Muslimov Ikram Tuxtamuratovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I.Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri: Jazodan ozod qilish institutini takomillashtirish masalalari, 12.00.08 – Jinoyat huquqi. Jinoyat-ijroiya huquqi (yuridik fanlar).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B 2024.3. PhD/Yu1603.
Ilmiy maslahatchining F.I.Sh., ilmiy darajasi va unvoni: Abdurasulova Qumriniso Raimqulovna, yuridik fanlar doktori, professor
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat yuridik universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat yuridik universiteti, DSc.07/13.05.2020.Yu.22.03.
Rasmiy opponentlar: Kabulov Rustam, yuridik fanlar doktori, professor;
Rasulev Aziz Karimovich, yuridik fanlar doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi sudlar tomonidan jazoni engillashtiruvchi holatlarni hisobga olgan holda jazo tayinlash muammolarini, jazoni engillashtiruvchi holatlarning nazariy-huquqiy jihatlarini, sudlar tomonidan jazo tayinlashda hisobga olinadigan jazoni engillashtiruvchi holatlarni va sudlar tomonidan jazoni engillashtiruvchi holatlarni hisobga olgan holda jazo tayinlash shartlarini kompleks jinoyat-huquqiy tahlil qilish, ushbu yo‘nalishda to‘g‘ri ilmiy yondashuvni ishlab chiqish, jinoyat-huquqiy normalarni qo‘llash va sud amaliyotini yaxshilash, jinoyat qonuni normalarini takomillashtirishga qaratilgan taklif va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
aybga iqrorlik to‘g‘risidagi kelishuv tuzilgan jinoyatlar bo‘yicha tayinlanadigan jazoning muddati yoki miqdori JK Maxsus qismining moddasi (qismi)da nazarda tutilgan eng ko‘p jazoning yarmidan oshmasligi kerakligi asoslantirilgan;
aybdor JK 571-moddasiga muvofiq, o‘z qilmishiga amalda pushaymon bo‘lgan va jazoni og‘irlashtiruvchi holatlar mavjud bo‘lmagan taqdirda, jazo muddati yoki miqdori JK maxsus qismining tegishli moddasida nazarda tutilgan eng ko‘p jazoning uchdan ikki qismidan ortiq bo‘lishi mumkin emasligi, javobgarlikni og‘irlashtiradigan holatlarda qasddan odam o‘ldirish (JK 97-moddasi ikkinchi qismi) va terrorizm (JK 155-moddasi uchinchi qismi) jinoyatini sodir etgan shaxslarning bundan mustasno ekanligi asoslantirilgan;
JK 572-moddasiga muvofiq aybga iqrorlik to‘g‘risidagi kelishuv tuzilgan jinoyat ishi bo‘yicha tayinlanadigan jazoning muddati va miqdori JK Maxsus qismining tegishli moddasi (moddasining qismi)da nazarda tutilgan eng ko‘p jazoning yarmidan oshmasligi kerakligi asoslantirilgan;
JK 50-moddasining oltinchi qismiga muvofiq ayollarga, shuningdek, 60 yoshdan oshgan erkaklarga nisbatan ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazo muddati, shu jumladan, jinoyatlar majmui va bir necha hukmlar bo‘yicha tayinlanayotgan hollarda ham JK Maxsus qismining tegishli moddasi (moddasi qismi) sanksiyasida nazarda tutilgan ozodlikdan mahrum qilish jazosi eng ko‘p muddatining uchdan ikki qismidan ortiq bo‘lishi mumkin emasligi, shuningdek, ayollarga, 60 yoshdan oshgan erkaklarga nisbatan JK Maxsus qismining tegishli moddasi (moddasi qismi) da nazarda tutilgan ozodlikdan mahrum qilish jazosining eng kam miqdoridan ham kamroq yoki boshqa engilroq jazo JK 57-moddasini qo‘llagan holda tayinlashini asoslantirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Tadqiqot ishi bo‘yicha olingan ilmiy natijalar quyidagilarda foydalanilgan:
aybga iqrorlik to‘g‘risidagi kelishuv tuzilgan jinoyatlar bo‘yicha tayinlanadigan jazoning muddati yoki miqdori JK Maxsus qismining moddasi (qismi)da nazarda tutilgan eng ko‘p jazoning yarmidan oshmasligi kerakligi to‘g‘risidagi takliflardan O‘zbekiston Respublikasi JK 572-moddasini ishlab chiqishda foydalanilgan. Mazkur taklif O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil
