Набиева Заррина Исомиддиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): « Ижтимоий муносабат феълларининг лексик-семантик ва лингвокогнитив талқини (инглиз ва ўзбек тиллари мисолида)», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: № В2022.1.PhD/Fil2272.
Илмий раҳбар: Мирсанов Ғайбулло Қулмуродович, филология фанлари доктори,  доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Гадоева Мавлюда Ибрагимовна, филология фанлари доктори, профессор; Давлатова Муҳайё Ҳасановна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика университети.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларида Ижтимоий муносабат феълларининг лексик-семантик ва лингвокогнитив хусусиятларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
инглиз ва ўзбек тиллари ижтимоий муносабатлар консептосферасида ижтимоий муносабат феъллари қаршилик кўрсатиш, норозилик ифодаси, ўзаро тўқнашув, рақобатлашиш, дўстона ҳамкорлик каби фреймларнинг ажралмас қисми сифатида обективлаштириш вазифасини бажариши аниқланган;
қиёсланаётган тилларда ижтимоий муносабат феъллари предикати семантикаси темпоративлик, локативлик, ҳаракатнинг сабаби (каузативлик), оқибати (консекуенс) каби категориялар фаоллашувида намоён бўлиши исботланган;
таҳлил қилинаётган тиллардаги ижтимоий муносабат феъллари икки тил ўртасидаги инсон ва жамият муносабатларининг мураккаб тизимини кўрсатиш, ижтимоий феълларига хос синфлар, гуруҳларни аниқлаш, валентлик негизида уларнинг семантик ва прагматик хусусиятларининг функсионал вазифадорлигини белгилаши асосланган;
ўзбек тилидаги ижтимоий муносабат феълларининг лексик-семантик ва лингвокогнитив хусусиятлари ҳурмат, тарбия ва жамоавийликка асосланган бўлса, инглиз тилидаги феъллар эса кўпроқ индивидуализм ва шахсий эркинлик тушунчалари орқали воқеланиши далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида ижтимоий муносабат феълларининг лексик-семантик ва лингвокогнитив ифодаланишига оид қиёсий таҳлил жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
инглиз ва ўзбек тиллари ижтимоий муносабатлар консептосферасида ижтимоий муносабат феъллари қаршилик кўрсатиш, норозилик ифодаси, ўзаро тўқнашув, рақобатлашиш, дўстона ҳамкорлик каби фреймларни ажралмас қисми сифатида обективлаштириш вазифасини оид назарий хулосалардан Самарқанд давлат чет тиллар институтида бажарилган И-204-4-5 “Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникасион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш” мавзусидаги инновацион тадқиқот лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг  2024-йил 18-майдаги 1035/02-сон маълумотномаси). Натижада қиёсланаётган тиллардаги тилларидаги ижтимоий муносабат феълларининг лексик-семантик ва лингвокогнитив хусусиятлари тўғрисидаги маълумотлар мазмуни бойишига эришилган;
қиёсланаётган тилларда ижтимоий муносабат феъллари предикати семантикаси темпоративлик, локативлик, ҳаракатнинг сабаби (каузативлик), оқибати (консекуенс) каби категориялар фаоллашувида намоён бўлишига оид назарий хулосалардан Самарқанд давлат чет тиллар институтида 2017-2020-йилларда бажарилган Европа Иттифоқининг Эрасмус+ 585845 ЭПП-1-2017-ЭС-ЭППКА2-CБҲЕ-ЖП “CЛАСС: Девелопмент оф тҳе интердисcиплинарй мастер програм он Cомпутатионал Лингуистиcс ат Cентрал Асиан университиес” мавзусидаги хорижий лойиҳада фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг  2024-йил 18-майдаги 1033/02-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида Ўзбекистон олий таълим муассасалари ўқув жараёнини ташкил этишда янги технологиялардан фойдаланиш самарадорлигини оширишда, мавжуд дастурлар ва қўлланмаларнинг такомиллашувига хизмат қилган;
таҳлил қилинаётган тиллардаги ижтимоий муносабат феъллари икки тил ўртасидаги инсон ва жамият муносабатларининг мураккаб тизимини кўрсатиш, ижтимоий феълларига хос синфлар, гуруҳларни аниқлаш, валентлик негизида уларнинг семантик ва прагматик хусусиятларининг функсионал вазифадорлиги белгилаши билан боғлиқ хулоса ва натижалардан Самарқанд вилоят телерадиокомпаниясида “Ассалом, Самарқанд!” тонгги дастурлари, “Сифатли таълим тараққиёт пойдевори” ва “Учқун” телекўрсатувлари ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Самарқанд вилояти телерадиокомпаниясининг 2024-йил 29-майдаги 01-07/126-сон маълумотномаси). Натижада илмий-амалий хулосалар келгусида ташкил этиладиган намойиш ва эшиттиришлар учун тайёрланадиган материаллар мазмунини янада мукаммаллашуви, илмий далиллар билан бойитилишига хизмат қилган.