Nasirova Guzal Alisherovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “COVID-19 o‘tkazgan harbiy xizmatchi bemorlarda surunkali yurak etishmovchiligi profilaktikasi”, 14.00.43 – Profilaktik tibbiyot.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.1.PhD/Tib2411.
Ilmiy rahbar: Muxamedova Muyassar Gafurjanovna, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston Respublikasi Qurolli kuchlari harbiy tibbiyot akademiyasi.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar nomi), IK raqami: O‘zbekiston Respublikasi Qurolli kuchlari harbiy tibbiyot akademiyasi, DSc.04/04.07.2023.Tib.171.01.
Rasmiy opponentlar: Kurbonov Abukodir Kenjaevich, tibbiyot fanlari doktori, professor; Nurillaeva Nargiza Muxtarxanovna, tibbiyot fanlari nomzodi, professor.
Yetakchi tashkilot: Samarkand davlat tibbiyot universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: koviddan keyingi davrda surunkali yurak etishmovchiligi bilan og‘rigan harbiy xizmatchilarda profilaktika, diagnostika va terapevtik nuqtai nazaridan olib borishni optimallashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bor SARS-Cov-2 virusining kardiomiotsit xujayralariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’siri qilishi bilan yallig‘lanish jarayoni ostida yurak kameralarining kengayishi, qonda natriyuretik peptid konsentratsiyasining sezilarli darajada oshishiga va surunkali yurak etishmovchiligi belgilari namoyon bo‘lgan va  bo‘lmagan harbiy xizmatchi bemorlarda chap qorincha global bo‘ylama deformatsiya o‘lchamining pasayishi bilan birga, ikkala qorincha diastolik, yashirin sistolik disfunksiyasini bashorat qiluvchi ko‘rsatkichlari aniqlangan;
ilk bor COVID-19dan keyin, SARS-CoV-2 virusining miokard hujayralariga shikastlovchi ta’siri natijasida rivojlangan yashirin surunkali yurak etishmovchiligi bo‘lgan bemorlar o‘rtasida natriyuretik peptid konsentratsiyasining oshishi (212,85±123,03pg/ml) bilan birga chap qorinchaning global bo‘ylama deformatsiyasi (-16,05±1,29%) o‘rtasida miokardning strukturaviy va funksional qayta tuzilishi sababli teskari korrelyasion bog‘liqlik  aniqlangan;     
     ilk bor COVID-19 o‘tkazgan harbiy xizmatchi bemorlarda, angiotenzin reseptor antoganisti va neprilizin ingibitor moddasi natriyuretik peptid miqdorining oshishi xar ikkala guruh bemorlarda miokard struktur-funksional holatiga ijobiy ta’sir samaradorligi isbotlangan;
 
       ilk bor koviddan keyingi davrda harbiy xizmatchilarda surunkali yurak etishmovchiligi shakllanishi va progressiyasini profilaktikasiga qaratilgan diagnostik algoritm surunkali yurak etishmovchiligi patogenezida yurak remodelini va bioximik (NUP) tahlil ko‘rsatkichlarga ko‘ra takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:
birinchi ilmiy yangilik: ilk bor SARS-Cov-2 virusining kardiomiotsit xujayralariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’siri qilishi bilan yallig‘lanish jarayoni ostida yurak kameralarining kengayishi, qonda natriyuretik peptid konsentratsiyasining sezilarli darajada oshishiga va surunkali yurak etishmovchiligi belgilari namoyon bo‘lgan va bo‘lmagan harbiy xizmatchi bemorlarda chap qorincha global bo‘ylama deformatsiya o‘lchamining pasayishi bilan birga, ikkala qorincha diastolik, yashirin sistolik disfunksiyasini bashorat qiluvchi ko‘rsatkichlari asosida “COVID-19 o‘tkazgan SYuE bilan og‘rigan bemorlarni davolashni optimallashtirish usuli” mavzusidagi uslubiy tavsiyanoma O‘R QK HTA muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashining (2.10.2024 y., №2) hamda O‘R QK HTA ilmiy kengashning (5.10.2024 y., №6) bayonnomalari bilan tasdiqlangan hamda O‘zR Mudofaa vazirligining ko‘rsatma xatiga asosan (14.10.2024 y., №410) Farg‘ona harbiy gospitali (18.10.2024 y., №20/8), Qarshi harbiy gospitali (18.10.2024 y., №15/1), Samarqand harbiy gospitali (18.10.2024 y., №25) buyruqlari bilan amaliyotga tatbiq etilgan (O‘zR Mudofaa vazirligining 21.10.2024 yil 21 oktyabrdagi 417-sonli ma’lumotnomasi). Ijtimoiy samaradorlik: COVID-19dan keyin SYuE rivojlanishini oldini olish orqali kasallik-larni davolash sarf-xarajatlarini tejash va nogironlikni kamaytirish natijasida harbiy xizmatchilarning xizmat muddatini uzaytirish va yashash sifatini yaxshilash to‘g‘risidagi ma’lumotlardan xabardor bo‘lishiga xizmat qilgan. Iqtisodiy samaradorlik: harbiy xizmatchilarni tashxislash va davolash ishlariga sarflanadigan 1,5 mln so‘mni iqtisod qilish imkoni berishga muayyan darajada xizmat qilgan;
