Irgashev Bexzod Amirqulovichning
fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan tarmog‘i nomi): «Abraziv muhitda ishlovchi mashina agregatlari tishli g‘ildiraklarining eyilishbardoshligini va resursini sirtqi termik ishlov berish  bilan oshirish uslubiyatini ishlab chiqish», 05.02.01 – Mashinasozlikda materialshunoslik. Quymachilik. Metallarga termik va bosim ostida ishlov berish. Qora, rangli va noyob metallar metallurgiyasi (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.4.DSc/T851.
Ilmiy maslahatchi: Shoobidov Shorahmat Asqarovich, texnika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat texnika universiteti «Fan va taraqqiyot» DUK.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasalar nomi, IK raqami: Toshkent davlat texnika universiteti «Fan va taraqqiyot» DUK, DSc.03/30.12.2019.K/T.03.01.
Rasmiy opponentlar: Ulmasov Tulkin Usmanovich, texnika fanlari doktori, katta ilmiy xodim; Turaxodjaev Nodir Jaxongirovich, texnika fanlari doktori, professor; Qarshiev Mamaraim Sanaevich, texnika fanlari doktori, dotsent.
Yetakchi tashkilot: Qarshi muhandislik - iqtisodiyot instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: abraziv muhitda ishlovchi mashina agregatlari tishli g‘ildiraklarining eyilishbardoshligini va resursini sirtqi termik ishlov berish bilan oshirish uslubiyatini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
abraziv muhitda ishlovchi tishli g‘ildirak tishlarining eyilishbardoshligini aniqlash uchun umumiy eyilish tezligi abraziv zarrachalar ishtirokida va ularsiz sodir bo‘ladigan eyilish tezliklaridan iboratligiga asoslangan ilmiy-nazariy qarash ishlab chiqilgan va asoslangan;
shesternya tishlari ishqalanish sirtining texnologik va muvozanatlashgan g‘adir-budirligining o‘zaro nisbatini aniqlash uslubiyati ishlab chiqilgan;
ochiq tishli uzatmalardan foydalanishda atrof-muhitning changlanish va yopiq tishli uzatmalardagi abraziv zarrachalarning moydagi chegaraviy miqdorini aniqlash uslubiyati ishlab chiqilgan;
etaklovchi va etaklanuvchi shesternya tishlari eyilish tezliklarining nisbati orqali ularning eyilish miqdorini  aniqlashning nazariy usuli ishlab chiqilgan;
shesternya tishlarining abraziv zarrachalar ishtirokida va ularning ishtirokisiz, dumalashdagi va sirpanishli dumalashdagi  eyilishbardosh-ligiga ta’sir ko‘rsatuvchi geometrik va kinematik ko‘rsatgichlarni aniqlash uslubi ishlab chiqilgan;
ochiq va yopiq tishli g‘ildirak tishlarining dumalashdagi va sirpanishli dumalashdagi eyilish tezligini hisoblash uslubiyati yaratilgan;
etaklanuvchi shesternyaning eyilishbardoshligiga va resursiga bog‘liq bo‘lgan mustahkamlovchi termik ishlov berish turini aniqlash imkonini beruvchi tishlarning qattiqligini hisoblash analitik bog‘liklari aniqlangan;
mustahkamlangan qatlamning qalinligi asosida sirtqi mustahkamlovchi qoplamali tishli g‘ildirakning resursini aniqlash uslubiyati ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Abraziv muhitda ishlovchi mashina agregatlari tishli g‘ildiraklarining eyilishbardoshligini va resursini sirtqi termik ishlov berish bilan oshirish uslubiyatini ishlab chiqish bo‘yicha bajarilgan tadqiqotlar natijalari asosida:
Ekskavator, avtomobil` va maydalagichlarning ochiq tishli uzatma shesternyalarining materiali po‘lat 40X ni po‘lat 65 G ga almashtirish ishlari «Qoraqalpog‘iston Respublikasi yo‘llardan muntazam foydalanish» unitar korxonasidagi ekskavatorlarning, samosvallarning, maydalagichlarning tishli g‘ildiraklarida amaliyotga joriy etilgan (Qoraqalpog‘iston Respublikasi avtomobil` yo‘llari bosh boshqarmasining 2023 yil 10 yanvardagi 03/67-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, shesternyalarning eyilishbardoshligini 31% gacha va resursini 35% gacha oshirish imkonini bergan;
yo‘l-qurilish materiallarini tayyorlashda ishtirok etuvchi maxsus texnikalarning ochiq tishli uzatmalarida hajmiy toblashning yuqori chastotali tok bilan toblashga almashtirish jarayonlari «Qoraqalpog‘iston Respublikasi yo‘llardan muntazam foydalanish» unitar korxonasida amaliyotga joriy etilgan (Qoraqalpog‘iston Respublikasi avtomobil` yo‘llari bosh boshqarmasining 2023 yil 10 yanvardagi 03/67-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, maxsus texnikalarning ochiq tishli uzatmalarining eyilishbardoshligini va resursini 33-37% gacha oshirish imkonini bergan;
ochiq tishli uzatma shesternyalariga hajmiy toblash o‘rniga yuqori chastotali tok bilan toblash jarayonlari «Qoraqalpog‘iston Respublikasi yo‘llardan muntazam foydalanish» unitar korxonasida amaliyotga joriy etilgan (Qoraqalpog‘iston Respublikasi avtomobil` yo‘llari bosh boshqarmasining 2023 yil 10 yanvardagi 03/67-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, jadal eyilish natijasida muddatidan avval yaroqsiz holatga o‘tgan yopiq tishli g‘ildiraklar sonini 55-60% gacha kamaytirish hisobiga transmissiya agregatlarining resursini 28-32% ga oshirish imkonini bergan