Мирсадиков Мирадил Абдуллаевичнинг
фанлари доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистонда инклузив суғуртани ривожлантириш йўналишлари», 08.00.07 – «Молиявий, пул муомаласи ва кредит».
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:
Илмий маслаҳатчи: Азимов Рустам Садикович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
Расмий оппонентлар: иқтисодиёт фанлари доктори, академик Ғуломов Саидахрор Саидахмедович; иқтисодиёт фанлари доктори, профессор Жумаев Нодир Хосиятович; иқтисодиёт фанлари доктори, доцент Абдураҳмонов Илёс Хуршидович.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистон Республикасида инклузив суғурта фаолиятини ривожлантиришнинг асосий йўналишлари бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Суғуртанинг институционал, технологик, ижтимоий хусусиятлари ва аҳолининг миллий менталитетини инобатга олган ҳолда «Инклузив суғурта» ва «микросуғурта» атамалари мазмунини қайта аниқлаш бўйича таклифи Ўзбекистон Республикасининг 2021 йил 23 ноябрдаги 5-сон ЎРҚ-730 «Суғурта фаолияти тўғрисида»ги қонунининг янги таҳриридаги «Асосий тушунчалар» 3-моддасига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш лойиҳасида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Истиқлол Лойиҳа Миллий Агентлигининг 2024 йил 26 июндаги 710-сонли маълумотномаси). Натижада, «Инклузив суғурта» ва «микросуғурта» тушунчаларининг мазмуни халқаро талаблар билан мослаштирилган, инклузив суғуртанинг илмий, назарий ва амалий аҳамиятини тўғри талқин қилиш имконияти яратилди ва аҳолининг ушбу тушунчани идрок этиши содда тарзда тушунтирилди;
инклузив суғурта ва микросуғурта бўйича тадбиркорлик фаолиятини юритиш учун харажатлар миқдорини ҳисобланган суғурта мукофотининг 20 фоизига қадар чеклаш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024 йил 1 мартдаги ПҚ-108-сон «Суғурта хизматлари бозорини янада ривожлантиришнинг комплекс чора-тадбирлар тўғрисида» қарорининг 1-иловасига мувофиқ тасдиқланган «Ўзбекистон Республикаси суғурта хизматлари бозорини янада ривожлантириш бўйича «Йўл харитаси»га асосланиб тегишли меъёрий ҳужжатлар ишлаб чиқишда ҳисобга олинган (Ўзбекистон Республикаси Истиқлол Лойиҳа Миллий Агентлигининг 2024 йил 26 июндаги 710-сонли маълумотномаси). Натижада, Ўзбекистон Республикаси суғурта бозорида инклузив суғурта фаолияти инклузив суғурта ва микросуғурта билан бизнес юритиш харажатлари миқдори бўйича Суғурта назоратчилари халқаро ассоциацияси томонидан белгиланган талаблар билан мослаштирилган;
фермер ва деҳқон хўжаликларининг мулкий манфаатларини инклузив тамойиллар асосида суғурталаш бўйича ишлаб чиқилган янги суғурта маҳсулоти «СЕМУРГ ИНСУРАНCЕ» АЖ қўшма корхонаси томонидан амалиётга жорий этилган («СЕМУРГ ИНСУРАНCЕ» АЖ қўшма корхонасининг 2024 йил 7 июндаги РК/1069-сонли маълумотномаси). Натижада, 2024 йилнинг биринчи ярим йиллигида фермер ва деҳқон хўжаликлари билан тузилган суғурта шартномалари сони 2023 йилнинг биринчи ярим йиллигида тузилган суғурта шартномалари сонига нисбатан 35-40 фоизга ошган ва мос равишда 5,28 миллиард сўм кўп суғурта мукофоти келиб тушишига эришилган;
аҳолининг кам таъминланган қатламини суғурта ҳимояси билан қамраб олиш мақсадида инклузив нуқтаи назардан такомиллаштирилган ҳаётни суғурта қилиш қоидалари «Ўзбекинвест Ҳаёт суғурта компанияси» АЖ томонидан 2024 йил 18 январда тасдиқланган «Ҳаётни суғурта қилиш қоидалари»да ўз аксини топган («Ўзбекинвест Ҳаёт суғурта компанияси» АЖнинг 2024 йил 15 апрелдаги 84-сонли маълумотномаси). Натижада, ушбу суғурта компанияси доирасида аҳолининг кам таъминланган қатламларини суғурта ҳимояси билан қамраб олиш даражаси 12 фоизга ва улар билан тузилган инклузив суғурта шартномалари сони 30 фоизга кўпайган;
инклузив суғурта шартномасини тузиш ва суғурта даъволарини расмийлаштириш бўйича транзакция харажатларини 15 фоизга камайтириш орқали ички суғурта бозори сиғимини ошириш таклифи Ўзбекистон суғурта бозорининг профессионал иштирокчилари уюшмаси томонидан суғурта бозорида инклузив суғуртани жорий этиш ва янада такомиллаштиришга қаратилган услубий ва норматив ҳужжатлар ҳамда чора-тадбирлар дастурларида ўз аксини топган (Ўзбекистон суғурта бозори профессионал иштирокчилари уюшмасининг 2024 йил 7 июндаги 54-сонли маълумотномаси). Мазкур ҳужжатларнинг қабул қилиниши натижасида инклузив суғурта ва микросуғуртани жорий этиш муддатлари 25-40 фоизга қисқарган ва суғурта портфелининг ўсиши камида 30-50 фоизни ташкил этган.