Миртухтаева Малика Бахтиёровнанинг
фалсафа доктори (РhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Гигант гипофиз аденомалари, клиник-диагностик жихатлари, хафв омиллари ва даволаш масалалари”, 14.00.03 – Эндокринология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.4.PhD/Tib2210.
Илмий раҳбар: Урманова Юлдуз Махкамовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Академик Ё.Х.Тўрақулов номидаги Республика ихтисослаштирилган илмий-амалий эндокринология тиббиёт маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Академик Ё.Х.Турақулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/01.04.2023.Tib.161.01.
Расмий оппонентлар: Шагазатова Барно Хабибуллаевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Насирова Хуршида Кудратуллаевна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази.
II. Тадқиқотнинг мақсади: гигант нофаол бўлган гипофиз аденомаларининг клиник ва диагностик хусусиятларини, уларнинг ўсиши ва қайталанишида хавф омилларининг ролини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
макро ва гигант нофаол гипофиз аденомаларининг клиник кўриниши ва нейровизуал хусусиятларини баҳолаш асосида Ki-67 ва p53 маркерлари ядровий экспрессиялари  макро ва гигант нофаол гипофиз аденомаларининг такрорий ўсишини башорат қилиши исботланган;
Сандостатин-ЛАР гипофиз безининг олдинги бўлагининг ўсиш гормони секрециясини ингибирлашда узоқроқ таъсир қилиш билан тавсифланганлиги туфайли, препаратнинг гигант нофаол гипофиз аденомаларини даволашда самарадорлиги илк марта исботланган;
гипоталамус-гипофиз-периферик ўқи ва гипофизни МРТ комплекс баҳолаш асосида гигант гипофиз аденомалари бўлган беморларнинг хусусиятларини тавсифлашга имкон берадиган касалликнинг клиник ва диагностик мезонлари ишлаб чиқилган;
гигант гипофиз аденомаларининг клиник кўринишининг хусусиятлари, асоратларнинг учраш тезлиги, спектри ва уларнинг асосий симптом комплексларини баҳолаш асосида агрессивликнинг клиник ва нейровизуал белгиларининг аҳамиятини таъкидлаш ва бошқарув алгоритмларини ишлаб чиқиш, ҳамда даволаш тактикасини танлаш ва касалликни башоратлаш  имконини бериши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Гигант нофаол бўлган гипофиз аденомаларининг клиник ва диагностик хусусиятларини, уларнинг ўсиши ва қайталанишида хавф омилларининг ролини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: макро ва гигант нофаол гипофиз аденомаларининг клиник кўриниши ва нейровизуал хусусиятларини баҳолаш асосида Ki-67 ва p53 маркерлари ядровий экспрессиялари  макро ва гигант нофаол гипофиз аденомаларининг такрорий ўсишини башорат қилиши исботланганлиги бўйича таклифлар Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан 2022 йил 16 декабрда 8н-р/1531-сон билан тасдиқланган «Макро ва Гигант нофаол ўсмаларида Сомастотин аналоги (Сандостатин–ЛАР) қўлланилиши» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Академик Ё.Х.Туракулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий-амалий тиббиёт марказининг Қашқадарё филиали бўйича 03.07.2023 йилдаги 6-сон ҳамда Наманган вилоят эндокинология диспансери бўйича 03.07.2023 йилдаги 79-сон буйруқлари билан амалиётида жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 22 октябрдаги 07/46-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: беморни кузатиш динамикасида ўсма ўсишининг қайталанишини олдини олиш учун жарроҳликдан кейинги даврда беморларда Сандостатин-ЛАРни қўллаш самарадорлиги кўрсатилган. Олинган илмий натижаларни амалда татбиқ этиш тиббиёт муассасаларида профилактика хизмати сифатини яхшилайдиган даволанишни жорий этиш имконини берди. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш учун сарфланадиган ўртача 12000000 сўм бюджет маблағлари беморни кузатиш динамикасида ўсма ўсишининг қайталанишини олдини олиш учун жарроҳликдан кейинги даврда беморларда Сандостатин-ЛАРни қўллаш самарадорлиги кўрсатииш ва профилактика хизмати сифатини яхшилайдиган даволаш усулини тадбиқ этиш натижасида иқтисод қилинади;
