиги қилганлик учун жавобгарликни оғирлаштириш лозим”лиги ҳақидаги таклифидан Ўзбекистон Республикаси янги таҳрирдаги Жиноят кодекси лойиҳасининг 300-моддасини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Бош Прокуратурасининг 2024-йил 03-январдаги 27/2-1/24-сон далолатномаси). Ушбу таклиф ҳокимият ҳаракатсизлиги учун жиноий жавобгарлик ва жазо самарадорлигини ошириш ва ушбу турдаги жиноятларни олдини олишга хизмат қилади;
оғир ва ўта оғир жиноятлар сабаблари ва уларнинг содир этилишига имкон берган шарт-шароитлар муҳокамаси Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳри даражасидаги, унча оғир бўлмаган ва ижтимоий хавфи катта бўлмаган жиноятлар туман (шаҳар) даражасидаги секторлар ҳамда давлат органлари ва ташкилотлар раҳбарлари томонидан жамоатчилик вакиллари иштирокида амалга оширилиши зарурлиги тўғрисидаги таклифидан Вазирлар Маҳкамасининг 2021-йил 10-сентябрдаги “Жиноятларнинг сабаблари ва уларнинг содир этилишига имкон берган шарт-шароитларни муҳокама қилиш тартиби тўғрисидаги Низомни тасдиқлаш ҳақида”ги 565-сон Қарорининг 3-банди “б” қисмини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2024-йил 26-сентябрдаги 12-15-71-сон далолатномаси). Ушбу таклиф жиноятларнинг сабаблари ва уларнинг содир этилишига имкон берган шарт-шароитлар аниқлаш ва уларни олдини олиш жараёнларида туман (шаҳар) даражасидаги секторлар ҳамда давлат органлари ва ташкилотлар раҳбарлари иштирокини таъминланишига хизмат қилади;
унча оғир бўлмаган ва ижтимоий хавфи катта бўлмаган жиноятлар-туман (шаҳар) даражасидаги ҳудудларни комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш бўйича секторлар ҳамда давлат органлари ва ташкилотлар раҳбарлари томонидан жамоатчилик вакиллари иштирокида муҳокама қилиниши тўғрисидаги таклифидан Вазирлар Маҳкамасининг 2021-йил 10-сентябрдаги 565-сон Қарори билан тасдиқланган Жиноятларнинг сабаблари ва уларнинг содир этилишига имкон берган шарт-шароитларни муҳокама қилиш тартиби тўғрисидаги Низомнинг 8-банди 2-қисмини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2024-йил 26-сентябрдаги 12-15-71-сон далолатномаси). Ушбу таклиф унча оғир бўлмаган ва ижтимоий хавфи катта бўлмаган жиноятларни олдини олиш чораларини белгилашда туман (шаҳар) даражасидаги ҳудудларни комплекс ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш бўйича секторлар ҳамда давлат органлари ва ташкилотлар раҳбарлари иштирокида таъминлашга хизмат қилади;
жиноят муҳокамаларида тегишли давлат органлари ва ташкилотлари, нодавлат нотижорат ташкилотлари ва жамоатчилик вакиллари қатнашиши мумкин деган таклифидан Вазирлар Маҳкамасининг 2021-йил 10-сентябрдаги 565-сон Қарори билан тасдиқланган Жиноятларнинг сабаблари ва уларнинг содир этилишига имкон берган шарт-шароитларни муҳокама қилиш тартиби тўғрисидаги Низомнинг 8-банди 2-қисмини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2024-йил 26-сентябрдаги 12-15-71-сон далолатномаси). Ушбу таклиф жиноят муҳокамаларида тегишли давлат органлари ва ташкилотлари, нодавлат нотижорат ташкилотлари ва жамоатчилик вакиллари қатнашишини таъминлашга хизмат қилади.