Sayt test rejimida ishlamoqda

Боборахимов Бахтиёр Ихтиёровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи): Фазовий бир жинсли бўлмаган муҳитда аралашмалар турбулент кўчишини сонли моделлаштириш, 05.01.07 - Математик моделлаштириш. Сонли усуллар ва дастурлар мажмуи (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.3.PhD/Т4869.
Илмий раҳбар: Равшанов Нормаҳмад, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Рақамли технологиялар ва сунъий интеллектни ривожлантириш илмий-тадқиқот институти.
Илмий кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, Илмий кенгаш рақами: Рақамли технологиялар ва сунʼий интеллектни ривожлантириш илмий-тадқиқот институти, DSc.13/30.12.2021.Т.142.01.
Расмий оппонентлар: Рахмонов Зафар Равшанович, физика-математика фанлари доктори, доцент; Мамадалиев Хусниддин Абдижалилович, техника фанлари боъйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади атмосферанинг фазовий бир жинсли бўлмаган ҳаво муҳитида зарарли моддаларнинг тарқалиш жараёнини тадқиқ қилиш учун математик моделлар, сонли алгоритмлар ва дастурий мажмуини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
атмосферанинг фазовий бир жинсли бўлмаган муҳити ҳаво оқимида зарарли моддаларнинг тарқалишини ифодаловчи математик модел оқимнинг ўзгарувчан тезликларни ҳисобга олган ҳолда такомиллаштирилган;
атмосферанинг фазовий бир жинсли бўлмаган муҳитида ҳавонинг турбулент оқимини ифодаловчи математик модели такомиллаштирилган;
оқимнинг ўзгарувчан тезлигини, турбулент диффузияни ва мураккаб чегаравий шартларни ҳисобга олган ҳолда зарарли моддаларнинг атмосфера ҳаво муҳитида тарқалиш жараёнининг математик  модели ишлаб чиқилган;
атмосферанинг фазовий бир жинсли бўлмаган муҳитида ҳавода зарарли моддаларнинг тарқалиш жараёни математик моделларини сонли ечиш алгоритми ва дастурий мажмуа ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Атмосферанинг фазовий бир жинсли бўлмаган муҳитида ҳавода зарарли моддаларнинг тарқалиш жараёни учун математик моделлар ва дастурий мажмуа ишлаб чиқиш асосида:
атмосферанинг фазовий бир жинсли бўлмаган муҳитида ҳавода зарарли моддаларнинг тарқалиш жараёни учун дастурий мажмуа “Қуюв-механика заводи” АЖда жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг 2025-йил 13-январдаги 33-8/195-сон маълумотномаси). Натижада атмосфера чегара қатламидаги зарарли заррачалар консентрациясини башорат қилишнинг аниқлиги 1-3% га ошган ва уларни амалга ошириш учун молиявий ва меҳнат харажатларини қисқаришига имкон берган.  
атмосферанинг фазовий бир жинсли бўлмаган муҳитида ҳавода зарарли моддаларнинг тарқалиш жараёни учун дастурий мажмуа “Тошкент иссиқлик маркази” МЧЖда жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг 2025-йил 13-январдаги 33-8/195-сон маълумотномаси). Натижада атмосфера чегара қатламидаги зарарли заррачалар консентрациясини миқдорий башорат қилишнинг аниқлиги 2-5% га ошган  ва муҳитни муҳофаза қилиш чоралари 4-6% га ортишига имкон берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish