Ҳайитов Қобил Қурбоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Суст ўзлаштирувчи талабаларнинг шахслилик хусусиятлари” 19.00.01 – “Психология тарихи ва назарияси. Умумий психология. Шахс психологияси” (Психология фанлари).  
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/P837
Илмий раҳбар: Расулов Абдумўмин Ибрагимович, психология фанлари доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, PhD.03/30.12.2021.P.01.07.
Расмий оппонентлар: Жабборов Азим Мейлиқулович, психология фанлари доктори, профессор; Турсунов Лутфулло Сайфуллаевич, психология фанлари номзоди, дорсент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади суст ўзлаштирувчи талабалар шахсининг психологик хусусиятларини тавсифловчи етакчи психологик омилларни аниқлаш ва психологик профилини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
индивидуалликнинг формал-динамик хусусиятларида пластиклик ва темпнинг етишмаслиги интеллектуал соҳадаги эрглик ва тезликнинг қуйи даражалари билан  ўзаро таъсирлашувида  психомотор, интеллектуал ва коммуникатив соҳалардаги фаолликнинг пасайиши сабабли  суст ўзлаштирувчи талабаларнинг умумий мослашувчанлик имкониятини чекланишига олиб келиши  аниқланган;
муваффақиятга эришиш мотивацияси билан масъулиятлилик, қатъиятлилик, тиришқоқлик ва ғайратлилик каби иродавий сифатлари нисбатан қуйи шаклланганлиги сабабли суст ўзлаштирувчи талабалар ўқув фаолиятида пасайишни олиб келганда мақсадли ва воситали қадриятлари уларнинг таълим жараёнидаги ютуқларини компенсациялаши исботланган;
“Суст ўзлаштирувчи талаба” = “ўзини назорат қилиш (-3,2Қ3)” ва “қуввациз (-3.4Қ4)”нинг қуйи даражаси билан “жасурлик (+8.2Ҳ)” ва “шубҳаланувчанлик (+9.2Л)”нинг юқори даражалари уйғунлигини ифодаловчи психологик моделининг  мазмуний тузилмасига кўра талабаларнинг психологик профилида ижтимоий жасоратлик, бепарволик, таваккалчи, беташвишлик, шубҳаланувчан, ички зўриқиш, ҳасад, юқори мағрурлик, догматизм, муваффақиятизлик ва эгосентризмга мойиллик, интизомсиз ва ўзи тўғрисидаги фикрларида ички зиддият  хослиги далилланган;
факторли таҳлил асосида суст ўзлаштирувчи  талабалар фаолиятига алоқадор “қадриятлар бирлиги”, “коммуникативлик”, “ижтимоийлашганлик” ва “ижодий ўзини ўзи англаш мотивлари”дан иборат ижобий факторлар билан биргаликда “юқори хавотирланиш ва қуйи мустақиллик”, “мақсад билан имкониятдаги номутаносиблик”, “қуйи креативлик”, “интеллект соҳасидаги пластикликнинг қуйи даражаси”, “хавотирланишнинг кучайиши собитқадамликни пасайтирувчи”, “қуввацизлик”, “қуйи ташаббускорлик”, “қуйи касбий мотивлар” ва “ўзини назорат қилишнинг қуйи даражаси” каби етакчи салбий факторлар мужассамлашганлиги эмпирик аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Суст ўзлаштирувчи талабаларнинг шахслилик хусусиятларини ўрганиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
индивидуалликнинг формал-динамик хусусиятларида  пластиклик ва темпнинг етишмаслигини интеллектуал соҳадаги эрглик ва тезликнинг қуйи даражаларига таъсирида психомотор фаоллик, интеллектуал фаоллик ва коммуникатив фаоллик индексларини пасайиши аниқланганлигига доир илмий таклиф-тавсиялар Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 25-сентябрдаги ЛМ-202а-сонли буйруғига асосан “Умумий психология” модулига киритилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 26-сентябрдаги ЛМ-202а-сонли маълумотномаси). Натижада, ўтказилган ўқув курсларида суст ўзлаштирувчи талабаларнинг формал-динамик хусусиятлари ҳақида маълумот беришга эришилган;
муваффақиятга эришиш мотивацияси билан масъулиятлилик, қатъиятлилик, тиришқоқлик ва ғайратлилик каби иродавий сифатлари нисбатан қуйи шаклланганлиги сабабли суст ўзлаштирувчи талабалар ўқув фаолиятида пасайишни олиб келганда мақсадли ва воситали қадриятлари уларнинг таълим жараёнидаги ютуқларини компенсациялаши исботланганлигига оид илмий хулосалар, таклиф ва тавсиялар Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 25-сентябрдаги ЛМ-202а-сонли буйруғига асосан “Шахс психологияси” модулига киритилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 26-сентябрдаги ЛМ-202а-сонли маълумотномаси). Бунинг натижасида модулига киритилган вазифалар ижросини таъминлашда, таълим самарадорлигини оширишда суст ўзлаштирувчи талабалар билан ишлашда қадриятлар йўналганлигини инобатга олиш муҳим амалий асос бўлиб хизмат қилган;
“Суст ўзлаштирувчи талаба” = “ўзини назорат қилиш (-3,2Қ3)” ва “қуввациз (-3.4Қ4)”нинг қуйи даражаси билан “жасурлик (+8.2Ҳ)” ва “шубҳаланувчанлик (+9.2Л)”нинг юқори даражалари уйғунлигини ифодаловчи психологик моделининг  мазмуний тузилмасига кўра, талабаларнинг психологик профилида ижтимоий жасоратлик, бепарволик, таваккалчи, беташвишлик, шубҳаланувчан, ички зўриқиш, ҳасад, юқори мағрурлик, догматизм, муваффақияцизлик ва эгосентризмга мойиллик, интизомсиз ва ўзи тўғрисидаги фикрларида ички зиддият  хослиги далилланганлигига оид илмий асосланган таклиф ва тавсиялар Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 25-сентябрдаги ЛМ-202а-сонли буйруғига асосан “Умумий психология” модулига киритилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 26-сентябрдаги ЛМ-202а-сонли маълумотномаси). Натижада, олий таълим муассасаларида талабалар билан ишлайдиган таълим субектларига суст ўзлаштирувчи талабалар шахс профили ҳақида маълумот беришга хизмат қилган;
факторли таҳлил асосида суст ўзлаштирувчи  талабалар фаолиятига алоқадор “қадриятлар бирлиги”, “коммуникативлик”, “ижтимоийлашганлик” ва “ижодий ўзини ўзи англаш мотивлари”дан иборат ижобий факторлар билан биргаликда “юқори хавотирланиш ва қуйи мустақиллик”, “мақсад билан имкониятдаги номутаносиблик”, “қуйи креативлик”, “интеллект соҳасидаги пластикликнинг қуйи даражаси”, “хавотирланишнинг кучайиши собитқадамликни пасайтирувчи”, “қуввацизлик”, “қуйи ташаббускорлик”, “қуйи касбий мотивлар” ва “ўзини назорат қилишнинг қуйи даражаси” каби етакчи салбий факторлар мужассамлашганлиги эмпирик аниқланганлигига доир таклиф ва тавсиялар Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 25-сентябрдаги ЛМ-202а-сонли буйруғига асосан “Умумий психология” модулига киритилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 26-сентябрдаги ЛМ-202а-сонли маълумотномаси). Натижада, суст ўзлаштирувчи талабалар шахсининг устувор ва нуқсонли  хусусиятлари тўғрисидаги тасаввурларни шакллантиришган хизмат қилган.