Абдиев Шерзод Эргашевичнинг
фалсафа  доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):«Носпецифик спондилитларни диагностика ва даволаш усулларини такомиллаштириш», 14.00.22–Травматология ва ортопедия.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.3.PhD/Tib3060.
Илмий раҳбар: Сатторов Алишер Рахимович, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/30.12.2019.Tib.62.01.
Расмий оппонентлар: Шатурсунов Шахайдар Шаалиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Назиров Примкул Хужамович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот сифатида тавсия этилади: Андижон давлат тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
 II. Тадқиқотнинг мақсади: носпецифик спондилит билан оғриган беморларда эрта ташхислаш ва хирургик даволаш усулларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
таклиф этилган носпецифик спондилитларни диагностика ва даволаш тактикаси ташхислаш муддатини 12.5 кунгача қисқартириши хамда адекват жаррохлик амалиёти турини танлаш орқали касалликнинг Френкель бўйича асоратланган А,В,С шаклларини камайтириши исботланган;
носпецифик спондилитларни дифференциал диагностикасида ва селектив антибиотикотерапияда таклиф этилган перкутан трепан-аспирацион биопсиянинг самарадорлиги юқори бўлиб, бунда аниқланган қон томирлар облитерацияси ва склеротик ангиоматоз каби морфологик ўзгаришлар жаррохлик амалиёти учун кўрсатма бўла олиши исботланган;
носпецифик спондилитнинг E. Pola таснифи бўйича “А” ва “В” типларини хирургик даволашда анъанавий олд-ёнбош ёндашувига кўра таклиф этилган орқа-ўрта ёндашувнинг афзаллиги исбот қилинган, бунда хирургик амалиётнинг кам жарохатлилиги, сурункали оғриқликнинг йўқолиши,   умуртқа поғонаси таянч фаолиятининг тикланиши асосланган;
носпецифик спондилитнинг E.Pola таснифи бўйича “С” типларини хирургик даволашда Pyromesh+BoneGraft орқали спондилодез хамда винт-стерженли вентрал фиксация амалиётининг қўлланилиши сурункали оғриқлардан халос бўлишга, амалиётдан кейинги реабилитация даврининг қисқаришига, спондилодез жараёнининг мустаҳкам бўлиб, умуртқа поғонасининг таянч фаолиятини тез тикланишига олиб келиши исботланган;
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Узбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги илмий техник кенгашнинг 09/16-сон 26.11.2024 йилдаги хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: таклиф этилган носпецифик спондилитларни диагностика ва даволаш тактикаси ташхислаш муддатини 12.5 кунгача қисқартириши хамда адекват жаррохлик амалиёти турини танлаш орқали касалликнинг Френкель бўйича асоратланган А,В,С шаклларини камайтириши исботланган, Ногиронлиги бўлган шахсларни реабилитация қилиш ва протезлаш миллий маркази, Самарқанд вилояти ногиронлиги бўлган шахсларни реабилитация қилиш маркази (10.02.2024й.; №23), Бухоро вилоят фтизиатрия ва пулмонология марказида (05.04.2024й.; №30) амалиётига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: носпецифик спондилит билан касалланган беморларга эрта ва тўғри ташхис қўйиш имкониятини яратиб, адекват даволаш тактикасини танлашда юқори аҳамият касб этиб, ўз навбатида шу патологияни даволашдан кейинги самарадорликни оширди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: носпецифик спондилит касаллиги билан оғриган беморлар 2-4 ой