Бахрамов Сайфиддин Акбаровичнинг
 фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри “Локал ва базис сплайнлар асосида медицина маълумотларига ишлов бериш ва геофизик жараёнларни сонли моделлаштириш”, 05.01.07 - “ Математик моделлаштириш. Сонли усуллар ва дастурлар мажмуи”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.4.DSc/FM272
Илмий раҳбар: Техника фанлари доктори, профессор, Зайнидинов Хакимжон Насридинович
Диссертация бажарилган муассаса номи: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият коърсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент ахборот технологиялари университети, DSc.13/30.12.2019.Т.07.01.
Расмий оппонентлар: Джуманов Жамолжон Худойқулович, техника фанлари доктори, профессор; Ҳаётов Абдулла Рахмонович, физика-математика фанлари доктори, профессор, Нуралиев Фарход Абдуғаниевич, физика-математика фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат транспорт университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Базис ва полйномиал сплайнлар асосида биотиббиёт маълумотларини рақамли қайта ишлаш ва геофизик жараёнларни сонли моделлаштириш усул ва алгоритмларини ишлаб чиқиш, ҳамда ҳар хил функсиялар синфида хатоликларини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
сплайнларни қуришда умумлаштирилган конструктив усулларига ва тадқиқот натижаларини тизимлаштиришга асосланган ҳар хил турдаги сплайнларни таснифлаш схемаси таклиф этилган;
бир ва икки ўзгарувчили базис, полиномиал ва юқори тартибли локал сплайнлар асосида маълумотларни қайта ишлаш усуллари, сонли моделлари ва алгоритмлари ишлаб чиқилган, ҳамда замонавий компютер технологияларидан фойдаланган ҳолда хатоликлар баҳоланган;
бир ва икки ўзгарувчили локал интерполияцион кубик сплайнлар асосида квадратур, кубатур формулалар қурилган, самарали ҳисоблаш усулларига асосланган ҳолда уларнинг қиёсий баҳолари таклиф этилган ва синовдан ўтказилган;
тўрнинг тугун нуқталарида локал интерполацион кубик сплайннинг узлюксизлик шартлари текширилган, замонавий математик моделлаштириш технологиялари ва ҳисоблаш тажрибаларидан фойдаланган ҳолда берилган аниқликда силлиқ сплайн яқинлаштириш усули ишлаб чиқилган;
мураккаб майдонларни сонли моделлаштириш учун табиий маълумотлар асосида тенг ва тенгмас оралиқларда сплайн коеффициентларини ҳисоблаш алгоритмлари ва дастурлар мажмуи ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бир ва икки ўзгарувчили локал интерполяцион кубик сплайнлар ёрдамида маълумотларга рақамли ишлов беришни сонли моделлари ва алгоритмларини яратиш ҳамда дастурий воситаларини ишлаб чиқиш бўйича олинган натижалар асосида:
бир ва икки ўзгарувчили полйномиал, юқори даражадаги сплайнлар ва басис сплайнлар асосида маълумотни қайта ишлаш усуллари, сонли моделлари, рақамли алгоритмлар ҳамда дастурий таъминот микроскоп ёрдамида олинган мия ҳужайралари тасвирларини қисмларга бўлиб қайта ишлашда Самарқанд давлат тиббиёт университетининг 4-сонли ички касалликлар кафедрасида муваффақиятли жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2024-йил 3-октябрдаги 02-28/22600-сон маълумотномаси). Натижада турли хил мия касалликларини ташхислашни 17%, даволаш учун муҳим бўлган ҳужайра тузилишидаги ғайритабиий ўзгаришларни текширишда хатолар эҳтимолини 11-15% га камайтирган ва аниқлаш имконияти ҳамда меҳнат унумдорлигини 15-18% га оширган;
бир ва икки ўзгарувчили локал интерполяция қилувчи кубик сплайнлар ёрдамида тузилган квадратур ва кубатур формулаларини қурилиши ва уларнинг қиёсий баҳолари Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университетида амалга оширилган № ОТ-Атех-2018-486 лойиҳасида қўлланилган ва жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 15-майдаги 4/17-4/4-7864-сон маълумотномаси). Натижада маълумотларни қайта ишлаш учун ишлаб чиқилган тавсиялар, дастурлаштириладиган мантиқий контроллерлар асосида бошқарув тизимларини яратиш ва иш самарадорлигини оширишга имкон берган;
уланиш тугунларида локал интерполяцион кубик сплайннинг узлюксизлик шартлари текширилган ва берилган аниқлик билан силлиқ сплайн яқинлашувини қуриш усули ҳамда, мураккаб майдонларни сонли моделлаштириш учун дастурий таъминот тўплами, тенг ва тенгмас оралиқларда сплайн коеффициентларини ҳисоблаш алгоритмлари Самарқанд шаҳридаги «Нео-Вита» МЧЖ хусусий клиникасида муваффақиятли жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2024-йил 3-октябрдаги 02-28/22600-сон маълумотномаси). Натижада касалликни тез ва самарали аниқлашга имкон берган ва компютер ёрдамида мия ҳужайралари тасвирлари ва уларнинг сонини ҳисоблаш жараёнини сезиларли даражада тезлаштирган;
сплайнларни қурилишида илмий тадқиқот натижаларини умумлаштириш ва тизимлаштиришга асосланган ҳар хил турдаги сплайнларни таснифлаш схемаси, бир ва икки ўзгарувчили локал интерполяция қилувчи кубик сплайнлар ёрдамида тузилган квадратур ва кубатур формулаларини қурилиши ва уларнинг қиёсий баҳолари Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университетида амалга оширилган № МОТ-Ф5-13 фундаментал лойиҳасида қўлланилган ва жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 15-майдаги 4/17-4/4-7864-сон маълумотномаси). Натижада сув ресурсларидан янада оқилона фойдаланиш, ушбу ресурсларни ташкил этувчи оқимларнинг ҳаракат жараёнларини ўрганиш ва сувнинг тежамкор истеъмолини башорат қилиш имконини берган.