Karimov Firdavs Karomatovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beradigan fan tarmog‘ nomi): “Favqulodda vaziyatlarda gaz va tutundan himoyachilarning xavfsiz harakatlari davomiyligini oshirish usullarini takomillashtirish”,
05.10.02 – “Favqulodda holatlarda xavfsizlik. Yong‘in, sanoat, yadro va radiatsiya xavfsizligi” (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.3.PhD/T4985.
Ilmiy rahbar: Sabirov Erkaboy Erkinbaevich, texnika fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligi Akademiyasi.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligi Akademiyasi, DSc.40/29.12.2022.T.129.01.
Rasmiy opponentlar: Siddiqov Ikromjon Iminjonovich, texnika fanlari doktori (DSc), dotsent, Nazarov Furkatjon Abulfayzovich texnika fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), dotsent.
Yetakchi tashkilot: Toshkent Davlat transport universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: favqulodda vaziyatlarda gaz va tutundan himoyachilarning xavfsiz qutqaruv ishlarini bajarishi uchun himoya apparatlarining ishlash vaqtini hisoblash uslubi, harakatlanishini nazorat qiluvchi maxsus qurilma va ularning kasbiy bilim, ko’nikmalarini tekshirish bo’yicha dasturiy ta’minot ishlab chiqish va rivojlantirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
gaz va tutundan himoyalash xizmati guruhining nafas olishga yaroqsiz bo‘lgan muhitda harakatlanish tartibi, jabrlanuvchilarni izlab topishi va qutqarish usullari takomillashtirilgan, qutqaruvchilar siqilgan havoli apparatlar bilan tutunli muhitga kirishi va qutqarish vaqtlari qisqartirilgan, prognozlash usuli va modellari ishlab chiqilgan;
gaz va tutundan himoya xizmati guruhining nafas olishga yaroqsiz bo‘lgan muhitda harakatlanish tartibi, odamlarni izlab topish usullari va ularni qutqarish ishlarini qutqarish ishlarni bajarishni havo ballondagi nazorat bosimi, guruh tarkibi nafas olishga yaroqsiz bo‘lgan muhitda ishlaganda, ish vaqtining tezkor aniqlash modellashtirish jadvallari ishlab chiqilgan;
taklif etilgan “ESKF-24” nomli qurilma yordamida qutqaruvchilar soni kamida 2 baravargacha, yong‘in o‘chirish vaqti esa, 2-3 marta kamaygan, yong‘inlar kengayib ketishining oldi olingan, yong‘in-qutqaruv texnikalari uchun sarflanadigan yoqilg‘i-moylash mahsulotlari 15-20 % gacha tejalishiga erishilgan;
“ESKF-24” qurilmasidan foydalanish evaziga, jamoat binosida 30 % ga, ishlab chiqarish binosida 20 % ga va omborlarda 17 % ga o‘rtacha yong‘in o‘chirish ishlarining samaradorligi oshirilgan, gaz va tutundan himoya xizmati guruhi a’zolari soni 3 kishidan 2 kishiga kamaytirishga, umumiy ish unumdorligini o‘rtacha 22,3% ga oshirilshiga, soha xodimlarining ish rejimlarini tizimli boshqarish mumkin bo‘lgan variantlari ishlab chiqilgan.
IV.Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Favqulodda vaziyatlarda gaz va tutundan himoyachilarning xavfsiz harakatlari davomiyligini oshirish usullarini takomillashtirish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
gaz va tutundan himoyalash xizmati guruhining nafas olishga yaroqsiz bo‘lgan muhitda harakatlanish tartibi, odamlarni izlab topish va qutqarish usullari takomillashtirilgan bo‘lib, ilmiy asoslangan xulosalar Toshkent shahar Favqulodda vaziyatlar boshqarmasi Yangihayot tuman Favqulodda vaziyatlar bo‘limida joriy etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligining 2024-yil 5-oktyabrdagi 5/4/30-3230-son ma’lumotnomasi). Natijada, qutqaruvchilar siqilgan havoli apparatlar bilan nafas olishga yaroqsiz muhitga kirish vaqti qisqartirilgan, ishlash vaqti tezkorligi aniqlangan. “ESKF-24” qurilmasi qo‘llanilganda yong‘inni o‘chirish uchun talab qilinadigan kuch va vositalarning soni kamida ikki baravargacha, yong‘in o‘chirish vaqti esa deyarli 2-3 baravargacha kamayishiga erishilgan;
gaz va tutundan himoyachilarning nafas olishga yaroqsiz bo‘lgan muhitda xavfsiz harakatlanishi, yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan turli xil xavflardan ogohlantirish maqsadida C++ dasturlash tili yordamida “Favqulodda vaziyatlarda gaz va tutundan himoyachilarning xavfsiz harakatlari davomiyligini oshirish usullarini takomillashtirish” nomli dasturiy ta’minoti ishlab chiqilgan, bu dasturiy ta’minotning tajriba sinovlari Xorazm viloyatidagi “Urganch neft bazasi” MChjda joriy etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligining 2024-yil 5-oktyabrdagi 5/4/30-3230-son ma’lumotnomasi). Natijada, elektron dasturda siqilgan havo apparatlarining ishlash vaqti tezkorlik bilan hisoblab chiqilgan, yong‘in o‘chiruvchi (qutqaruvchi)larning yong‘in joyiga tezda etib borishi va  qutqarish vaqtining umumiy ish samaradorligi o‘rtacha 22,3% oshishiga erishilgan.