ўртача – 3,0 ой ўтказиб, ташхис қўйилгани адабиётлардан маълум бўлиб, бу тавсия қилинган дастурнинг амалиётга қўлланилиши ташхис қўйиш муддатини 10-15 кунгача қисқартирди, хамда таққослаш учун клиник кўрув, рентгенологик, МСКТ ёки МРТ текширув усулларидан ҳар ойда 1 марта қилинган бўлса (жами 750 минг сўм),  бу текширувларни 1 марта ўтказиш етарли бўлди яъни биз таклиф этган дастурдан фойланиш ёрдамида текширувлар сонини иккитагача яъни клиник ва ренгенологик текширувларгача қисқартиришга имкон берди (жами 250 минг сўм). Хулоса: носпецифик спондилит билан касалланган беморларни даволашда носпецифик спондилитларни ташхис қўйиш учун ва даволаш йўналишларини танлаш учун дастурдан фойдаланиш натижасида текширувлар сонини қисқаришига олиб келди  ва бу беморни тиббий диагностика жараёнида 500 минг сўмга иқтисод қилиш имконини берди;
иккинчи илмий янгилик: носпецифик спондилитларни дифференциал диагностикасида ва селектив антибиотикотерапияда таклиф этилган перкутан трепан-аспирацион биопсиянинг самарадорлиги юқори бўлиб, бунда аниқланган қон томирлар облитерацияси ва склеротик ангиоматоз каби морфологик ўзгаришлар жаррохлик амалиёти учун кўрсатма бўла олиши исботланган (Интеллектуал мулк агентлиги томонидан берилган гувохнома №DGU42172, 25.08.2024), Ногиронлиги бўлган шахсларни реабилитация қилиш ва протезлаш миллий маркази, Самарқанд вилояти ногиронлиги бўлган шахсларни реабилитация қилиш маркази (10.02.2024й.; №23), Бухоро вилоят фтизиатрия ва пулмонология марказида(05.04.2024й.; №30)  амалиётига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: носпецифик спондилитларни даволашда морфологик ва бактериологик ташхисотида трепан-аспирацион биопсиянинг қўлланилиши ташхислаш ва даволаш жараёнини енгиллаштиради, беморда диагностика ва даволаш учун қўлланиладиган муолажаларни тури, сонини қисқартиради, аниқ ташхис қўйиш ва даволашнинг тўғри йўлини танлашда ёрдам беради, беморда касаллик қўзғатувчининг турига қараб, антибактериал дори танлаш, амалиётгача ва ундан кейин 1,5-2,0 ой мобайнида танланган антибиотик билан даволашга имкон беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: носпецифик спондилитни аниқ ташхис қўйиш ва даволаш усулини тўғри танлаш учун илгари очиқ биопсия ёки радикал жарроҳлик амалиёти бажарилиб, олинган патологик материал текширилиб, даво тактикаси белгиланган бўлиб, трепан-аспирацион биопсиянинг қўлланилиши дигноз қўйишни ўртача 7 кунга қисқартириб, адекват давони бошлаш имконини бериб, ўртача ҳар бир беморга 2100000 сўмдан иқтисод қилди. Хулоса: носпецифик спондилитларни даволашда морфологик ва бактериологик ташхисотида трепан-аспирацион биопсиянинг қўлланилиши Республикада йилига 1680000000 сўмни иқтисод қилиш имконини берди;
учинчи илмий янгилик: E. Pola таснифи бўйича “А” ва “В” тоифадаги носпецифик спондилитларни жарроҳлик усулида даволашда орқа-ўрта кесимли BoneGraft +ТПФ услубининг самарадорлиги, амалиётнинг кам жароҳатлилиги, сурункали оғриқнинг бўлмаслиги, умуртқа поғонаси таянч фаолиятининг тикланиши асосланганлиги (Интеллектуал мулк агентлиги тамонидан берилган патент № FAP02374, 07.07.2022, услубий тавсиянома, РИТОИАТМ эксперт кенгаши, №25/01 2024) Ногиронлиги бўлган шахсларни реабилитация қилиш ва протезлаш миллий маркази, Самарқанд вилояти ногиронлиги бўлган шахсларни