Ганиева Элеонора Ринатовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистон телевидениесида кинонинг эстетик ва коммуникатив функсиялари”, 17.00.03 – Кино санъати. Телевидение (санъатшунослик фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/San274.
Илмий раҳбар: Хайтматова Сабохат Агзамовна, санъатшунослик фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Санъатшунослик институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Санъатшунослик институти, DSc.02/30.12.2019.San.51.01.
Расмий оппонентлар: Қодирова Дилафруз Муҳсиновна, санъатшунослик фанлари доктори, профессор; Юсупова Наталия Юревна, санъатшунослик фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат хореография академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади миллий телевидениеда намойиш этилаётган хорижий ва миллий кино ҳамда телеасарларининг эстетик ва коммуникатив хусусиятларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
томошабинларнинг хорижий бадиий киноконтентларни идрок этиши маданий хусусиятлар ва ижтимоий стереотиплар билан боғлиқлиги сабабли филмлар ва сериалларнинг эстетик ва коммуникатив функсиясини сақлаб қолиш учун уларни миллий қадриятлар ва маданий кодларни ҳисобга олган ҳолда телевидениенинг ўзига хос хусусиятларига мослаштириш зарурлиги асосланган;
дубляж ва адаптацияни ўз ичига қамраб олган хорижий филмлар ва сериалларнинг локализацияси бадиий материалларнинг маданий ва эстетик контекстини ўзгартириб, профессионал ёндашув билан амалга оширилган локализация контентнинг коммуникатив функсиясини кучайтириши ва томошабинларнинг асарларни идрок этишига сезиларли таъсир кўрсатиши аниқланган;
телевидениеда намойиш этилаётган хорижий ва миллий филмлар ҳамда сериалларнинг коммуникатив функсияси уч босқичда – коммуникативгача (намойишдан олдин), коммуникатив (намойиш вақтида) ва посткоммуникатив (намойишдан кейин) амалга оширилиши телевидениенинг томошавийлик ва оммабоплик хусусиятларини кучайтиришга ёрдам бериши аниқланган;
миллий сериалларда ситкомлар ва процедурал (ҳар бир серияда тўлиқ воқеани ифодаловчи драматик сериал) каби янги форматларнинг жорий этилиши комедия жанрининг қисқа сюжет ва локал муҳитга асосланган шакли ҳамда ҳар янги қисми алоҳида воқеани акс эттирувчи, детектив жанри унсурлари билан бойитилган сериаллар юзага келишига сабаб бўлгани исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистон миллий телеканалларида намойиш этилган бадиий филмлар, телесериалларнинг эстетик ва коммуникатив (алоқавий) имкониятларини ўрганиш асосида:
томошабинларнинг хорижий бадиий киноконтентларни идрок этиши маданий хусусиятлар ва ижтимоий стереотиплар билан боғлиқлиги сабабли филмлар ва сериалларнинг эстетик ва коммуникатив функсиясини сақлаб қолиш учун уларни маҳаллий қадриятлар ва маданий кодларни ҳисобга олган ҳолда телевидениенинг ўзига хос хусусиятларига мослаштириш зарурлиги асослангани ва дубляж ва адаптацияни ўз ичига қамраб олган хорижий филмлар ва сериалларнинг локализацияси бадиий материалларнинг маданий ва эстетик контекстини ўзгартириб, профессионал ёндашув билан амалга оширилган локализация контентнинг коммуникатив функсиясини кучайтириши ва томошабинларнинг асарларни идрок этишига сезиларли таъсир кўрсатиши аниқлангани билан боғлиқ хулосалардан “Кино ва телевидение тарихи. Телевидение тараққиётининг асосий босқичлари” номли ўқув қўлланмани яратишда фойдаланилган ва Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти ўқув жараёнига татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновасиялар вазирлиги Олий таълимни ривожлантириш тадқиқотлари ва илғор технологияларни татбиқ этиш марказининг 2023-йил 28-ноябрдаги № 02/02-01-272-сон маълумотномаси; Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил “25” декабрдаги “538”-сонли буйруғига асосан 5150200 – Санъатшунослик таълим йўналиши учун тавсия этилган ўқув қўлланма. Рўйхатга олиш рақами: 538-315). Натижада 5150200 – Санъатшунослик (саҳна ва экран санъати драматургияси, кино санъати таҳлили ва танқиди) йўналиши, шунингдек, “Режиссорлик (кино ва телевидение режиссорлиги)” йўналишида таҳсил олаётган талабалар Ўзбекистон миллий телевидениесининг вужудга келиши ва ривожи, унинг ҳозирги аҳволи ва ривожланиш истиқболлари ҳақида ўз билим ва тасаввурларини бойитиш имкониятига эга бўлган;
миллий сериалларда ситкомлар ва процедурал (ҳар бир серияда тўлиқ воқеани ифодаловчи драматик сериал) каби янги форматларнинг жорий этилиши комедия жанрининг қисқа сюжет ва локал муҳитга асосланган шакли ҳамда ҳар янги қисми алоҳида воқеани акс эттирувчи, детектив жанри унсурлари билан бойитилган сериаллар юзага келишига сабаб бўлгани исботлангани ва телевидениеда намойиш этилаётган хорижий ва миллий филмлар ҳамда сериалларнинг коммуникатив функсияси уч босқичда – коммуникативгача (намойишдан олдин), коммуникатив (намойиш вақтида) ва посткоммуникатив (намойишдан кейин) амалга оширилиши телевидениенинг томошавийлик ва оммабоплик хусусиятларини кучайтиришга ёрдам бериши аниқлангани бўйича хулосалардан “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг “Тақдимот” кўрсатувида фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон телерадиоканали” давлат муассасасининг 2024-йил 05-февралдаги 02-13-170-сон маълумотномаси). Натижада телекўрсатув мавзусининг атрофлича ёритилишига, томошабинларнинг замонавий Ўзбекистон телевидениесидаги кино ва телесериалларнинг эстетик ва коммуникатив вазифаларига оид маълумотлар билан кенгроқ танишишга имкон берган.