Бабаханов Джамолиддин Яндировичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Кичик бизнес субъектларини ривожлантиришда инновацион инфратузилма имкониятларидан самарали фойдаланиш», 08.00.15 – Тадбиркорлик ва кичик бизнес иқтисодиёти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.4.PhD/Iqt3911.
Илмий раҳбар: Мухитдинов Шухрат Зиявитдинович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган муҳандислик-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган муҳандислик-технология институти, PhD.03/27.05.2020.I.66.03.
Расмий оппонентлар: Арипов Ойбек Абдуллаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент; Ибрагимов Исроил Усманович, иқтисодиёт фанлари фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади кичик бизнес фаолиятини ривожлантиришда инновацион инфратузилмадан самарали фойдаланиш имкониятини ошириш бўйича илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
услубий ёндашувга кўра – “инновацион инфратузилмадан самарали фойдаланиш асосида кичик бизнесни ривожлантириш” тушунчасининг иқтисодий мазмуни технологик ривожланиш, рақобатбардош маҳсулот яратиш, янги инновацион товарларни ва хизматларни жорий қилишда илмий, технологик, молиявий ресурслар, ижтимоий ва инновацион инфратузилма муносабатлар йиъгиндиси билан узвий боғлиқлиги жиҳатдан такомиллаштирилган;
“ИННОВАТИОН ИДЕАС” корхонасида илмий ҳажмдор маҳсулот ишлаб чиқариш лойиҳасини тижоратлаштириш бўйича ажратилган маблағдан самарали фойдаланиш ҳисобига корхона соф фойдасини оширишнинг 2024-2025 йилларга мўнжалланган прогноз кўрсатгичлари асосланган;
кичик бизнес субектларининг инновацияга асосланган маҳсулот ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш доир илмий лойиҳанинг натижадорлигини илмий тадқиқот ишлар (Р&Д), протатиб ва синов (Прс), молиялаштириш (Мл), маркетинг ва бозор (Мрб), тижоратлаштириш (Тиж) жараёнларининг мақбул нисбати (0,25; 0,15; 0,25; 0,17; 0,18)ни та'минлаш орқали ошириш таклифи асосланган;
Ўзбекистон Республикаси ва Наманган вилояти бўйича инновацион жараёнларда 2027-йилга қадар фаол бўлиши кутилаётган кичик бизнес субъектларининг прогноз кўрсатгичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инновацион инфратузилма имкониятларидан самарали фойдаланиш асосида кичик бизнес ривожлантиришга оид ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
услубий ёндашувга кўра – “инновацион инфратузилмадан самарали фойдаланиш асосида кичик бизнесни ривожлантириш” тушунчасининг иқтисодий мазмуни технологик ривожланиш, рақобатбардош маҳсулот яратиш, янги инновацион товарларни ва хизматларни жорий қилишда илмий, технологик, молиявий ресурслар, ижтимоий ва инновацион инфратузилма муносабатлар йиъгиндиси билан узвий боғлиқлиги жиҳатдан такомиллаштиришга оид назарий-услубий материаллардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Кичик бизнес ва хусусий тадбикорлик” номли ўқув қўлланмани тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 29-майдаги 232-сонли буйруғи). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида талабаларда миллий иқтисодиётнинг рақобатбардошлигини ҳамда кичик бизнесни ривожлантиришда инновацион инфратузилма имкониятларидан самарали фойдаланиш тушунчаси юзасидан назарий билимларни янада кенгайтириш имкони яратилган;
“ИННОВАТИОН ИДЕАС” корхонасида илмий ҳажмдор маҳсулот ишлаб чиқариш лойиҳасини тижоратлаштириш бўйича ажратилган маблағдан самарали фойдаланиш ҳисобига корхона соф фойдасини оширишнинг 2024-2025 йилларга мўнжалланган прогноз кўрсатгичлари бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Олий таълим фан ва инновациялар вазирлиги ҳузуридаги Инновацион ривожланиш агентлигининг “2030 йилгача бўлган даврда кичик бизнес фаолиятида инновацияларни жорий этиш ва ривожлантириш дастури”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим фан ва инновациялар вазирлиги ҳузуридаги инновацион ривожланиш агентлигининг 2024-йил 23-октябрдаги 01-03/3756 -сон маълумотномаси). Таклифдан фойдаланиш натижасида кичик бизнес субъектларида инновацияларни жорий этиш бўйича тайёрланган инновацион лойиҳалар самарадорлигини аниқлаш услубиёти асосида тижоратлаштириш мезони яратилган ҳамда лойиҳа доирасида ажратилган инвестицион маблағлардан самарали фойдаланишни назоратга олиш имкони яратилган.
кичик бизнес субектларининг инновацияга асосланган маҳсулот ишлаб чиқаришни йўлга қўйиш доир илмий лойиҳанинг натижадорлигини илмий тадқиқот ишлар (Р&Д), протатиб ва синов (Прс), молиялаштириш (Мл), маркетинг ва бозор (Мрб), тижоратлаштириш (Тиж) жараёнларининг мақбул нисбати (0,25; 0,15; 0,25; 0,17; 0,18)ни та'минлаш орқали ошириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 6-июлдаги “2022 — 2026-йилларда Ўзбекистон Республикасининг инновацион ривожланиш стратегиясини амалга ошириш бўйича ташкилий чора-тадбирлар тўғрисида” ПҚ-307-сон қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим фан ва инновациялар вазирлиги ҳузуридаги инновацион ривожланиш агентлигининг 2024-йил 23-октябрдаги 01-03/3756 -сон маълумотномаси). Ушбу таклифни амалиётга жорий қилиш натижасида ҳудудларда 224 та тижоратлаштириш лойиҳалари кичик бизнес субъектлари томонидан амалга оширилиб, инновацион ишланмаларнинг тижоратлаштириш салмоғи ўртача 20 фоиз оширишга эришилган;
Ўзбекистон Республикаси ва Наманган вилояти бўйича инновацион жараёнларда 2027-йилга қадар фаол бўлиши кутилаётган кичик бизнес субъектларининг прогноз кўрсатгичларидан Инновацион ривожланиш агентлигининг “2030 йилгача бўлган даврда кичик бизнес фаолиятида инновацияларни жорий этиш ва ривожлантириш дастури”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим фан ва инновациялар вазирлиги ҳузуридаги инновацион ривожланиш агентлигининг 2024-йил 23-октябрдаги 01-03/3756 -сон маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида республика бўйича кичик бизнес субектлари инновасион фаолиятини ривожлантиришнинг асосий параметрларини ишлаб чиқишда фойдаланилган.