Холбаев Азамат Юлдашовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистонда информацион рискларни суғурталаш амалиётини такомиллаштириш истиқболлари”, 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.PhD/Iqt1502.
Илмий раҳбар: Абдурахмонов Илёс Хуршидович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
Расмий оппонентлар: Жўраев Абдуғаффор Сафарович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Хамроев Мехрож Сирожхонович, иқтисодиёт фанлари номзоди, PhD.
Етакчи ташкилот: Термиз давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: суғурта бозорида информацион рискларни суғурталашни ривожлантиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
информацион рискларни суғурталаш самарадорлигини ошириш мақсадида шартнома олди экспертизада табақалашган чегаравий меъёрий миқдорлари 1 баллдан 5 баллгача белгиланиши асосланган;
информацион рискларни суғурталашда суғурталанувчиларнинг рақамли суғурта профилини яратиш орқали суғурта мукофотларини белгилаш амалиётини соддалаштириш таклиф этилган;
информацион рискларни суғурталашда суғуртага қабул қилинаётган ресурслар қиймати, хавфлардан ҳимояланганлик даражаси, йўқотишлар эҳтимолликларини ҳисобга олиш орқали рискларни баҳолашни таъминлаш таклифи асосланган;
информацион рискларнинг юзага келиш шароитига қараб уларни мулк суғуртаси, жавобгарлик суғуртаси ва бахциз ҳодисалардан суғурталаш класслари асосида суғурта маҳсулотларини тақдим этиш таклиф этилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистонда информацион рискларни суғурталашни ривожлантириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
информацион рискларни суғурталаш самарадорлигини ошириш мақсадида шартнома олди экспертизада табақалашган чегаравий меъёрий миқдорлари 1 баллдан 5 баллгача белгиланиши бўйича таклифи «АЛСКОМ СУГʻУРТА КОМПАНИЯСИ» суғурта компанияси 2022 йил 1 июндаги 5-сонли байённомасида «Кибер рискларни суғурталаш» суғурта қоидаларини ишлаб чиқишда фойдаланилган («АЛСКОМ СУГʻУРТА КОМПАНИЯСИ» суғурта компаниясининг 2022 йил 29 ноябрдаги 04-1986-сон маълумотномаси). Натижада, компанияда информацион рискларни баҳолаш услубиётида суғурталанувчиларнинг турли хил информацион рисклардан ҳимояланганлик даражасини ҳисобга олиш учун 1 баллдан 5 баллгача баҳолаш алгоритми ишлаб чиқилган.
салоҳиятли суғурталанувчиларнинг рақамли суғурта профилини яратиш орқали суғурта дастурларини тақдим этиш бўйича таклифи «АЛСКОМ СУГʻУРТА КОМПАНИЯСИ» суғурта компанияси 2022 йил 1 июндаги 5-сонли байённомасида «Ахборот рискларини суғурталаш» қоидаларини ишлаб чиқишда фойдаланилган («АЛСКОМ СУГʻУРТА КОМПАНИЯСИ» суғурта компаниясининг 2022 йил 29 ноябрдаги 04-1986-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида, компания томонидан тақдим этилаётган суғурта турларининг қамровлик ва суғурталанувчиларнинг ҳимояланганлик даражаси ошиши таъминланган;
информацион активларни ресурсларнинг қиймати, уларнинг ҳимояланганлик даражаси ва рискларни юз бериш эҳтимолиги асосида суғурта тарифларини тақдим этиш бўйича таклифи, АЖ «ТРУСТ-ИНСУРАНCЕ» суғурта компанияси 2022 йил 2 мартдаги ИН-02-сонли байённомасида «Информацион активларни суғурталаш» қоидаларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (АЖ «ТРУСТ-ИНСУРАНCЕ» суғурта компаниясининг 2022 йил 18 ноябрдаги №01/01-363-сон маълумотномаси). Натижада суғуртага қабул қилинаётган рискларни паст, ўрта ва юқори эҳтимолликда юз бериш хавфи баҳоланган. Бунинг натижасида суғурта компаниясида информацион рискларни тўғри баҳолаш ва оптимал тариф ставкаларини шакллантириш имконияти яратилган;
информацион рискларни суғурта классификаторига мос равишда гуруҳлаштириш асосида янги суғурта маҳсулотларини ишлаб чиқиш ва мавжудларини такомиллаштириш бўйича таклифи АЖ «ТРУСТ-ИНСУРАНCЕ» суғурта компанияси 2022 йил 2 мартдаги ИН-02-сонли байённомасида «Информацион активларни суғурталаш» қоидаларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (АЖ «ТРУСТ-ИНСУРАНCЕ» суғурта компаниясининг 2022 йил 18 ноябрдаги №01/01-363-сон маълумотномаси). Мазкур таклиф асосида компания томомнидан тақдим этилаётган суғурта турлари информацион рискларни суғурталаш суғурта тури билан кенгайтирилди. Натижада суғурта компанияси томонидан кўрсатилётган суғурта турлари сони 26 тага ошган.