ikkinchi ilmiy yangilik: ilk bor COVID-19dan keyin, SARS-CoV-2 virusining miokard hujayralariga shikastlovchi ta’siri natijasida rivojlangan yashirin surunkali yurak etishmovchiligi bo‘lgan bemorlar o‘rtasida natriyuretik peptid konsentratsiyasining oshishi (212,85±123,03pg/ml) bilan birga chap qorinchaning global bo‘ylama deformatsiyasi (-16,05±1,29%) o‘rtasida miokardning strukturaviy va funksional qayta tuzilishi sababli teskari korrelyasion bog‘liqlikligi asosida “COVID-19 o‘tkazgan SYuE bilan og‘rigan bemorlarni davolashni optimallashtirish usuli” mavzusidagi uslubiy tavsiyanoma O‘R QK HTA muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashining (2.10.2024 y., №2) hamda O‘R QK HTA ilmiy kengashning (5.10.2024 y., №6) bayonnomalari bilan tasdiqlangan hamda O‘zR Mudofaa vazirligining ko‘rsatma xatiga asosan (14.10.2024 y., №410) Farg‘ona harbiy gospitali (18.10.2024 y., №20/8), Qarshi harbiy gospitali (18.10.2024 y., №15/1), Samarqand harbiy gospitali (18.10.2024 y., №25) buyruqlari bilan amaliyotga tatbiq etilgan (O‘zR Mudofaa vazirligining 21.10.2024 yil 21 oktyabrdagi 417-sonli ma’lumotnomasi). Ijtimoiy samaradorlik: COVID-19dan keyin SYuE rivojlanishini oldini olish orqali kasalliklarni davolash xarajatlarini tejash va nogironlikni kamaytirish natijasida harbiy xizmatchilarning xizmat muddatini uzaytirish va yashash sifatini yaxshilash to‘g‘risidagi ma’lumotlar-dan xabardor bo‘lishiga xizmat qilgan. Iqtisodiy samaradorlik: harbiy xizmatchilarni tashxislash va davolash ishlariga sarflanadigan 1,5 mln so‘mni iqtisod qilish imkoni berishga muayyan darajada xizmat qilgan;     
      uchinchi ilmiy yangilik: ilk bor COVID-19 o‘tkazgan harbiy xizmatchi bemorlarda, angiotenzin reseptor antoganisti va neprilizin ingibitor moddasi natriyuretik peptid miqdorining oshishi xar ikkala guruh bemorlarda miokard struktur-funksional holatiga ijobiy ta’sir samaradorligi asosida “COVID-19 o‘tkazgan SYuE bilan og‘rigan bemorlarni davolashni optimallashtirish usuli” mavzusidagi uslubiy tavsiyanoma O‘R QK HTA muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashining (2.10.2024 y., №2) hamda O‘R QK HTA ilmiy kengashning (5.10.2024 y., №6) bayonnomalari bilan tasdiqlangan hamda O‘zR Mudofaa vazirligining ko‘rsatma xatiga asosan (14.10.2024 y., №410) Farg‘ona harbiy gospitali (18.10.2024 y., №20/8), Qarshi harbiy gospitali (18.10.2024 y., №15/1), Samarqand harbiy gospitali (18.10.2024 y., №25) buyruqlari bilan amaliyotga tatbiq etilgan (O‘zR Mudofaa vazirligining 21.10.2024 yil 21 oktyabrdagi 417-sonli ma’lumotnomasi). Ijtimoiy samaradorlik: COVID-19dan keyin SYuE rivojlanishini oldini olish orqali kasalliklarni davolash xarajatlarini tejash va nogironlikni kamaytirish natijasida harbiy xizmatchilarning xizmat muddatini uzaytirish va yashash sifatini yaxshilash to‘g‘risidagi ma’lumotlardan xabardor bo‘lishiga xizmat qilgan. Iqtisodiy samaradorlik: harbiy xizmatchilarni tashxislash va davolash ishlariga sarflanadigan 1,5 mln so‘mni iqtisod qilish imkoni berishga muayyan darajada xizmat qilgan
to‘rtinchi ilmiy yangilik: ilk bor koviddan keyingi davrda harbiy xizmatchilarda surunkali yurak etishmovchiligi shakllanishi va progressiyasini profilaktikasiga qaratilgan diagnostik algoritm surunkali yurak etishmovchiligi patogenezida yurak remodelini va bioximik (NUP) tahlil ko‘rsatkichlarga ko‘ra takomillashtirilganligi asosida “COVID-19 o‘tkazgan SYuE bilan og‘rigan bemorlarni davolashni optimallashtirish usuli” mavzusidagi uslubiy tavsiyanoma O‘R QK HTA muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashining (2.10.2024 y., №2) hamda O‘R QK HTA ilmiy kengashning (5.10.2024 y., №6) bayonnomalari bilan tasdiqlangan hamda O‘zR Mudofaa vazirligining ko‘rsatma xatiga asosan (14.10.2024 y., №410) Farg‘ona harbiy gospitali (18.10.2024 y., №20/8), Qarshi harbiy gospitali (18.10.2024 y., №15/1), Samarqand harbiy gospitali (18.10.2024 y., №25) buyruqlari bilan amaliyotga tatbiq etilgan (O‘zR Mudofaa vazirligining 21.10.2024 yil 21 oktyabrdagi 417-sonli ma’lumotnomasi). Ijtimoiy samaradorlik: COVID-19dan keyin SYuE rivojlanishini oldini olish orqali kasalliklarni davolash xarajatlarini tejash va nogironlikni kamaytirish natijasida harbiy xizmatchilarning xizmat muddatini uzaytirish va yashash sifatini yaxshilash to‘g‘risidagi ma’lumotlardan xabardor bo‘lishiga xizmat qilgan. Iqtisodiy samaradorlik: harbiy xizmatchilarni tashxislash va davolash ishlariga sarflanadigan 1,5 mln so‘mni iqtisod qilish imkoni berishga muayyan darajada xizmat qilgan.