Жураев Баходир Ботировичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Картошка ковлагичнинг элаклаш ишчи органини такомиллаштириш ва параметрларини асослаш”, 05.07.01 - Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация машиналари. Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация ишларини механизациялаш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.3.PhD/Т.4935_______
Илмий раҳбар: Норчаев Даврон Рустамович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти, PhD.03/30.06.2020.Т.111.02.
Расмий оппонентлар: Жўраев Фазлиддин Ўринович, техника фанлари доктори, профессор; Иргашев Дилмурод Бегмуродович, техника фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд агроинновациялар ва тадқиқотлар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади картошка ковлаш машинасининг елаклаш ишсҳи органини техник жиҳатдан такомиллаштириш ва параметрларини асослаш орқали картошка йиғиштириш технологик жарайонининг самарасини ошириш ҳамда меҳнат сарфини камайтиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
елаклаш ишсҳи органи еластик сҳивиқли интенсификатор билан такомиллаштирилган картошкани йиғиштириб олиш машинаси ишлаб сҳиқилган;
елаклаш ишсҳи органи еластик сҳивиқли интенсификатор билан такомиллаштирилган картошка ковлагисҳнинг конструксийаси, ишсҳи қисмларининг ўзаро жойлашиши картошкани шикастламасдан, минимал енергийа сарф қилиб, тупроқ палахсасини жадал парсҳалаш орқали асосланган;
интенсификатор йетаксҳи юлдузсҳаси диаметри, еластик сҳивиқлар сони ва диаметри картошка-тупроқ массасидан картошкани шикастламасдан ажратилишини ҳисобга олган ҳолда аниқланган;
такомиллаштирилган елаклаш иш органи интенсификаторининг кинематик иш режими машина елеватори ҳаракатига боғлиқ ҳолда картошкани шикастламаслик, картошка йўқотилиши ва елаклаш даражаси талабларини ҳисобга олган ҳолда асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Картошка ковлагисҳнинг такомиллашган елаклаш ишсҳи органи параметрларини асослаш бўйисҳа олинган натижалар асосида:
картошка ковлаш машинасининг елаклаш елеватори усҳун Ўзбекистон Республикаси Адлийа вазирлигининг фойдали моделга патенти олинган (“Картошка йиғиштириш машинасининг елаклаш елеватори”, №ФАП 01988 –2022й.). Натижада, картошка ковлаш машинасининг элаклаш элеватори конструксиясини такомиллаштириш, элакланиш жараёнини яхшилаш, картошкалар шикастланишини ва йўқотилишини камайтириш имконияти яратилган;
такомиллашган энергия-ресурстежамкор картошка ковлаш машинаси усҳун дастлабки талаблар тасдиқланган, унинг конструксияси ишлаб сҳиқилиб, параметрлари асосланган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновацийалар миллий марказининг 2024-йил 11-октйабрдаги 05/04-04-508-сон маълумотномаси). Натижада, картошкани агротехника талаблари даражасида ковлашни амалга оширадиган, иш сифати юқори такомиллаштирилган елаклаш иш органли картошка ковлагисҳнинг конструксийасини ишлаб сҳиқиш имконийати йаратилган;
такомиллашган елаклаш ишсҳи органли картошка ковлаш машинаси Қашқадарйо вилойати Китоб туманидаги фермер хўжаликларда жорий етилган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновацийалар миллий марказининг 2024-йил 11-октйабрдаги 05/04-04-508-сон маълумотномаси). Натижада, картошкани ковлаб олишда йонилғи сарфи гектарига 9 фоизга, меҳнат сарфи 30,5 фоизга ва фойдаланишдаги харажатлар 31 фоизга камайишига еришилган;
элаклаш ишчи органи такомиллаштирилган картошка ковлаш машинаснинг саноат нусхаларини ишлаб чиқариш усҳун лойиҳа-конструкторлик ҳужжатлари (дастлабки талаблар, техник топшириқ техникавий шартлар ва сҳизмалар) «БМКБ-Агромаш» АЖ да лойиҳалаш жарайонига жорий етилган (Қишлоқ хўжалигида билим ва инновацийалар миллий марказининг 2024-йил 11-октйабрдаги 05/04-04-508-сон маълумотномаси). Натижада асосланган параметрларга ега картошка ковлагисҳнинг саноат нусхаларини ишлаб сҳиқариш имкони йаратилган.