Ubaydullaeva Anna Vladimirovna
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri: "Sun’iy intellekt yordamida yaratilgan intellektual mulkning huquqiy tartibga solinishi" 12.00.03 - Fuqarolik huquqi. Tadbirkorlik huquqi. Oila huquqi. Xalqaro xususiy huquq (yuridik fanlar).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.2.PhD/Yu1505.
Ilmiy rahbar: Gulyamov Said Saidakhrorovich, yuridik fanlar doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat yuridik universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat yuridik universiteti, DSc.07/30.12.2019.Yu.22.01.
Rasmiy opponentlar: Yakubov Akhtam Nusratilloevich, yuridik fanlar doktori, dotsent; Nasriev Ilkhom Ismoilovich, yuridik fanlar doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi huzuridagi Yuristlar malakasini oshirish markazi.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi amaldagi intellektual mulk to‘g‘risidagi qonun hujjatlari doirasida sun’iy intellekt tizimlari tomonidan yaratilgan asarlarning huquqiy maqomini aniqlash va uni SI kontekstiga moslashtirishga oid tavsiyalarni taklif etishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
Sun’iy intellektni rivojlantirish strategiyasini ishlab chiqish asoslab berilgan, bu strategiya sun’iy intellektni qo‘llashning asosiy yo‘nalishlari va tamoyillarini, shuningdek, ushbu sohani yaqin va uzoq istiqbolda kompleks shakllantirish shartlarini belgilaydi.
Ilg‘or texnologiyalarni joriy etish bo‘yicha takliflar ishlab chiqilgan, jumladan, sun’iy intellekt, katta ma’lumotlar, narsalar interneti va blokcheyn texnologiyalarini raqamli hukumat tizimiga, ijtimoiy sohaga va iqtisodiyot tarmoqlariga integratsiya qilish, shuningdek, mobil ilovalar orqali xizmat ko‘rsatishni rivojlantirish.
Sun’iy intellekt ishtirokida yaratilgan obektlarning o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda, mualliflik huquqlarini himoya qilish, ularning huquqiy muhofazasini ta’minlash va huquqlarni adolatli taqsimlash uchun samarali huquqiy mexanizmlarni ishlab chiqish zarurati asoslangan.
Sun’iy intellektni intellektual mulk sohasida qo‘llash bo‘yicha qo‘llanmaning tuzilmasi va mazmunini ishlab chiqish zaruriyati asoslab berilgan, bu esa xalqaro tajribani hisobga olgan holda, O‘zbekistonning huquqiy, iqtisodiy va madaniy xususiyatlariga hamda yuqori texnologiyalarni rivojlantirishga qaratilgan ustuvor yo‘nalishlarga mos ravishda ishlab chiqilishi lozim.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Ilmiy tadqiqotlar natijalari bo‘yicha sun’iy intellekt yordamida yaratilgan intellektual mulkni huquqiy tartibga solish bo‘yicha quyidagi takliflar ishlab chiqildi va joriy etildi:
Sun’iy intellektni qo‘llashning asosiy yo‘nalishlari va tamoyillarini, shuningdek yaqin va uzoq istiqbolda ushbu sohani kompleks shakllantirish shartlarini belgilovchi Sun’iy intellektni rivojlantirish strategiyasini ishlab chiqish bo‘yicha taklifi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 6-iyuldagi UP-165-sonli "O‘zbekiston Respublikasining 2022-2026-yillarga mo‘ljallangan Innovatsion rivojlanish strategiyasini tasdiqlash to‘g‘risida"gi Farmoni bilan tasdiqlangan O‘zbekiston Respublikasining 2022-2026-yillarga mo‘ljallangan Innovatsion rivojlantirish strategiyasining 3-bobini ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy majlisi senatining sud-huquq masalalari va korrupsiyaga qarshi kurashish qo‘mitasining 2024-yil 23-yanvardagi 2-sonli dalolatnoma). Mazkur taklif sun’iy intellekt texnologiyalarini joriy etish orqali davlat boshqaruvi samaradorligini oshirish, yuqori texnologiyalar sohasidagi innovatsion kompaniyalarni rivojlantirish hamda mamlakatning raqamli transformatsiyasiga investisiyalarni jalb etishga xizmat qilgan;
Sun’iy intellekt, katta ma’lumotlar, narsalar interneti va blokcheyn kabi ilg‘or texnologiyalarni raqamli hukumat tizimiga, ijtimoiy sohaga va iqtisodiyot tarmoqlariga joriy etish, shuningdek, mobil ilovalar orqali xizmatlar ko‘rsatishni rivojlantirish bo‘yicha aniq takliflarni ishlab chiqish bo‘yicha taklif O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022-yil 6-iyuldagi UP-165-sonli "O‘zbekiston Respublikasining 2022-2026-yillarga mo‘ljallangan Innovatsion rivojlanish strategiyasini tasdiqlash to‘g‘risida"gi Farmoni bilan tasdiqlangan O‘zbekiston Respublikasining 2022-2026-yillarga mo‘ljallangan Innovatsion rivojlantirish strategiyasining 4-bobini ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy majlisi senatining sud-huquq masalalari va korrupsiyaga qarshi kurashish qo‘mitasining 2024-yil 23-yanvardagi 2-sonli dalolatnoma). Ushbu taklif davlat boshqaruvi jarayonlarining samaradorligini oshirish va optimallashtirish, yuqori texnologiyalar sohasida innovatsion kompaniyalarni rivojlantirishni rag‘batlantirish hamda mamlakatning raqamli transformatsiyasiga investisiyalarni jalb qilishga xizmat qilgan;
Raqamli davrda intellektual mulkni huquqiy tartibga solishni takomillashtirish bo‘yicha takliflar, shu jumladan sun’iy intellektning intellektual mulk sohasidagi roli va huquqiy tartibga solishdagi ahamiyatini o‘z ichiga olgan "Intellectual Property in the Digital Age" o‘quv qo‘llanmasida foydalanildi (oliy o‘quv yurtlarida o‘qitish uchun tavsiya etilgan: Rustambekov I., Gulyamov S., Ubaydullaeva A. (2024). Intellectual Property in the Digital Age. Roma TrE-Press. ISBN: 979-12-5977-364-7, Grif № 37-49). Natijada, intellektual mulk sohasida ta’lim sifatini oshirish va zamonaviy huquqiy muammolarni hal qila oladigan mutaxassislarni tayyorlashga xizmat qilgan;
Sun’iy intellekt texnologiyalarining huquqiy tartibga solinishi bo‘yicha takliflar "O‘zbekiston Respublikasining 2022-2026-yillarga mo‘ljallangan Innovatsion rivojlanish strategiyasi"ning 3-bobi doirasida amaliyotga foydalanilgan. (O‘zbekiston Respublikasi Oliy majlisi senatining sud-huquq masalalari va korrupsiyaga qarshi kurashish qo‘mitasining 2024-yil 23-yanvardagi 2-sonli dalolatnoma). Ushbu takliflar davlat boshqaruvining samaradorligini oshirish, yuqori texnologiyalar sohasidagi innovatsion kompaniyalarni rivojlantirish va mamlakatning raqamli transformatsiyasiga investisiyalarni jalb qilishga xizmat qildi.