Юлчиев Давронбек Гуламовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Хоразм вилоятининг суғориладиган майдонлари шўрланиш даражасини тезкор баҳолаш услубини такомиллаштириш”, 06.01.02 – “Мелиорация ва суғорма деҳқончилик” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.PhD/T4047.
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони:
Шерматов Ермат, техника фанлари доктори, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети ҳузуридаги илмий даражалар берувчи DSc.03/30.12.2019.Т.10.02 рақамли Илмий Кенгаш.
Шеров Анвар Гуламович – “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети “Гидромелиоратив тизимлардан фойдаланиш” кафедраси мудири, техника фанлари доктори, профессор (06.01.02).
Жураев Умид Анварович – “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университетининг Бухоро табиий ресурсларни бошқариш институти Гидромелиорация факультети декани, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор (06.01.02).
Етакчи ташкилот – Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Хоразм вилоятининг ўтлоқи аллювиал турли даражада шўрланган тупроқлари шароитида ғўза баргининг қалинлигини ўзгариши асосида тупроқнинг шўрланиш даражасини тезкор аниқлаш услубини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
тупроқнинг шўрланиш даражаси ва ғўза баргининг қалинлиги орасидаги функционал боғлиқлик аниқланган;
ғўза баргининг қалинлиги асосида тупроқнинг шўрланиш даражасини аниқлаш алгоритми ишлаб чиқилган;
ғўза баргининг қалинлиги асосида тупроқнинг шўрланиш даражасини тезкор аниқлаш услуби ишлаб чиқилган;
Mamdani норавшан мантиқий модели асосида тупроқнинг шўрланиш даражаси баҳоланган;
тупроқнинг шўрланиш даражасини тезкор аниқлаш услуби асосида Хоразм вилоятида тупроқнинг шўрини ювиш меъёрлари аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Хоразм вилоятининг ўтлоқи аллювиал, турли даражада шўрланган тупроқлари шароитида тупроқнинг шўрланиш даражасини тезкор аниқлаш услубини ишлаб чиқиш бўйича тадқиқотлар асосида:
ишлаб чиқилган ғўза баргининг қалинлиги асосида тупроқнинг шўрланиш даражасини тезкор аниқлаш услуби ва ушбу услубга биноан вилоятдаги шўрланган тупроқларнинг шўрини ювиш меъёрлари бўйича тавсиялар Чапқирғоқ Амударё ирригация тизимлари ҳавза бошқармаси ҳузуридаги Вилоят мелиоратив экспедицияда жорий қилинган (Сув хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 25 январдаги 03/28-271-сон маълумотномаси). Натижада, Хоразм вилоятида ғўза экилган суғориладиган ерлар тупроқларининг шўрланиши бўйича мониторинг олиб бориш самарадорлигини оширди ҳамда тупроқ шўрланишини бошқариш имконини яратди;
шўрланиш даражасини баҳолаш алгоритми Хоразм вилоятинг Хива, Қўшкўпир ва Шовот тумани Мелиорация бўлимларида жорий қилинди (Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 25 январдаги 03/28-271-сон маълумотномаси). Натижада, ғўза барги қалинликларини ўлчаш орқали тўпланган маълумотларни таҳлил қилишнинг аниқ усули таъминланиб, тупроқнинг шўрланиш даражасини аниқ баҳолаш имконини яратди;
ғўза баргининг қалинлиги ва тупроқнинг шўрланиш даражаси ўртасидаги боғлиқлик асосида ишлаб чиқилган вилоят суғориладиган ерларини шўрланиш даражаси бўйича таснифи Чапқирғоқ Амударё ирригация тизимлари ҳавза бошқармаси ҳузуридаги Мелиоратив экспедицияда жорий қилинди (Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 25 январдаги 03/28-271-сон маълумотномаси). Натижада, ушбу таснифлаш тупроқ картограммаларини яратишга ва турли даражада шўрланган тупроқлар учун шўр ювиш меъёрларини белгилашга асос бўлган.