Ташходжаева Асал Азиз қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Вариабельность сердечного ритма и состояние миокарда у военнослужащих с  ожирением”  14.00.43 – Профилактик тиббиёт.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.4.PhD/Tib5268.
Илмий консультант: Нуралиева Дилафруз Мамадиёровна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлари Ҳарбий тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар номи), ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлари Ҳарбий тиббиёт академияси, DSc.04/04.07.2023.Tib.171.01.
Расмий оппонентлар: Хидоятова Мухлиса Рахматуллаевна, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Аляви Бахром Анисханович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: семизлик ва инсулинорезистентликга эга шахсларда юрак-қон томир ҳолатини, жумладан, юрак ритми ўзгарувчанлиги ва чап қоринча миокардининг тузилиши ва функционал ҳолатини ўрганиш, шунингдек, ҳарбий хизматчилар орасида ҳаёт тарзини ўзгартириш фонида кўрсаткичларнинг динамикасини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор семизлиги ва инсулинрезистентлиги бўлган ҳарбий хизматчи беморларда юрак эпикард қаватида ёғ қатламининг ривожланиши билан чап бўлмача, чап қоринча ҳажми, чап қоринча масса миокарднинг ортиши ва миокарднинг глобал бўйла деформация ўлчамининг пасайишига (GLS) олиб келиши аниқланган;
илк бор семизлиги ва инсулинрезистентлиги бўлган ҳарбий хизматчи беморларда  умумий суткалик юрак ритм ўзгарувчанлигининг пасайиши (юрак цикли давомийлигининг стандарт оғиши (SDNN), 24 соат давомида ҳисобланган NN интервалларининг ўртача 5 дақиқалик стандарт оғишлари (SDNNi), юқори частотали ритм ўзгарувчанлиги бўлган (RMSSD)) ва инсулин миқдорининг ортиши ўртасида 1:1 тескари  корреляцион боғлиқлиқ исботланган;
илк бор семизлик ва инсулинрезистентлиги бўлган ҳарбий хизматчи беморларда эпикарда еғ қатламининг ортиши сабабли юрак чап камераларининг дилатацияси яъни ремоделинги ҳисобидан қонда мия натриуретик пептид миқдорини ортиши аниқланган;
илк бор семизлик ва инсулинрезистентлик комбинациясига эга бўлган ҳарбий хизматчи беморларда модифицирланган терапия асосида (жисмоний машқлар ва диетанинг буюриш), юрак эпикард қатламидаги ёғ массасининг камайиши шу билан бирга юрак ритм ўзгарувчанлиги ошиши ва миокард структур-функционал кўрсаткичига қайта ўз шаклига қайтиш таъсир самараси исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Семизлиги ва инсулинрезистентлиги бўлган ҳарбий хизматчи беморларда профилактика, диагностика ва терапевтик нуқтаи назаридан олиб боришни оптималлаштириш бўйича олинган натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: илк бор семизлиги ва инсулинрезистентлиги бўлган ҳарбий хизматчи беморларда юрак эпикард қаватида ёғ қатламининг ривожланиши билан чап бўлмача, чап қоринча ҳажми, чап қоринча масса миокарднинг ортиши ва миокарднинг глобал бўйла деформация ўлчамининг пасайишига (GLS) олиб келиши асосида олинган илмий натижалар асосида  “Изучение особенностей кардиоваскулярного статуса у лиц с ожирением и инсулинрезистентностью” мавзусидаги услубий тавсиянома ЎР ҚК ҲТА мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг ЎР ҚК ҲТА мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг (4.11.2024 й., №8) ҳамда ЎР ҚК ҲТА илмий кенгашнинг (8.11.2024 й., №12) баённомалари билан тасдиқланган ҳамда ЎзР Мудофаа вазирлигининг кўрсатма хатига асосан (18.11.2024 й., №8) Фарғона ҳарбий госпитали (21.11.2024 й., №29/12), Қарши ҳарбий госпитали (21.11.2024 й., №21/3), Самарқанд ҳарбий госпитали (21.11.2024 й., №36) буйруқлари билан амалиётга татбиқ этилган (ЎзР Мудофаа вазирлигининг 22.11.2024 йил 14-сонли маълумотномаси). Ижтимоий самарадорлиги: мазкур илмий янгилик семизлик ва инсулинрезистентлиги ривожланишини олдини олиш орқали касалликларни даволаш харажатларини тежаш ва ногиронликни камайтириш натижасида ҳарбий хизматчиларнинг хизмат муддатини узайтириш ва яшаш сифатини яхшилаш тўғрисидаги маълумотлардан хабардор бўлишига хизмаи қилган. Иқтисодий самарадорлиги: ҳарбий хизматчиларни ташхислаш ва даволаш ишларига сарфланадиган 1,1 млн сўмни иқтисод қилиш имкони беришга муайян даражада хизмат қилган;
