Temirov G‘olib Baxtiyor o‘g‘lining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan tarmog‘i nomi): «Fosfogipsni natriy va kaliy tuzlari bilan konversiyalash asosida natriy va kaliy sulfatlarini olish texnologiyasi», 02.00.13 - Noorganik moddalar va ular asosidagi materiallar texnologiyasi (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.3.PhD/T4834.
Ilmiy rahbar: Alimov Umarbek Kadirbergenovich, texnika fanlari doktori, katta ilmiy xodim.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Umumiy va noorganik kimyo instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Umumiy va noorganik kimyo instituti, DSc.02/05.05.2023.K/T.35.02.
Rasmiy opponentlar: Erkaev Aktam Ulashevich, texnika fanlari doktori, professor; Sherquziev Doniyor Shermamatovich, texnika fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Qoraqalpoq davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: fosfogipsni natriy karbonati va kaliy xloridi bilan konversiyalash asosida natriy va kaliy sulfat olish texnologiyasini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
kaliy xlorid bilan fosfogipsni ammiak eritmasi muhitida konversiya qilishda kaliy xloridning fosfogipsga nisbatan mol miqdori ortishi bilan konversiya darajasini oshishi aniqlangan;
kaliy xlorid bilan fosfogipsni monoetanolamin eritmasi muhitida konversiya qilishda monoetanolaminning fosfogipsga nisbatan massasi ortib borishi bilan konversiya darajasining oshib borishi isbotlangan;
fosfogipsning natriy karbonat bilan konversiyasiga mol nisbati, konsentratsiya, harorat va aralashtirish davomiyligi kabi texnologik omillarning ta’siri o‘rganilib, konversiya darajasi 96,71% gacha ko‘tarilishi aniqlangan;
natriy karbonat bilan fosfogips konversiyasida maqbul sharoitlarda olingan natriy sulfatning tozalik darajasini 96% gacha oshirish mumkinligi isbotlangan;
natriy sulfat va kaliy xlorid konversiyasining maqbul sharoitlari aniqlangan va konversiya darajasi 96,83% gacha o‘sishi asoslangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Fosfogipsni natriy va kaliy tuzlari bilan qayta ishlash asosida natriy va kaliy sulfatlarini olish texnologiyasini ishlab chiqish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
fosfogipsni natriy karbonatining suvli eritmasida konversiyalash asosida natriy sulfat olish texnologiyasi “Elektrokimyozavod” QK-AJning “2025-2027 yillarda amaliyotga joriy etish bo‘yicha istiqbolli ishlanmalari ro‘yxati”ga kiritilgan (“Elektrokimyozavod” QK-AJning 2024 yil 10 oktyabrda 59-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, ishlab chiqilgan texnologiya shisha va engil sanoat uchun natriy sulfat olish imkonini beradi;
konversiyon natriy sulfat va flotatsion kaliy xlorid o‘zaro ta’sirlashuvi asosida kaliy sulfat ishlab chiqarish texnologiyasi “Elektrokimyozavod” QK-AJning “2025-2027 yillarda amaliyotga joriy etish bo‘yicha istiqbolli ishlanmalari ro‘yxati”ga kiritilgan (“Elektrokimyozavod” QK-AJning 2024 yil 10 oktyabrda 59-sonli ma’lumotnomasi). Natijasida, qishloq xo‘jaligida ekinlarni kaliyli o‘g‘itlar bilan samarali ta’minlash imkonini beradi.