Жўраев Беҳзод Нуралиевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):
“Туризм компанияларининг молиявий барқарорлигини таъминлаш амалиётини такомиллаштириш”, 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит”
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Iqt2201
Илмий раҳбар: Калонов Мухиддин Бахриддинович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети Самарқанд филиали
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент Халқаро университети, DSc.22/29.12.2023.I.175.01
Расмий оппонентлар: Хусанов Дурбек Нишонович, иқтисодиёт фанлари доктори профессор;
Зайниев Фарход Нуритдинович, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Халқаро Нордик университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади туристик компаниялар молиявий барқарорлигини таъминлаш амалиётини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
туризм компанияларининг фаолият самарадорлигининг фойда бенчмаркинги, компания молиявий мустақиллиги, инвестицион жозибадорлик бенчмаркинги каби бирламчи мезонлари асосида молиявий барқарорликни баҳолаш ва барқарорлик интеграл кўрсаткичлари ишлаб чиқилган ва 28 та туризм компанияларининг инновацион рейтинг шакллантирилган;
туризм компанияларининг меҳмонхоналар ва ҳостелларни қуришини давлат томонидан субсидиялар асосида жадал рағбатлантириб борилиши меҳмонхоналар РевПАР кўрсаткичининг ўсишига олиб келиши асосланган;
туризм компаниялари молиявий кўрсаткичларида корреляцион-регрессион таҳлилини ўтказиш орқали барқарорлик кўрсаткичларининг компания молиявий барқарорлик интеграл кўрсаткичига таъсирининг эмпирик модели ишлаб чиқилган;
давлат хусусий шерикчиликни, туристик кластерлар тизимини йўлга қўйиш, ҳамда солиқ имтиёзлари воситасида давлат томонидан туризм компаниялар молиявий барқарорлигини қўллаб-қувватлаш бўйича инновацион йўналишларни тизимлаштириш, улар молиявий барқарорлигини таъминлашнинг муҳим мезони эканлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Туризм компанияларининг молиявий барқарорлигини таъминлаш амалиётини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
туризм компанияларининг фаолият самарадорлигининг фойда бенчмаркинги, компания молиявий мустақиллиги, инвестицион жозибадорлик бенчмаркинги каби бирламчи мезонлари асосида молиявий барқарорликни баҳолаш ва барқарорлик интеграл кўрсаткичлари ишлаб чиқилган ва 28 та туризм компанияларининг инновацион рейтингга доир таклифи Туризм қўмитаси фаолиятига қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2024-йил 30-апрелдаги 03-10-17-589-сонли далолатномаси). Натижада, туризм субъектлари фаолият самарадорлигининг бирламчи мезонлари, хусусан фойда бенчмаркинги, компания молиявий мустақиллиги, компания ликвидлиги, инвестицион жозибадорлик бенчмаркинги, компания фаолияти давомийлиги бенчмаркинги, малакали ходимлар билан таъминланганлик даражаси, компания малакали ходимларни жалб қила олиш салоҳияти кўрсаткичларидан фойдаланган ҳолда компаниянинг барқарорлик интеграл кўрсаткичи ишлаб чиқилган, ҳамда мазкур инновацион кўрсаткични 28 та туризм компанияларининг молиявий барқарорлик интеграл кўрсаткичи таҳлили асосида туризм компаниялари молиявий барқарорлиги даражасини баҳолаш имкониятини берувчи инновацион рейтинг ишлаб чиқилган;
туризм компанияларининг меҳмонхоналар ва ҳостелларни қуришини давлат томонидан субсидиялар асосида жадал рағбатлантириб борилиши меҳмонхоналар РевПАР кўрсаткичининг ўсишига доир таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019-йил 5-январдаги ПФ-5611-сон “Ўзбекистон Республикасида туризмни жадал ривожлантиришга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги фармони билан тасдиқланган “2019-2025-йилларда Ўзбекистон Республикасида туризм соҳасини ривожлантириш консепсияси”да белгиланган мақсадга эришишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2024-йил 30-апрелдаги 03-10-17-589-сонли далолатномаси). Натижада, туризм компанияларининг меҳмонхоналар ва ҳостелларни қуришини давлат томонидан рағбатлантириш асосида меҳмонхоналар ўртача РевПАР кўрсаткичининг 0,46 марта ўсишига олиб келинган;
туризм компаниялари молиявий кўрсаткичларида корреляцион-регрессион таҳлилини ўтказиш орқали барқарорлик кўрсаткичларининг компания молиявий барқарорлик интеграл кўрсаткичига таъсирининг эмпирик моделига доир таклифи Туризм қўмитаси томонидан қабул қилинган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2024-йил 30-апрелдаги 03-10-17-589-сонли далолатномаси). Натижада фойда бенчмаркинги кўрсаткичини бир бирликга ўсиши молиявий барқарорлик интеграл кўрсаткичининг 0,201 бирликка ошишига, компания молиявий мустақиллиги коеффициентининг бир бирлик ошиши молиявий барқарорлик интеграл кўрсаткичининг 0,189 бирликка ошишига, корхона ликвидлилиги кўрсаткичининг бир бирлик ошиши молиявий барқарорлик интеграл кўрсаткичининг 0,18 бирликга ошишига, инвестицион жозибадорлик бенчмаркингининг бир бирликка ошиши 0,198 бирликка ошишига, корхона фаолияти давомийлиги бенчмаркингини бир бирлик ошиши молиявий барқарорлик интеграл кўрсаткичини 0,09 га ошишига, малакали ходимлар билан таъминланганлик даражасининг бир бирликка ошиши молиявий барқарорлик интеграл кўрсаткичининг 0,221 бирликка ошишини ифодалайдиган Y=a_0+a_1 X_1+a_2 X_2+a_3 X_3+⋯+a_n X_n+e регрессия тенгламаси шакллантирилган;
давлат хусусий шерикчиликни, туристик кластерлар тизимини йўлга қўйиш, ҳамда солиқ имтиёзлари воситасида давлат томонидан туризм компаниялар молиявий барқарорлигини қўллаб-қувватлаш бўйича инновацион йўналишларни тизимлаштириш, улар молиявий барқарорлигини таъминлашнинг муҳим мезонига доир таклифи Туризм қўмитаси томонидан қабул қилинган (Ўзбекистон Республикаси кология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2024-йил 30-апрелдаги 03-10-17-589-сонли далолатномаси). Натижада, туристик компаниялар молиявий барқарорлигига хавф солувчи рискларнинг таъсирини камайтиришга, харажатларни оптималлаштирилиши орқали самарали бошқарув қарорларини қабул қилишда муҳим мезон бўлиб хизмат қилади.