Убайдуллаева Анна Владимировна
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: "Сунъий интеллект ёрдамида яратилган интеллектуал мулкнинг ҳуқуқий тартибга солиниши" 12.00.03 - Фуқаролик ҳуқуқи. Тадбиркорлик ҳуқуқи. Оила ҳуқуқи. Халқаро хусусий ҳуқуқ (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/Yu1505.
Илмий раҳбар: Гулямов Саид Саидакҳрорович, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат юридик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат юридик университети, DSc.07/30.12.2019.Yu.22.01.
Расмий оппонентлар: Якубов Акҳтам Нусратиллоевич, юридик фанлар доктори, доцент; Насриев Илкҳом Исмоилович, юридик фанлар доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги Юристлар малакасини ошириш маркази.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади амалдаги интеллектуал мулк тўғрисидаги қонун ҳужжатлари доирасида сунъий интеллект тизимлари томонидан яратилган асарларнинг ҳуқуқий мақомини аниқлаш ва уни СИ контекстига мослаштиришга оид тавсияларни таклиф этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Сунъий интеллектни ривожлантириш стратегиясини ишлаб чиқиш асослаб берилган, бу стратегия сунъий интеллектни қўллашнинг асосий йўналишлари ва тамойилларини, шунингдек, ушбу соҳани яқин ва узоқ истиқболда комплекс шакллантириш шартларини белгилайди.
Илғор технологияларни жорий этиш бўйича таклифлар ишлаб чиқилган, жумладан, сунъий интеллект, катта маълумотлар, нарсалар интернети ва блокчейн технологияларини рақамли ҳукумат тизимига, ижтимоий соҳага ва иқтисодиёт тармоқларига интеграция қилиш, шунингдек, мобил иловалар орқали хизмат кўрсатишни ривожлантириш.
Сунъий интеллект иштирокида яратилган обектларнинг ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда, муаллифлик ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, уларнинг ҳуқуқий муҳофазасини таъминлаш ва ҳуқуқларни адолатли тақсимлаш учун самарали ҳуқуқий механизмларни ишлаб чиқиш зарурати асосланган.
Сунъий интеллектни интеллектуал мулк соҳасида қўллаш бўйича қўлланманинг тузилмаси ва мазмунини ишлаб чиқиш зарурияти асослаб берилган, бу эса халқаро тажрибани ҳисобга олган ҳолда, Ўзбекистоннинг ҳуқуқий, иқтисодий ва маданий хусусиятларига ҳамда юқори технологияларни ривожлантиришга қаратилган устувор йўналишларга мос равишда ишлаб чиқилиши лозим.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Илмий тадқиқотлар натижалари бўйича сунъий интеллект ёрдамида яратилган интеллектуал мулкни ҳуқуқий тартибга солиш бўйича қуйидаги таклифлар ишлаб чиқилди ва жорий этилди:
Сунъий интеллектни қўллашнинг асосий йўналишлари ва тамойилларини, шунингдек яқин ва узоқ истиқболда ушбу соҳани комплекс шакллантириш шартларини белгиловчи Сунъий интеллектни ривожлантириш стратегиясини ишлаб чиқиш бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 6-июлдаги УП-165-сонли "Ўзбекистон Республикасининг 2022-2026-йилларга мўлжалланган Инновацион ривожланиш стратегиясини тасдиқлаш тўғрисида"ги Фармони билан тасдиқланган Ўзбекистон Республикасининг 2022-2026-йилларга мўлжалланган Инновацион ривожлантириш стратегиясининг 3-бобини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий мажлиси сенатининг суд-ҳуқуқ масалалари ва коррупцияга қарши курашиш қўмитасининг 2024-йил 23-январдаги 2-сонли далолатнома). Мазкур таклиф сунъий интеллект технологияларини жорий этиш орқали давлат бошқаруви самарадорлигини ошириш, юқори технологиялар соҳасидаги инновацион компанияларни ривожлантириш ҳамда мамлакатнинг рақамли трансформациясига инвестицияларни жалб этишга хизмат қилган;
Сунъий интеллект, катта маълумотлар, нарсалар интернети ва блокчейн каби илғор технологияларни рақамли ҳукумат тизимига, ижтимоий соҳага ва иқтисодиёт тармоқларига жорий этиш, шунингдек, мобил иловалар орқали хизматлар кўрсатишни ривожлантириш бўйича аниқ таклифларни ишлаб чиқиш бўйича таклиф Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 6-июлдаги УП-165-сонли "Ўзбекистон Республикасининг 2022-2026-йилларга мўлжалланган Инновацион ривожланиш стратегиясини тасдиқлаш тўғрисида"ги Фармони билан тасдиқланган Ўзбекистон Республикасининг 2022-2026-йилларга мўлжалланган Инновацион ривожлантириш стратегиясининг 4-бобини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий мажлиси сенатининг суд-ҳуқуқ масалалари ва коррупцияга қарши курашиш қўмитасининг 2024-йил 23-январдаги 2-сонли далолатнома). Ушбу таклиф давлат бошқаруви жараёнларининг самарадорлигини ошириш ва оптималлаштириш, юқори технологиялар соҳасида инновацион компанияларни ривожлантиришни рағбатлантириш ҳамда мамлакатнинг рақамли трансформациясига инвестицияларни жалб қилишга хизмат қилган;
Рақамли даврда интеллектуал мулкни ҳуқуқий тартибга солишни такомиллаштириш бўйича таклифлар, шу жумладан сунъий интеллектнинг интеллектуал мулк соҳасидаги роли ва ҳуқуқий тартибга солишдаги аҳамиятини ўз ичига олган "Intellectual Property in the Digital Age" ўқув қўлланмасида фойдаланилди (олий ўқув юртларида ўқитиш учун тавсия этилган: Рустамбеков И., Гулямов С., Убайдуллаева А. (2024). Intellectual Property in the Digital Age. Roma TrE-Press. ISBN: 979-12-5977-364-7, Гриф № 37-49). Натижада, интеллектуал мулк соҳасида таълим сифатини ошириш ва замонавий ҳуқуқий муаммоларни ҳал қила оладиган мутахассисларни тайёрлашга хизмат қилган;
 Сунъий интеллект технологияларининг ҳуқуқий тартибга солиниши бўйича таклифлар "Ўзбекистон Республикасининг 2022-2026-йилларга мўлжалланган Инновацион ривожланиш стратегияси"нинг 3-боби доирасида амалиётга фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Олий мажлиси сенатининг суд-ҳуқуқ масалалари ва коррупцияга қарши курашиш қўмитасининг 2024-йил 23-январдаги 2-сонли далолатнома). Ушбу таклифлар давлат бошқарувининг самарадорлигини ошириш, юқори технологиялар соҳасидаги инновацион компанияларни ривожлантириш ва мамлакатнинг рақамли трансформациясига инвестицияларни жалб қилишга хизмат қилди.