реабилитация қилиш маркази (10.02.2024й.; №23) ва Бухоро вилоят фтизиатрия ва пульмонология марказида (05.04.2024й.; №30) тадбиқ этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: носпецифик спондилит билан оғриган беморларга ташхис қўйишда ва даволашда тавсия этилган услубий тавсияноманинг қўлланилиши беморларга эрта ташхис қўйиш ва адекват даво чоралари, шу жумладан замонавий жарроҳлик амалиётларининг амалиётга тадбиқ этилиши касалликка эрта ташхис қўйиш, касаллик ва унинг асоратларини бартараф этиш имконини берди, ҳамда бунинг натижасида беморларнинг эрта юришига, жаррохлик амалиётидан кейин реабилитация муолажаларини эрта бошлашга, рецидив ва асоратларнинг камайишига эришилди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: носпецифик спондилит бўлган беморларда ташхис қўйиш илгари 2-4 ойга чўзилган бўлса, тавсияноманинг қўлланилиши натижасида ўртача 12,5 кунни ташкил қилди, олд-ёнбош кесимли аутосуякли спондилодезланган амалиётлардан кейин беморлар 60 кун қатъий ётоқ режимида бўлган бўлса, орқа-ўрта кесимли BoneGraf+ТПФ ўтказилган амалиётлардан кейин беморларни 10 кунда ўрнидан турғазиш имкони яратилди ва кунига 300 минг ўрин учун+100 минг кундалик харажатлар учун жами 400 минг иқтисод қилинди. Хулоса: носпецифик спондилит билан оғриган беморларга ташхис қўйишда ва даволашда тавсия этилган услубий тавсияноманинг қўлланилиши шифохонага ётиб даволаниш учун сарф қилинадиган харажатларни ҳар бир бемор учун 20000000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди;
тўртинчи илмий янгилик: носпецифик спондилитни жарроҳлик усулида даволашда олд-ёнбош кесимли Pyromesh+BoneGraft+винт-стержен билан фиксациялаш амалиётини E. Pola таснифи бўйича “С” тоифадаги беморларда қўллагандан кейин давомли-сурункали оғриқларнинг бўлмаслиги, амалиётдан кейинги реабилитация даврининг қисқа эканлиги, ўтказилган сегментда адекват спондилодез жараёнининг мустаҳкам бўлиб, умуртқа поғонасининг таянч фаолиятининг тез тикланиши каби юқори самарадорлиги исботланган, Ногиронлиги бўлган шахсларни реабилитация қилиш ва протезлаш миллий маркази, Самарқанд вилояти ногиронлиги бўлган шахсларни реабилитация қилиш маркази (10.02.2024й.; №23), Бухоро вилоят фтизиатрия ва пулмонология марказида (05.04.2024й.; №30)  амалиётига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: носпецифик спондилитларни даволашда олд-ёнбош кесимли титан piramesh+BoneGraf+винт-стерженли фиксациялаш жарроҳлик амалиётининг қўлланилиши бу тоифадаги беморларда касалликнинг тузалишига, асоратларнинг ва ногиронликнинг камайишига, ҳамда умуртқа поғонасининг таянч фаолиятининг тикланишига имкон берди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: носпецифик спондилитларни даволашда олд-ёнбош кесимли титан piramesh+BoneGraf+винт-стерженли фиксациялаш жарроҳлик амалиётининг қўлланилиши амалиётдан кейин 15 кундан сўнг беморни турғазиш имконини берди ва олд-ёнбош кесимли аутосуякли спондилодезлаш амалиёти ўтказилган беморлар 60 кун ётоқ режимида бўлган бўлиб, 45 кунга ётоқ кунининг қисқаришига яъни ҳар бир беморга 13500000 сўм иқтисод қилинди. Хулоса: носпецифик спондилитларни даволашда олд - ёнбош кесимли титан piramesh+BoneGraf+винт-стерженли фиксациялаш жарроҳлик амалиётининг қўлланилиши Республика бўйича 10800000 сўм иқтисод қилиш имконини берди.