Эгамбердиев Бахтиёржон Облиёржон Ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Актив сейсмик ҳимоя тизимини қўллаган ҳолда кўп қаватли каркасли бинолар зилзилабардошлигининг назарий ва экспериментал тадқиқотлари”, 05.09.01 – «Қурилиш конструксиялари, бино ва иншоотлар» ихтисослиги бўйича.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Т3393.
Илмий раҳбар: Ювмитов Анвар Сайфуллаевич, техника фанлари бўйича фалсафа доктори, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона политехника институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона политехника институти, PhD.03/07.06.2024.Т.106.06.
Расмий оппонентлар: Зулпуев Абдивали Момунович, техника фанлари доктори, профессор; Жўраев Бахтиёр Ғуломжонович, техника фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Жиззах политехника институти
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Республиканинг сейсмик фаол ҳудудларида жойлашган кўп қаватли биноларнинг сейсмик мустаҳкамлигини ошириш бўйича назарий ва экспериментал тадқиқотлар асосида фриксион демпфернинг янги турини ишлаб чиқиш, шунингдек, мавжуд биноларда янги турдаги сейсмик ҳимоя қурилмаларини қўллаш бўйича тавсиялар беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
- том қисмида қўшимча массали фриксион демпферлар тизими қўлланилган кўп қаватли биноларни сейсмик кучлар таъсирига ҳисоблаш усули эластик-қовушқоқ ва қуруқ ишқаланишли ҳисобий моделларни инобатга олган ҳолда такомиллаштирилган;
- фриксион демпфер қурилмаси конструксиясининг рационал кўрсаткичларини аниқлаш усули сейсмик кучлар таъсиридаги кўп қаватли биноларнинг динамик кўрсаткичларини ҳисоблаш асосида ишлаб чиқилган;
- кўп қаватли бинолар конструксияларининг сейсмик тебранишларини сўндириш ҳисобига, бинолар зилзилабардошлигини ошириш имконини берадиган маҳаллий ашёлардан тайёрланган янги конструктив ечимдаги фриксион демпфер қурилмаси ишлаб чиқилган;
- янги турдаги фриксион демпфердан фойдаланган ҳолда мавжуд ва янги қуриладиган кўп қаватли биноларнинг сейсмик мустаҳкамлиги ва устуворлигини таъминлаш усули, қаватларининг кўчиш ва тезланишларини камайтириш ҳисобига такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижалариниг жорий қилиниши.
Кўп қаватли биноларда фриксион демпфер қурилмасининг янги конструктив ечимини ишлаб чиқиш ва қўллаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
кўп қаватли бино коструксияларининг чизиқли ва ночизиқлилик хоссаларини, бино пойдеворининг грунт билан ўзаро таъсирини ҳисобга олган ҳолда ҳисоблаш усули “Фарғона лойиҳа қурилиш таъмирлаш” МЧЖ лойиҳа институтида “Фарғона вилояти Ўрмончилар МФЙ ҳудудида Мустақиллик шоҳ кўчаси 12 уйда жойлашган 7 қаватли 2 киришли турар жой биноси мансардли қилиб қуриш” обектини лойиҳалаш жараёнида жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш вазирлигининг 2023 йил 4 декабрдаги 24-06/12631-сонли маълумотномаси). Илмий тадқиқот натижалари қурилиш обектининг ҳисоб-лойиҳа ишларининг бажарилиш вақтини 1,2 марта тежаш имконини берган.
фриксион демпфердан фойдаланган ҳолда мавжуд ва янги қуриладиган кўп қаватли бинолар қаватларининг кўчиш ва тезланишларини камайтириш усули “ДИЗАЙН СЕРВИС ПРОЕКТ” МЧЖ лойиҳа институтида “Андижон тумани, Нўхатак МФЙ Обиҳаёт кўчаси 638-манзил ҳудудида жойлашган 5 қаватли турар жой биноси қурилиши” обектини лойиҳалаш жараёнида жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қурилиш ва уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш вазирлигининг 2023 йил 4 декабрдаги 24-06/12631-сонли маълумотномаси). Илмий тадқиқот натижалари бинонинг том қисмига енгил пўлат конструксиялар асосида терраса кўринишида қўшимча қаватни лойиҳалаш ҳаражатлари қийматини, иш сифатини ва меҳнат унумдорлигини оширишга ҳамда ушбу обектни лойиҳалаш жараёнида иқтисодий самарадорлик 112,792 млн. сўмни ташкил этган.