Хашимова Мадина Мурадхановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация  мавзуси,  ихтисослик  шифри  (илмий  даража  бериладиган  фан  тармоғи  номи): “Ҳудудлар экотуристик салоҳиятидан самарали фойдаланиш йўллари”,  08.00.17 – Туризм ва меҳмонхона фаолияти (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2024.2.PhD/Iqt4298
Илмий раҳбар: Асланова Дилбар Хасановна, иқтисодиёт фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Ипак йўли” туризм ва маданий мерос  халқаро университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Ипак йўли” туризм ва   маданий мерос  халқаро университети, DSc.33/01.02.2022.I.145.01
Расмий оппонентлар: Матякубов Умиджон Рахимович, иқтисодиёт фанлари доктори (DSc), профессор; Қодиров Азизжон Анварович, иқтисодиёт фанлари доктори (DSc), доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат транспорт университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.  Тадқиқотнинг  мақсади: туризм соҳасини ривожлантиришда ҳудудлар экотуристик салоҳиятидан самарали фойдаланиш йўлларини такомиллаштириш бўйича илмий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мамлакатимизнинг мавжуд ресурсларидан оқилона фойдаланиш ҳисобига экологик туризмни ривожлантириш йўналишида миллий табиат боғлари, ўрмонлар ва ўрмон-ов хўжаликлари ҳамда тоғли ҳудудларда жойлашган ер участкаларини уларнинг тоифасини ўзгартирмаган ҳолда экотуристик салоҳиятини баҳолаш асосида тадбиркорлик субъектлари фаолиятини таъминлаш мақсадида туристик кластерлар ташкил этиш учун 10 йил муддатга (кейинчалик узайтириш имконияти билан) “Э-ауксион” электрон савдо платформаси орқали ижарага бериш бўйича таклифлар асосланган;
мамлакатимизнинг имиджини мустаҳкамлаш, янги туристик йўналишларни ишлаб чиқиш ҳамда экотуризм обектлари рўйхатини шакллантириш ва уларни туристик маршрутларга киритиш асосида “Қишлоқда икки кун” деб номланган муаллифлик лойиҳасини амалга ошириш доирасида Ургут тумани “Омонқўтон” қишлоғида экотуристик кемпинглар, болалар оромгоҳи ва спорт комплексини ташкил этиш ҳамда экотуризм дам олиш масканини фаолиятини йўлга қўйишнинг самарадорлиги бўйича таклифлар асосланган;
Ўзбекистоннинг “Экотуризм харитаси”ни ишлаб чиқиш асосида Самарқанд вилоятига 2 миллион нафар хорижий турист ташрифини ташкил этиш, ҳудудларнинг ижтимоий ва ишлаб чиқариш инфратузилмасини ривожлантириш дастурларини амалга ошириш методикасини такомиллаштириш, экоҳудудларда муҳандислик-коммуникация тармоқлари ва йўл инфратузилмасини яхшилаш, шунингдек, туризм ва унга ёндош инфратузилмани қуриш ва реконструксия қилиш бўйича инвестиция лойиҳаларини амалга ошириш мақсадида “Омонқўтон экотуризм харитаси”ни яратиш бўйича таклифлар асосланган;
ҳудудларнинг туристик салоҳияти, экологик ресурслар ва туризмни барқарор ривожлантириш кўрсаткичларнинг прогноз ҳисоб-китоблари асосида 2028-йилгача бўлган ўрта муддатли прогноз параметрлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий этилиши. Ҳудудлар экотуристик салоҳиятидан самарали фойдаланиш йўлларини такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида:
