Норова Мавжуда Баходуровнанинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қандли диабет билан оғриган болаларнинг бош ва юз-жағ соҳалари антропометрик кўрсаткичларининг солиштирма таҳлили», 14.00.02–Морфология (тиббиёт фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.3.PhD/Tib301.

Илмий раҳбар: Тешаев Шухрат Жумаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.27.06.2017.Tib.30.03.

Расмий оппонентлар: Тухтаев Қодир Рахимович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Орипов Фирдавс Суръатович, тиббиёт фанлари доктори.

Етакчи ташкилот: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.

Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: қандли диабетнинг биринчи тури билан хасталанган болалар бош, юз-жағ соҳасининг антропометрик кўрсаткичларини қиёсий баҳолашни такомиллаштиришдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

инсулинга боғлиқ бўлган қандли диабетдан азият чекувчи болалар краниофасциал соҳасидаги морфометрик кўрсаткичлари асосланган;

қандли диабетнинг биринчи тури билан оғриган болаларда юз-жағ соҳаси ва бошнинг антропометрик ўлчамлари замонавий натижалари асосланган;

инсулинга боғлиқ бўлган қандли диабетдан азият чекувчи болаларда юз-жағ соҳаси ва бошнинг антропометрик ўлчамларининг соғлом болаларга нисбатан иккала жинсдаги ёшга мос равишда ўзгаришлар исботланган;

суяк ёшини паспорт ёшидан ортда қолиши соғлом болалар кўрсаткичларида солиштирилганда қандли диабетнинг биринчи тури билан оғриган болаларда, айниқса қизларда яққол намоён бўлиши  исботланган;

қандли диабетнинг биринчи тури билан хасталанган болаларда тишларни ёриб чиқиш муддатларининг, жумладан сут тишларини алмашиниш муддатларини ортда қолиши исботланган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Қандли диабет билан хасталанган болаларнинг бош ва юз-жағ соҳалари антропометрик кўрсаткичларининг солиштирма таҳлили бўйича олинган илмий натижалар асосида:

«Қандли диабет билан хасталанган болаларнинг бош ва юз-жағ соҳалари антропометрик кўрсаткичларининг жисмоний ривожланишга боғлиқлиги» услубий қўлланмаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 29 мартдаги 8н-д/58-сон маълумотномаси). Мазкур услубий қўлланма мамлакатимизда қандли диабет билан хасталанган болаларнинг касалликнинг бош ва юз-жағ соҳалари антропометрик кўрсаткичларини жисмоний ривожланишга таъсирини баҳолаш имконини берган;

қандли диабет билан хасталанган болаларнинг бош ва юз-жағ соҳалари антропометрик кўрсаткичларини солиштирма таҳлили бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Бухоро вилояти эндокрин диспансери ва Болалар стоматология диспансери, Болалар кўп тармоқли шифохонаси клиник амалиётига жорий қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 30 июндаги 8н-з/149-сон маълумотномаси). Олинган тадқиқот натижаларининг клиник амалиётга жорий қилиниши қандли диабетнинг биринчи тури билан хасталанган болаларда касалликнинг бош ва юз-жағ соҳалари  патологик ҳолатлар ва нуқсонларни 22,2%га камайтириш антропометрик кўрсаткичлари жисмоний ривожланишга таъсирини ва морфометрик кўрсаткичларнинг ўзгаришини эрта аниқлаш, беморларнинг умр кўриш даврийлигини узайтириш, ногиронликнинг олдини олиш ва даволаш-профилактик ёрдам сифатини ошириш имконини яратган.