иккинчи илмий янгилик: Сандостатин-ЛАР гипофиз безининг олдинги бўлагининг ўсиш гормони секрециясини ингибирлашда узоқроқ таъсир қилиш билан тавсифланганлиги туфайли, препаратнинг гигант нофаол гипофиз аденомаларини даволашда самарадорлиги илк марта исботланганлиги бўйича таклифлар Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан 2022 йил 16 декабрда 8н-р/1531-сон билан тасдиқланган «Макро ва Гигант нофаол ўсмаларида Сомастотин аналоги (Сандостатин–ЛАР) қўлланилиши» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Академик Ё.Х.Туракулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий-амалий тиббиёт марказининг Қашқадарё филиали бўйича 03.07.2023 йилдаги 6-сон ҳамда Наманган вилоят эндокинология диспансери бўйича 03.07.2023 йилдаги 79-сон буйруқлари билан амалиётида жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 22 октябрдаги 07/46-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: беморни кузатиш динамикасида ўсма ўсишининг қайталанишини олдини олиш учун жарроҳликдан кейинги даврда беморларда Сандостатин-ЛАРни қўллаш самарадорлиги кўрсатилган. Олинган илмий натижаларни амалда татбиқ этиш тиббиёт муассасаларида профилактика хизмати сифатини яхшилайдиган даволанишни жорий этиш имконини берди. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш учун сарфланадиган ўртача 12000000 сўм бюджет маблағлари беморни кузатиш динамикасида ўсма ўсишининг қайталанишини олдини олиш учун жарроҳликдан кейинги даврда беморларда Сандостатин-ЛАРни қўллаш самарадорлиги кўрсатииш ва профилактика хизмати сифатини яхшилайдиган даволаш усулини тадбиқ этиш натижасида иқтисод қилинади;
учинчи илмий янгилик: гипоталамус-гипофиз-периферик ўқи ва гипофизни МРТ комплекс баҳолаш асосида гигант гипофиз аденомалари бўлган беморларнинг хусусиятларини тавсифлашга имкон берадиган касалликнинг клиник ва диагностик мезонлари ишлаб чиқилганлиги бўйича таклифлар Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан 2022 йил 16 декабрда 8н-р/1531-сон билан тасдиқланган «Макро ва Гигант нофаол ўсмаларида Сомастотин аналоги (Сандостатин–ЛАР) қўлланилиши» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Академик Ё.Х.Туракулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий-амалий тиббиёт марказининг Қашқадарё филиали бўйича 03.07.2023 йилдаги 6-сон ҳамда Наманган вилоят эндокинология диспансери бўйича 03.07.2023 йилдаги 79-сон буйруқлари билан амалиётида жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 22 октябрдаги 07/46-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: беморни кузатиш динамикасида ўсма ўсишининг қайталанишини олдини олиш учун жарроҳликдан кейинги даврда беморларда Сандостатин-ЛАРни қўллаш самарадорлиги кўрсатилган. Олинган илмий натижаларни амалда татбиқ этиш тиббиёт муассасаларида профилактика хизмати сифатини яхшилайдиган даволанишни жорий этиш имконини берди. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш учун сарфланадиган ўртача 12000000 сўм бюджет маблағлари беморни кузатиш динамикасида ўсма ўсишининг қайталанишини олдини олиш учун жарроҳликдан кейинги даврда беморларда Сандостатин-ЛАРни қўллаш самарадорлиги кўрсатииш ва профилактика хизмати сифатини яхшилайдиган даволаш усулини тадбиқ этиш натижасида иқтисод қилинади;
тўртинчи илмий янгилик: гигант гипофиз аденомаларининг клиник кўринишининг хусусиятлари, асоратларнинг учраш тезлиги, спектри ва уларнинг асосий симптом комплексларини баҳолаш асосида агрессивликнинг клиник ва нейровизуал белгиларининг аҳамиятини таъкидлаш ва бошқарув алгоритмларини ишлаб чиқиш, ҳамда даволаш тактикасини танлаш ва касалликни башоратлаш  имконини бериши асосланганлиги бўйича таклифлар Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан 2022 йил 16 декабрда 8н-р/1531-сон билан тасдиқланган «Макро ва Гигант нофаол ўсмаларида Сомастотин аналоги (Сандостатин–ЛАР) қўлланилиши» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Академик Ё.Х.Туракулов номидаги Республика ихтисослаштирилган эндокринология илмий-амалий тиббиёт марказининг Қашқадарё филиали бўйича 03.07.2023 йилдаги 6-сон ҳамда Наманган вилоят эндокинология диспансери бўйича 03.07.2023 йилдаги 79-сон буйруқлари билан амалиётида жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 22 октябрдаги 07/46-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: беморни кузатиш динамикасида ўсма ўсишининг қайталанишини олдини олиш учун жарроҳликдан кейинги даврда беморларда Сандостатин-ЛАРни қўллаш самарадорлиги кўрсатилган. Олинган илмий натижаларни амалда татбиқ этиш тиббиёт муассасаларида профилактика хизмати сифатини яхшилайдиган даволанишни жорий этиш имконини берди. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш учун сарфланадиган ўртача 12000000 сўм бюджет маблағлари беморни кузатиш динамикасида ўсма ўсишининг қайталанишини олдини олиш учун жарроҳликдан кейинги даврда беморларда Сандостатин-ЛАРни қўллаш самарадорлиги кўрсатииш ва профилактика хизмати сифатини яхшилайдиган даволаш усулини тадбиқ этиш натижасида иқтисод қилинади.