мамлакатимизнинг мавжуд ресурсларидан оқилона фойдаланиш ҳисобига экологик туризмни ривожлантириш йўналишида миллий табиат боғлари, ўрмонлар ва ўрмон-ов хўжаликлари ҳамда тоғли ҳудудларда жойлашган ер участкаларини уларнинг тоифасини ўзгартирмаган ҳолда экотуристик салоҳиятини баҳолаш асосида тадбиркорлик субъектлари фаолиятини таъминлаш мақсадида туристик кластерлар ташкил этиш учун 10 йил муддатга (кейинчалик узайтириш имконияти билан) “Э-ауксион” электрон савдо платформаси орқали ижарага бериш бўйича асосланган таклифлар 2024-йил 12-январдаги ПҚ-21-сон “Табиатга саёҳат” экотуризмни ривожлантириш миллий дастури” чора-тадбирлар режасига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2024-йил 18-октябрдаги 03-12-17-6915-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалга оширилиши натижасида туризм соҳасида зарур инфратузилмани ривожлантириш ва мамлакатда туристик кластерлар ташкил этиш натижасида экотуристик ҳудудларда туристлар ташрифи 20 фоизга, кўрсатиладиган хизматлар ҳажмини 30 фоизга ошириш имкониятлари далилланган;
мамлакатимизнинг имиджини мустаҳкамлаш, янги туристик йўналишларни ишлаб чиқиш ҳамда экотуризм обектлари рўйхатини шакллантириш ва уларни туристик маршрутларга киритиш асосида “Қишлоқда икки кун” деб номланган муаллифлик лойиҳасини амалга ошириш доирасида Ургут тумани “Омонқўтон” қишлоғида экотуристик кемпинглар, болалар оромгоҳи ва спорт комплексини ташкил этиш ҳамда экотуризм дам олиш масканини фаолиятини йўлга қўйишнинг самарадорлиги бўйича асосланган таклифлар 2023-йил 26-апрелдаги ПҚ-135-сон “2023-йилда туризм соҳасидаги ресурслар ва имкониятлардан ҳар томонлама фойдаланиш ҳамда мавжуд муаммоларни тезкор ҳал этиш бўйича “Йўл харитаси” режасига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2024-йил 18-октябрдаги 03-12-17-6915-сонли маълумотномаси). Таклифнинг амалга оширилиши натижасида Ургут тумани, “Омонқўтон” МФЙ ҳудудида экотуристик кемпинглар, болалар оромгоҳи ва спорт комплексига ҳамда экотуризм дам олиш маскани ҳудудларига туристлар ташрифи 1,5 баробар ошишига эришилган;
Ўзбекистоннинг “Экотуризм харитаси”ни ишлаб чиқиш асосида Самарқанд вилоятига 2 миллион нафар хорижий турист ташрифини ташкил этиш, ҳудудларнинг ижтимоий ва ишлаб чиқариш инфратузилмасини ривожлантириш дастурларини амалга ошириш методикасини такомиллаштириш, экоҳудудларда муҳандислик-коммуникация тармоқлари ва йўл инфратузилмасини яхшилаш, шунингдек, туризм ва унга ёндош инфратузилмани қуриш ва реконструксия қилиш бўйича инвестиция лойиҳаларини амалга ошириш мақсадида “Омонқўтон экотуризм харитаси”ни яратиш бўйича асосланган таклифлар 2024-йил 12-январдаги ПҚ-21-сон “Табиатга саёҳат” экотуризмни ривожлантириш миллий дастури” чора-тадбирлар режасига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2024-йил 18-октябрдаги 03-12-17-6915-сонли маълумотномаси). Натижада мазкур “Омонқўтон экотуризм харитаси” ташриф буюрувчи туристларга манзилни тез, осон ва хавфсиз топиш жараёнларини соддалаштирди ҳамда экоҳудудларда экотуризм хизматларининг ривожланишига имкон яратиб берган;
ҳудудларнинг туристик салоҳияти, экологик ресурслар ва туризмни барқарор ривожлантириш кўрсаткичларнинг прогноз ҳисоб-китоблари асосида 2028-йилгача бўлган ўрта муддатли ишлаб чиқилган прогноз параметрларини қўллаш бўйича амалий тавсиялар Туризм қўмитаси томонидан ишлаб чиқилган “2024-2027-йилларда ҳудудларнинг туризм салоҳиятини изчил ўрганиш натижасида амалга оширилиши режалаштирилган чора-тадбирлар” дастури ва “Йўл хариталари”га киритилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2024-йил 18-октябрдаги 03-12-17-6915-сонли маълумотномаси). Ушбу прогноз кўрсаткичларидан фойдаланиш натижасида 2028-йилгача санаторийлар ва дам олиш зоналарига ташриф буюрувчилар сони 1205,41 минг кишига етади, бунга эса экотуризм инфратузилмасининг ривожланиши, кирувчи туристлар оқими ҳамда маҳаллий аҳолининг республика бўйлаб саёҳатга чиқишлар сони кўпайиши каби омиллар таъсир кўрсатиши илмий асосланган.