Эшбекова Гулжахон Ғофур қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Жугланс региа Л. нинг  Агробаcтериум тумефаcиенс га чидамли маҳаллий формаларини танлаш ва микроклонал кўпайтириш”, 03.00.12 - Биотехнология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.3.PhD/В999.
Илмий раҳбар: Исмаилов Зафар Файзуллаевич, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассасалар номи: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “ТИҚХММИ” Миллий тадқиқот университети қошидаги Фундаментал ва амалий тадқиқотлар институти, DSc.03/14.07.2022.Б/Qx.10.06.
Расмий оппонентлар: Сингапур Миллий университети, Темасек ҳаёт фанлари лабораторияси илмий ходими, б.ф.д. Шапулатов Умиджон Мухаммедович; Ўз РФА Микробиология институти катта илмий ходими, б.ф.ф.д. Қосимов Диёрбек Илҳом ўғли.
Етакчи ташкилот: Ўсимликлар генетик ресурслари илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Жугланс региа Л.нинг хорижий навлари плантацияларидан ажратилган Агробаcтериум тумефаcиенс нинг  вирулент  изолятлари ёрдамида бактериал рак касаллигига чидамли маҳаллий нав ва формаларни танлаш ҳамда уларни микроклонал усулда кўпайтириш технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор, Самарқанд вилояти мисолида, Ж. региа Л. нинг хорижий навлари асосида яратилган плантацияларда бактериал рак касаллигининг ривожланиш динамикаси скрининг қилинган;
Ж. региа Л. нинг хорижий навлари асосида яратилган плантациялардаги касалланган кўчатлардан А. тумефаcиенс изолятлари ажратиб олинган, ажратилган изолятларнинг 63 таси вирулент ва 27 таси новирулентлик эканлиги аниқланиб, юқори вирулентлик намоён этган изолятларнинг ушбу хусусиятлари замонавий молекуляр-генетик усуллар ёрдамида исботланган;
илк бор, Ж. региа Л. маҳаллий генотипларининг А. тумефаcиенс га чидамлилик хусусиятларини ўрганиш орқали микроклонал кўпайтириш учун истиқболли обектлар сифатида  Идеал нави, ПДМ23 ва 202ЯКТ формалари танлаб олинган;
А. тумефаcиенс га чидамли нав ва формаларни ин витро шароитда микроклонал кўпайтиришнинг оптимал шароитлари танланган ва ишлаб чиқариш шароитида синовдан ўтказилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ж.региа Л.нинг  А.тумефаcиенс га чидамли маҳаллий формаларини танлаш ва микроклонал кўпайтириш мавзуси бўйича олинган илмий натижалар асосида:
микроклонал кўпайтиришнинг клонлаш босқичида 1.5 мг/л БАП билан таʼминланган ДКW озиқасига қўшимча равишда 0.4 мМ консентрацияда флороглусинол қўллаш бўйича тавсиялар  САГ-АГРО МЧЖ Боғбон ин витро лабораториясида грек ёнғоғининг А. тумефаcиенс бактериясига чидамли бўлган маҳаллий Идеал нави ва ПДМ23 формаларини кўпайтириш жараёнида амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ Хўжалиги Вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024-йил 28-майдаги 05/06-02-381 сонли маʼлумотномаси). Натижада озиқа муҳитига таркибига киритилган флороглусионолнинг эксплантларнинг янги микроновдалар ҳосил қилиш хусусиятига ижобий таʼсир кўрсатиши орқали Идеал навида назорат вариантига нисбатан 11.2%, ПДМ23 формасида 17.9% қўшимча самарадорликка эришиш имконини берган;
микроклонал кўпайтириш жараёни илдизлаш босқичида  6.0 мг/л ИБК билан таʼминланган, 1/2 миқдорида минерал тузлар тутган ДКW озиқасини қўллаш бўйича тавсиялар  САГ-АГРО МЧЖ Боғбон ин витро лабораториясида грек ёнғоғининг А. тумефаcиенс бактериясига чидамли маҳаллий Идеал нави ва ПДМ23 формасини кўпайтириш жараёнида амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ Хўжалиги Вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024-йил 28-майдаги 05/06-02-381 сонли маʼлумотномаси). Натижада, эксплантларда илдиз ҳосил қилиш жараёни яхшиланиши орқали Идеал навида назорат вариантига нисбатан 15.5%, ПДМ23 формасида 20.3% қўшимча самарадорликка эришиш имконини берган;
эксплантларини иссиқхона шароитида иқлимлаштириш босқичида 1:2:1 нисбатда торф, вермикулит ва перлит аралашмасини қўллаш бўйича тавсиялар САГ-АГРО МЧЖ Боғбон ин витро лабораторияси иссиқхонасида Идеал нави ва ПДМ23 формаси эксплантларини иқлимлаштириш жараёнида амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ Хўжалиги Вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2024-йил 28-майдаги 05/06-02-381 сонли маʼлумотномаси). Натижада, иқлимлаштириш босқичида кўчатларнинг омон қолиш кўрсаткичи ошиши орқали назорат вариантига нисбатан 36.5% қўшимча иқтисодий самарадорликка эришиш имконини берган.