Xasanova Surayyo Shonazarovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «Ixtisoslashtirilgan maktab o‘quvchilarida o‘zini-o‘zi namoyon qilishning psixologik xususiyatlari», 19.00.06 – Yosh va redagogik rsixologiya. Rivojlanish rsixologiyasi (psixologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.4.PhD/P773.
Ilmiy rahbar: Urazbaeva Dilbar Abdullaevna psixologiya fanlar doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Urganch davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent davlat pedagogika universiteti, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Rasmiy opponentlar: Komilova Nodira G‘ayratovna, psixologiya fanlari doktori, professor; Ubaydullaev Nuriddin Tohir o‘g‘li, psixologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD).
Yetakchi tashkilot: Buxoro davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: ixtisoslashtirilgan maktab o‘quvchilarida o‘zini-o‘zi namoyon qilishning psixologik xususiyatlarini tadqiq etish va shu asosida amaliy tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi: ta’lim jarayonida o‘quvchilarning o‘z-o‘zini baholashni rivojlanganligiga ko‘ra, o‘zini-o‘zi namoyon qilishga ta’sir etuvchi psixologik omillarni yosh va jins xususiyatlariga bog‘liq holda differensial farqlanishi isbotlangan;
ixtisoslashtirilgan maktab o‘quvchilarning ta’lim jarayonida o‘zini-o‘zi namoyon qilish xususiyatlarining ifodalanishiga ko‘ra, «xarakter», «tengdoshlar orasida obro‘», «tashqi qiyofa» ko‘rsatkichlarini baholash ularda yosh va gender jihatdan identiv ekanligi asoslangan;
ixtisoslashtirilgan maktab o‘smir o‘quvchilarida o‘zini-o‘zi namoyon qilish xususiyatlariga ko‘ra, «yuqori moddiy taminlanganlik» va «oliy nufuzga ega bo‘lish», «kasb-hunar» va «qiziqishlar olami» darajasining oshishi tufayli ularda «xarakter», «mohir qo‘llar», «tashqi qiyofa» va «o‘ziga-o‘zi ishonch» darajasining rivojlanishi o‘rtasida ijobiy korrelyasion aloqadorlik mavjudligi dalillangan;
ixtisoslashtirilgan maktab o‘quvchilarida o‘zini-o‘zi namoyon qilishi darajasiga ko‘ra ularda maxsus tashkil qilingan dastur asosida, «kognitiv», «emotsional», «konativ» sohalariga maqsadli ta’sir tufayli, «aql-qobiliyat», «xarakter», «tengdoshlar orasida obro‘», «tashqi qiyofa», «o‘ziga-o‘zi ishonch», «lingvistik», «shaxslararo», «shaxsning ichki olamiga yo‘nalganlik», «kinestetik» kabi psixologik ko‘rsatkichlarning o‘z-o‘zini baholashda davogarlik darajasining adekvatlashtirilishi dalillangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: Ixtisoslashtirilgan maktab o‘quvchilarining ta’lim jarayonida o‘z-o‘zini namoyon qilishining psixologik xususiyatlariga oid muammoni tatbiq etish asosida:
ta’lim jarayonida o‘quvchilarning o‘z-o‘zini baholashni rivojlanganligiga ko‘ra, o‘z-o‘zini namoyon qilishga ta’sir etuvchi psixologik omillarni yosh va jins xususiyatlariga bog‘liq holda differensial farqlanishini isbotlashga oid takliflar Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 7-oktyabrdagi PM-224-sonli buyrug‘i bilan «Ontogenez psixologiyasi. Differensial psixologiya» moduliga kiritilgan. (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 8-oktyabrdagi PM-224-a-son ma’lumotnomasi). Natijada o‘z-o‘zini namoyon qilishga ta’sir etuvchi psixologik omillarni yosh va jins xususiyatlariga bog‘liq holda differensial farqlanishini ilmiy tadqiq etishga erishilgan.
ixtisoslashtirilgan maktab o‘quvchilarning ta’lim jarayonida o‘z-o‘zini namoyon qilish xususiyatlarining ifodalanishiga ko‘ra, “xarakter”, “tengdoshlar orasida obro‘”, “tashqi qiyofa” ko‘rsatkicharini baholash ularda yosh va gender jihatdan identiv ekanligini asoslashga oid takliflar Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 7-oktyabrdagi PM-224-sonli buyrug‘i bilan «Ontogenez psixologiyasi. Differensial psixologiya» moduliga kiritilgan. (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 8-oktyabrdagi PM-224-a-son ma’lumotnomasi). Natijada o‘z-o‘zini namoyon qilish xususiyatlarining rivojlanishiga ko‘ra, “xarakter”, “tengdoshlar orasida obro‘”, “tashqi qiyofa” ni baholash yosh guruhiga mos shakllanganligi aniqlash imkoni kengaytirilgan.
ixtisoslashtirilgan maktab o‘smir o‘quvchilarida o‘z-o‘zini namoyon qilish xususiyatlariga ko‘ra, “yuqori moddiy taminlanganlik” va “oliy nufuzga ega bo‘lish”, “kasb-hunar” va “qiziqishlar olami” darajasining oshishi tufayli ularda “xarakter”, “mohir qo‘llar”, “tashqi qiyofa” va “o‘z-o‘ziga ishonch” darajasining rivojlanishi o‘rtasida ijobiy korrelyasion aloqadorlik mavjudligi dalillashga oid takliflar Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 7-oktyabrdagi PM-224-sonli buyrug‘i bilan «Ontogenez psixologiyasi. Differensial psixologiya» moduliga kiritilgan. (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 8-oktyabrdagi PM-224-a-son ma’lumotnomasi). Natijada mohir qo‘llar, tashqi qiyofa va o‘z-o‘ziga ishonch darajasining rivojlanishi o‘rtasida ijobiy korrelyasion aloqadorlik dalillashga erishilgan.
ixtisoslashtirilgan maktab o‘quvchilarida o‘z-o‘zini namoyon qilishi darajasiga ko‘ra ularda maxsus tashkil qilingan dastur asosida, «kognitiv», «emotsional», «konativ» sohalariga maqsadli ta’sir tufayli, «aql-qobiliyat», «xarakter», «tengdoshlar orasida obro‘», «tashqi qiyofa», «o‘z-o‘ziga ishonch», «lingvistik», «shaxslararo», «shaxsning ichki olamiga yo‘nalganlik», «kinestetik» kabi psixologik ko‘rsatkichlarning o‘z-o‘zini baholashda davogarlik darajasining adekvatlashtirilishini dalillanga oid takliflar Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 7-oktyabrdagi PM-224-sonli buyrug‘i bilan «Ontogenez psixologiyasi. Differensial psixologiya» moduliga kiritilgan. (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 8-oktyabrdagi PM-224-a-son ma’lumotnomasi). Natijada o‘z-o‘zini baholashda davogarlik darajasining adekvatlashtirilishini dalillash samaradorligi oshgan.