18-fevralda qabul qilingan O‘RQ-675-son Qonunida aks ettirilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining 2024-yil 31-oktyabrdagi 22-sonli dalolatnomasi). Ushbu taklifning joriy etilishi sudlar tomonidan jazo tayinlash jarayonida aybga iqrorlik kelishuvi tuzilgan jinoyat ishlari bo‘yicha shaxslarga nisbatan alohida tartibda jazo tayinlash tartibining joriy etilishiga xizmat qilgan;
O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2022-yil 14-maydagi “O‘zbekiston Respublikasi Oliy Sudi Plenumining ayrim qarorlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi 9-son qarori bilan “JK 571-moddasiga muvofiq, aybdor o‘z qilmishiga amalda pushaymon bo‘lgan va jazoni og‘irlashtiruvchi holatlar mavjud bo‘lmagan taqdirda, jazo muddati yoki miqdori JK Maxsus qismining tegishli moddasida nazarda tutilgan eng ko‘p jazoning uchdan ikki qismidan ortiq bo‘lishi mumkin emasligi, javobgarlikni og‘irlashtiradigan holatlarda qasddan odam o‘ldirish (JK 97-moddasi ikkinchi qismi) va terrorizm (JK 155-moddasi uchinchi qismi) jinoyatini sodir etgan shaxslar bundan mustasno ekanligi” haqidagi taklifidan “Sudlar tomonidan jinoyat uchun jazo tayinlash amaliyoti to‘g‘risida”gi 2006-yil 3-fevraldagi 1-son qarori 11-bandining birinchi xatboshlisini ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudining 2024-yil 8-noyabrdagi 08/864-24-sonli dalolatnomasi). Ushbu taklifning sudlar amaliyotiga joriy etilishi o‘z qilmishiga amalda pushaymon bo‘lgan shaxslarga adolatli jazo tayinlanishga xizmat qilgan;
O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2022-yil 14-maydagi “O‘zbekiston Respublikasi Oliy Sudi Plenumining ayrim qarorlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi 9-son qarori bilan “JK 572-moddasiga muvofiq, aybga iqrorlik to‘g‘risida kelishuv tuzilgan jinoyat bo‘yicha tayinlanadigan jazoning muddati yoki miqdori JK Maxsus qismining tegishli moddasida (moddasi qismida) nazarda tutilgan eng ko‘p jazoning yarmidan oshmasligi kerak”ligi haqidagi taklifidan “Sudlar tomonidan jinoyat uchun jazo tayinlash amaliyoti to‘g‘risida”gi 2006-yil 3-fevraldagi 1-son qarori 11-bandining ikkinchi xatboshisini ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudining 2024-yil 8-noyabrdagi 08/864-24-sonli dalolatnomasi). Ushbu taklifning sudlar amaliyotiga joriy etilishi aybga iqrorlik kelishuvi tuzgan shaxslarga nisbatan individuallashtirilgan tartibda jazo tayinlanishiga xizmat qilgan;
“JK 50-moddasining oltinchi qismiga muvofiq ayollarga, shuningdek
60 yoshdan oshgan erkaklarga nisbatan ozodlikdan mahrum qilish tariqasidagi jazo muddati, shu jumladan, jinoyatlar majmui va bir necha hukmlar yuzasidan jazo tayinlanayotgan hollarda ham, Jinoyat kodeksi Maxsus qismining tegishli moddasi (moddasi qismi) sanksiyasida nazarda tutilgan ozodlikdan mahrum qilish jazosi eng ko‘p muddatining uchdan ikki qismidan ortiq bo‘lishi mumkin emas. Ayollarga, shuningdek 60 yoshdan oshgan erkaklarga nisbatan Jinoyat kodeksi Maxsus qismining tegishli moddasi (moddasi qismi) nazarda tutilgan ozodlikdan mahrum qilish jazosidan ham kamroq yoki boshqa engilroq jazo JK 57-moddasi qo‘llanilgan holda tayinlanadi” degan taklifdan O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2022-yil 14-maydagi “O‘zbekiston Respublikasi Oliy Sudi Plenumining ayrim qarorlariga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi 9-son qarori bilan “Sudlar tomonidan jinoyat uchun jazo tayinlash amaliyoti to‘g‘risida”gi 2006-yil 3-fevraldagi 1-son qarorining 28-bandini yangi tahrirda ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudining 2024-yil
8-noyabrdagi 08/864-24-sonli dalolatnomasi). Ushbu taklifning sudlar amaliyotiga joriy etilishi ayollarga va 60 yoshdan oshgan erkaklarga nisbatan qonunda belgilangan rag‘batlantiruvchi normalarning to‘g‘ri qo‘llanishiga xizmat qilgan.