Sayt test rejimida ishlamoqda

Мухамедиева Иродахон Бахтиёрхўжа қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Айрим изохинолин алкалоидларининг юрак митохондрияси функсиясига таъсири ва уларнинг протектив роли», 03.00.08 – Одам ва ҳайвонлар физиологияси (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.PhD/B892.
Илмий раҳбар: Исроилжонов Саминжон, биология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Б.76.01.
Расмий оппонентлар: Абдуллаев Ғофуржон Рахимжонович, биология фанлари доктори, профессор; Омонтурдиев Сирожиддин Зоирович, биология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Андижон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: каламуш юрак митохондрияси функсионал фаоллигига Ф-24, Ф-4 ва Н-14 изохинолин алкалоидларининг таъсирини аниқлаш (ин витро) ҳамда уларнинг антистресс хоссаларини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Ф-24, Ф-4 ва Н-14 изохинолин алкалоидлари юрак митохондрияси мегаканалининг (мПТП) Cа2+-га боғлиқ очилишини ингибирлаши ҳамда митоКАТФ-каналига фаолловчи таъсири аниқланган;
ин витро тажрибаларда Ф-24, Ф-4 ва Н-14 изохинолин алкалоидлари митохондрия мембранасининг Фе2+/ситрат ёрдамида чақирилган ЛПО ингибирлаши ва антиоксидант ферментлар фаоллигини ошириши баҳоланган;
организмнинг ПбCл2 интоксикацияси билан боғлиқ ОС шароитида Ф-24 ва Ф-4 изохинолин алкалоидлари юрак мПТП ни ингибирлаши ҳамда митоКАТФ-каналига фаоллаштириши аниқланган;
каламушларда ПбCл2 интоксикациясига боғлиқ ОС шароитида Ф-24 ва Ф-4 изохинолин алкалоидлари юрак митохондрияси мембранасининг Фе2+/ситратга боғлиқ ЛПО ни ингибирлаши ва МДА миқдорини камайтириб, антиоксидант хоссасини намоён этганлиги исботланган;
ОС моделида каламуш юрак митохондриясининг бир ва икки валентли катионлар учун пассив ион ўтказувчанлигига Ф-24 ва Ф-4 изохинолин алкалоидларининг фаолловчи таъсири аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Айрим изохинолин алкалоидларнинг ОС шароитида юрак митохондрияси дисфунксиясини коррексиялаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ПбCл2 интоксикацияси билан боғлиқ оксидатив стресс шароитида Ф-24 ва Ф-4 изохинолин алкалоидлари юрак мПТП ни ингибирлаши ҳамда митоКАТФ-каналини фаоллаштириши ҳамда антиоксидант хоссалари бўйича олинган натижалардан ЎзР ФА ўсимлик моддалари кимёси институтининг МУК-2021-42 рақамли “Бир вақтнинг ўзида аналгетик ва маҳаллий анестетик фаоллиги бўлган, янги антиаритмик препаратни яратиш” амалий лойиҳа дориасида 1-арил-6,7-диметокси-1,2,3,4-тетрагидроизохинолинлар синтез қилишни самарали усулларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2024 йил 14 сентябрдаги 4/1255-2080-сон маълумотномаси). Натижада, 1-(4-диметиламинофенил)-6,7-диметокси-1,2,3,4-тетрагидроизохинолин ва (1-(4-метоксилфенил)-6,7-диметокси-1,2,3,4-тетрагидроизохинолин) тузилишга эга бўлган биологик фаол бирикмаларни янги вакилларини синтез қилиш имконини берган;
оксидатив стресс моделида каламушлар юрак митохондрияси дисфунксиясини изохинолин алкалоидлар томонидан қайта тикланишига оид натижалардан МУК-2021-42 рақамли “Бир вақтнинг ўзида аналгетик ва маҳаллий анестетик фаоллиги бўлган, янги антиаритмик препаратни яратиш” амалий лойиҳада кардиопротектив хоссага эга изохинолин алкалоидларни баҳолашда ва скрининг ажратиб олишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2024 йил 14 сентябрдаги 4/1255-2080-сон маълумотномаси). Натижада, изохинолин алкалоидлари асосида янги антиаритмик хусусиятга эга препаратларни олиш имконини берган;
изохинолин алкалоидларнинг кардиопротектив ва мембранафаол хоссаларидан Америка қўшма штатларининг Лонг исланд Университй ва Вет Виттлес ЛЛC компаниясининг ҳамкорликдаги мақсадли “Биологик фаол моддаларнинг физиологик таъсир механизмларини аниқлаш” мавзусидаги илмий лойиҳасида фармакологик тадқиқотларда биологик прототип сифатида фойдаланилган (АҚШ Вет Виттлес ЛЛC команиясининг 2024 йил 16 сентябрдаги маълумотномаси). Натижада, биофаол моддаларни кардиопротектив хусусиятларини скрининг аниқлаш имконини берган;
оксидатив стресс моделида каламуш юрак митохондриясининг бир ва икки валентли катионлар учун пассив ион ўтказувчанлигига Ф-24 ва Ф-4 изохинолин алкалоидларининг фаолловчи таъсири бўйича натижалардан Америка қўшма штатларининг Лонг Исланд Университй ва Вет Виттлес ЛЛC компаниясининг ҳамкорликдаги мақсадли “Биологик фаол моддаларнинг физиологик таъсир механизмларини аниқлаш” мавзусидаги илмий лойиҳасида мембрана орқали катионларни ўтказувчанлигини оширишда фойдаланилган (АҚШ Вет Виттлес ЛЛC команиясининг 2024 йил 16 сентябрдаги маълумотномаси). Натижада, ҳужайра мембранасининг стабиллигини ошириш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish