Яқубов Матрасул Мавлонбердиевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Хўжалик юритувчи субектларда операцион аудитни ташкил этиш ва уни такомиллаштириш”, 08.00.08 – “Бухгалтерия ҳисоби, иқтисодий таҳлил ва аудит”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.PhD/Iqt2024.
Илмий раҳбар: Абдиева Наргиза Шухратовна, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
Расмий оппонентлар: Ахмеджанов Каримжон Бакиджанович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Хайдаров Шарофитдин Умарович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: хўжалик юритувчи субъектларда операцион аудитни такомиллаштириш юзасидан илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
акциядорлик жамиятлари фаолиятига ҳаққоний баҳо бериш мақсадида операцион аудитда корпоратив бошқарув самарадорлигини баҳолаш мезонлари таклиф этилган;
операцион аудитни тежамкорлик, унумдорлик ва натижавийлик мезонлари асосида амалга ошириш таклиф этилган;
ички аудиторлар томонидан операцион аудитни ўтказиш алгоритмини қўллаш орқали назорат рискини 12 % га пасайтириш асосланган;
операцион аудитда ходимлар билан ишлаш департаменти фаолияти самарадорлигини баҳолаш тартиби ишлаб чиқилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Хўжалик юритувчи субектларда операцион аудитни ташкил этиш ва такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
акциядорлик жамиятлари фаолиятига ҳаққоний баҳо бериш мақсадида операцион аудитда корпоратив бошқарув самарадорлигини баҳолаш мезонларини киритиш бўйича таклифи “Гросс суғурта компанияси” АЖда ички аудит хизматининг иш режасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (“Гросс суғурта компанияси” АЖнинг7 февралдаги 01/180-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида акциядорлик жамияти фаолиятининг корпоратив бошқарув қоидаларига мувофиқлигини таъминлашга эришилган;
операцион аудитни тежамкорлик, унумдорлик ва натижавийлик мезонлари асосида амалга ошириш бўйича таклифи Ўзбекистон Аудиторлар Палатаси томонидан операцион аудитни ўтказишга оид услубий қоидаларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Аудиторлар Палатасининг 2024 йил 11 июндаги 11/02-1-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида операцион аудитни тўғри ташкил этиш орқали ўринли, ишончли ва тезкор маълумотларни шакллантириш имконияти яратилган;
ички аудиторлар томонидан операцион аудитни ўтказиш алгоритмини қўллаш орқали назорат рискини 12 % га пасайтириш бўйича таклифи Ўзбекистон Аудиторлар Палатаси томонидан аудиторлик рискини баҳолашга оид услубий тавсияларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Аудиторлар Палатасининг 11 июндаги № 11/02-1 -сонли маълумотномаси). Натижада назорат рискининг пасайишига ва ишончли аудиторлик ҳисоботининг шаклланишига хизмат қилган;
операцион аудитда ходимлар билан ишлаш департаменти фаолияти самарадорлигини баҳолаш тартибини қўллаш бўйича таклифи “Гросс суғурта компанияси” АЖ томонидан “Ички аудит хизмати тўғрисида Низом”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган. (“Гросс суғурта компанияси” АЖнинг 2024 йил 7 февралдаги 01/180-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида акциядорлик жамиятида ходимлар билан ишлаш департаменти фаолияти самарадорлигини шаффоф ва холис баҳолашга эришилган.