иккинчи илмий янгилик: илк бор семизлиги ва инсулинрезистентлиги бўлган ҳарбий хизматчи беморларда  умумий суткалик юрак ритм ўзгарувчанлигининг пасайиши (юрак цикли давомийлигининг стандарт оғиши (SDNN), 24 соат давомида ҳисобланган NN интервалларининг ўртача 5 дақиқалик стандарт оғишлари (SDNNi), юқори частотали ритм ўзгарувчанлиги бўлган (RMSSD)) ва инсулин миқдорининг ортиши ўртасида 1:1 тескари  корреляцион боғлиқлиқ асосида “Изучение особенностей кардиоваскулярного статуса у лиц с ожирением и инсулинрезистентностью” мавзусидаги услубий тавсиянома ЎР ҚК ҲТА мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг ЎР ҚК ҲТА мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг (4.11.2024 й., №8) ҳамда ЎР ҚК ҲТА илмий кенгашнинг (8.11.2024 й., №12) баённомалари билан тасдиқланган ҳамда ЎзР Мудофаа вазирлигининг кўрсатма хатига асосан (18.11.2024 й., №8) Фарғона ҳарбий госпитали (21.11.2024 й., №29/12), Қарши ҳарбий госпитали (21.11.2024 й., №21/3), Самарқанд ҳарбий госпитали (21.11.2024 й., №36) буйруқлари билан амалиётга татбиқ этилган (ЎзР Мудофаа вазирлигининг 22.11.2024 йил 14-сонли маълумотномаси). Ижтимоий самарадорлиги: мазкур илмий янгилик семизлик ва инсулинрезистентлиги ривожланишини олдини олиш орқали касалликларни даволаш харажатларини тежаш ва ногиронликни камайтириш натижасида ҳарбий хизматчиларнинг хизмат муддатини узайтириш ва яшаш сифатини яхшилаш тўғрисидаги маълумотлардан хабардор бўлишига хизмаи қилган. Иқтисодий самарадорлиги: ҳарбий хизматчиларни ташхислаш ва даволаш ишларига сарфланадиган 1,1 млн сўмни иқтисод қилиш имкони беришга муайян даражада хизмат қилган;
учинчи илмий янгилик: илк бор семизлик ва инсулинрезистентлиги бўлган ҳарбий хизматчи беморларда эпикарда ёғ қатламининг ортиши сабабли юрак чап камераларининг дилатацияси яъни ремоделинги ҳисобидан қонда мия натриуретик пептид миқдорини ортиши асосида олинган илмий натижалар асосида  “Изучение особенностей кардиоваскулярного статуса у лиц с ожирением и инсулинрезистентностью” мавзусидаги услубий тавсиянома ЎР ҚК ҲТА мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг ЎР ҚК ҲТА мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг (4.11.2024 й., №8) ҳамда ЎР ҚК ҲТА илмий кенгашнинг (8.11.2024 й., №12) баённомалари билан тасдиқланган ҳамда ЎзР Мудофаа вазирлигининг кўрсатма хатига асосан (18.11.2024 й., №8) Фарғона ҳарбий госпитали (21.11.2024 й., №29/12), Қарши ҳарбий госпитали (21.11.2024 й., №21/3), Самарқанд ҳарбий госпитали (21.11.2024 й., №36) буйруқлари билан амалиётга татбиқ этилган (ЎзР Мудофаа вазирлигининг 22.11.2024 йил 14-сонли маълумотномаси). Ижтимоий самарадорлиги: мазкур илмий янгилик семизлик ва инсулинрезистентлиги ривожланишини олдини олиш орқали касалликларни даволаш харажатларини тежаш ва ногиронликни камайтириш натижасида ҳарбий хизматчиларнинг хизмат муддатини узайтириш ва яшаш сифатини яхшилаш тўғрисидаги маълумотлардан хабардор бўлишига хизмаи қилган. Иқтисодий самарадорлиги: ҳарбий хизматчиларни ташхислаш ва даволаш ишларига сарфланадиган 1,1 млн сўмни иқтисод қилиш имкони беришга муайян даражада хизмат қилган;
тўртинчи илмий янгилик: илк бор семизлик ва инсулинрезистентлик комбинациясига эга бўлган ҳарбий хизматчи беморларда модифицирланган терапия асосида (жисмоний машқлар ва диетанинг буюриш), юрак эпикард қатламидаги ёғ массасининг камайиши шу билан бирга юрак ритм ўзгарувчанлиги ошиши ва миокард структур-функционал кўрсаткичига қайта ўз шаклига қайтиш таъсир самараси асосида олинган илмий натижалар асосида  “Изучение особенностей кардиоваскулярного статуса у лиц с ожирением и инсулинрезистентностью” мавзусидаги услубий тавсиянома ЎР ҚК ҲТА мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг ЎР ҚК ҲТА мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг (4.11.2024 й., №8) ҳамда ЎР ҚК ҲТА илмий кенгашнинг (8.11.2024 й., №12) баённомалари билан тасдиқланган ҳамда ЎзР Мудофаа вазирлигининг кўрсатма хатига асосан (18.11.2024 й., №8) Фарғона ҳарбий госпитали (21.11.2024 й., №29/12), Қарши ҳарбий госпитали (21.11.2024 й., №21/3), Самарқанд ҳарбий госпитали (21.11.2024 й., №36) буйруқлари билан амалиётга татбиқ этилган (ЎзР Мудофаа вазирлигининг 22.11.2024 йил 14-сонли маълумотномаси). Ижтимоий самарадорлиги: мазкур илмий янгилик семизлик ва инсулинрезистентлиги ривожланишини олдини олиш орқали касалликларни даволаш харажатларини тежаш ва ногиронликни камайтириш натижасида ҳарбий хизматчиларнинг хизмат муддатини узайтириш ва яшаш сифатини яхшилаш тўғрисидаги маълумотлардан хабардор бўлишига хизмаи қилган. Иқтисодий самарадорлиги: ҳарбий хизматчиларни ташхислаш ва даволаш ишларига сарфланадиган 1,1 млн сўмни иқтисод қилиш имкони беришга муайян даражада хизмат қилган.