Даниярова Гулзийра Полатовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: «И.Юсупов шеъриятидаги рамз ва метафораларнинг поетик таҳлили», 10.00.12 – «Қорақалпоқ адабиёти» (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Fil 2707.
Илмий раҳбарининг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Бекбергенова Зияда Утеповна, филология фанлари доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илимий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қорақалпоқ давлат университети DSc.03/30.04.2021.Fil.20.01
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Гайлиева Огулбай Курбанмурадовна, филология фанлари доктори (DSc), профессор; Аяпов Аманжол Тлепович, филология фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот номи: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади И.Юсупов шеъриятидаги рамз ва метофораларнинг эстетик хоссалари, бадиий вазифаси, тадрижий такомили ва янгиланиш тамойилларини поетика кесимида очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги  қуйидагилардан иборат:
рамз  бадиий образ сифатида шойирнинг лирик асарлари мисолида, ХХ аср жаҳон шеърияти контекстида умумлаштирилиб, И.Юсуповнинг шеъриятидаги рамзлар моҳияти ўша давр адабиётига хос эстетик тамойиллар, адабий анъана, ижодий индивидуаллик, миллий шеъриятнинг поетик такомили дунёқараш, шакл ва услуб, рамзий поетик ифода, образлар олами ҳамда бадиий маҳорат мисолида асосланган;
И.Юсупов шеъриятида рамзий образларининг генезиси миллий фолклор ва мумтоз адабиёт намуналари, халқнинг ишонч ва урф-одатлари, эътиқодий қарашлари ва жаҳон адабиётининг илғор ютуқлари билан чамбарчас боғлиқ экани исботланган ва шоир шеърларида фаол амалда бўлган “қара тал”, “бай терек”, “жуwсан”  сингари кўплаб бадиий образларнинг рамзий маънода Она Ватан, туғилган макон тушунчаларини ёритишдаги поетик маҳорати масалалари илмий асосланган ва констепт сифатида ўрганилган, қуш тимсолларидан: бúлбúл, тıрна, аласар қус, байıwлı ва қақнус каби афсоновий образлар ёрдамида  лирик қаҳрамоннинг ўй-кечинмаларини етказиш маҳорати очилади;
И.Юсупов лирик асарларида  маданий-мифологик рамзлар Лира, Орфей, Муза, Парнас, Пегас, шунингдек, фалсафий рамзлар ёл, беш ва уч каби сокрал рақамларнинг рамзий ифодаси поетик таҳлил қилинган;
Шоир лирик асарларида метафораларнинг турли-туман шакллари қўлланилган. Асосан, шоир образли таффакурида табият билан алоқанинг кучлилиги метафоранинг жонлантиривчи ва предметлаштирувчи  турлари етакчи бўлишини таъминлайди ва метафоранинг асар композицион бутинлигин таъминлашида асосий воситалардан бири эканлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. И.Юсупов шеъриятида рамз ва метафораларни поетик таҳлил қилишдан олинган илмий натижалар асосида:
бадиий сўз устаси шайир И.Юсуповнинг бадиий дунёсини аниқлашда, унинг асарларида қўлланилган рамзлар ва метафораларнинг поетик таҳлили асосида юзага келган илмий-назарий ҳулосалар амалий дарак вазифасини бажаради. Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг Қорақалпоғистон бўлими, Қорақалпоғистон Гуманитар Фанлар Илимий Тадқиқот Институти томонидан 2017-2020-йилларда ўтказилган ФА Ф 1-005 “Қорақалпоқ фолклор ва адабиёт тарихи” мавзусидаги фундаментал лойиҳа ишини  амалга оширишда муҳим назарий ва амалий манба сифатида фойдаланилди. (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг Қорақалпоғистон бўлими, Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2024-йил 9-сентябрдаги 384/1-сон маълумотномаси).  
И.Юсуповнинг шеъриятидаги қўлланилган рамз ва метафораларни бадиий-поетик таҳлил қилишнинг илмий-назарий асослари, шунингдек, рамзлар орқали маданиятнинг белгиларини авлоддан-авлодга етказиш сингари хусусиятларга эга эканлиги ҳаққидаги баёнотлари ёш шоирларнинг бадиий фикрларини шакллантиришда ишлатилган. (Қорақалпоғистон ёзувчилар уюшмасининг 2024-йил 22-августдаги 77-сонли маълумотномаси). Натижада, ёш шоирларнинг рамз ва метафоралардан фойдаланиш маҳоратини оширишга хизмат қилди.
И.Юсупов шеъриятининг ўзига хос ҳусусиятларидан бири сифатида қўлланилган рамзларнинг инсон руҳиятига таъсир қилиш сингари илмий-назарий асослари Қорақалпоғистон Республикаси Телерадиокомпаниясининг “Ассалоwма алейкум Қорақалпоғистон”, “Руwхıйлıқ бостони” маданий маърифий радиоешиттиришлари сценарияларини тайёрлашда қўлланилган (Қорақалпоғистон телерадиокомпаниясининг 2024-йил 26-августдаги №05-22/383-сон маълумотномаси). Ушбу натижалар кенг халқ аммосининг бадиий адабиётга қизиқишини янада ошириш ҳамда китобхонлик маданиятини ривожлантиришга хизмат қилган.