Хасанова Шоиранинг
 фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: 05.06.02–Тўқимачилик материаллари технологияси ва хомашёга дастлабки ишлов бериш - “Ип йигиришда янги конструксияли пишитиш механизмини ишлаб чиқиш”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Т3345
Илмий раҳбар: Холиқов Қурбонали Мадаминович, техника фанлари доктори, профессор Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган тўқимачилик саноати институти
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган тўқимачилик саноати институти, PhD.03/04.10.2023.Т.174.01
Расмий оппонентлар: Жуманиязов Қадам Жуманиязович, техника фанлари доктори, профессор; Ханхаджаева Нилуфар Рахимовна, техника фанлари доктори, профессор
Етакчи ташкилот:  Фарғона палитехника институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: пахтани дастлабки қайта ишлаш ва йигирув корхоналаридан чиқадиган толали чиқиндилардан ип маҳсулотларини олиш ва замонавий технологиялар асосида олинадиган шакл сақлаш хусусияти юқори бўлган устки кийимбоп трикотаж тўқима турларини кенгайтириш, сифатли ва арзонлиги, гигроскопиклиги, гигиеник жиҳатдан, шакл сақлаш хусусияти юқорилиги, ресурс тежамкор маҳсулотлар ишлаб чиқариш ҳажмини оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
илк бор аралашма таркибидаги калта толалар 1% га ошган ҳолда унинг таркибидаги тола узунлигининг қисқариш кўрсаткичи ва узунлик бўйича ўзгаришини инобатга олинган ҳисоблаш формуласи олинган;
толали чиқиндилардан ип олишда ишлаб чиқилган ипнинг сифат кўрсаткичларини таъминлашда аралашманинг мақбул таркиби аниқлаш инконини берувчи формула ишлаб чиқилган;
шакл сақлаш хусусияти юқори, турли толали таркибга эга бўлган устки трикотаж тўқиманинг гигроскопиклиги, ҳаво ўтказувчанлиги ҳамда мустахкамлик кўрсаткичларининг оптимал параметрлари регрессия тенгламалар орқали аниқланган;
икки қатламли трикотаж тўқималарида толали чиқиндилардан ишлаб чиқилган арқоқ ипини тақсимланишининг технологик кўрсаткичларига ва физик-механик хусусиятларига таъсир этиш қонуниятлари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тўқимачилик саноатида толали чиқиндилардан самарали фойдаланишда толали чиқиндиларнинг хосса кўрсаткичларини ўзгаришининг ип хоссаларига тасирини ўрганиш бўйича олинган натижалар асосида:
толали чиқиндилар аралашмасини йигиришга тайёрлашда тозалаш ва энг мақбул вариантдаги толали чиқиндиларнинг физик-механик хосса кўрсаткичларини аниқлаб, пневмомеханик усулда йигириладиган ипнинг сифатини таминлайдиган кўрсаткичлар “Мега техтиле” МЧЖ корхонасида 100 % толали чиқиндилар қўшилган аралашмалардан йигирилган 50 текс чизиқли зичликдаги ип йигириб олинди. Трикотаж тўқималарида кимёвий иплар ўрнига толали чиқиндидан йигирилган ипдан арқоқ ташлашда фойдаланилиб, “Порлоқ чуст бренди” МЧЖ корхонасида ишлаб чиқаришга жорий этилди (“Ўзтўқимачиликсаноат” уюшмаси 11-декабр 2024-йил, №03/25-3314 маълумотномаси). Натижада пахта толали чиқиндилардан йигирилган ипдан тўқилган трикотаж маҳсулотларини сифатли ва арзонлиги, гигиеник жиҳатдан, шакл сақлаш хусусияти юқорилиги, гиграскапиклиги, ресурстежамкор технологиялар асосида хомашё сарфи камлиги билан мавжудларидан фарқ қилади ва бир тонна трикотаж тўқимаси учун хомашё харажатларининг 10 миллион сўмга камайишига эришилган.