Saidov Ulug‘bek Abdivalievichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I.Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Tijorat banklarida risklarni diversifikatsiyalashni takomillashtirish”, 08.00.07 – “Moliya, pul muomalasi va kredit”.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.1.PhD/Iqt1691
Ilmiy rahbar: Omonov Akrom Abdinazarovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti, DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
 Rasmiy opponentlar: Jumaev Nodir Xosiyatovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor; Qulliev Istam Yangimuradovich, iqtisodiyot fanlari doktori.
Yetakchi tashkilot: G.V.Plexanov nomidagi Rossiya iqtisodiyot universiteti Toshkent shahri filiali.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: O‘zbekiston tijorat banklari risklarini diversifikatsiyalashni takomillashtirishga qaratilgan ilmiy taklif va amaliy tavsiyalar ishlab chiqish hisoblanadi.
III.Tadqiqotning ilmiy yangiligi quyidagilardan iborat:
tijorat banklari muammoli kreditlarini 1,0 foizga kamaytirilishi aynan shu davrda ularning ehtimoliy yo‘qotishlar bo‘yicha zaxiralar uchun qilinadigan xarajatlari hajmini 0,3 foizga qisqartirish imkonini berishi aosalandi;
tijorat banklari kredit portfeli tarkibida xorijiy valyutalar ulushini keyingi besh yilda bosqichma-bosqich 30-35 foizga tushirish orqali valyuta bilan bog‘liq risklarni bartaraf qilish bo‘yicha amaliy taklif ishlab chiqildi;
banklarda risklarni tarmoqlar, hududlar va mulkchilik shakllari bo‘yicha diversifikatsiyalash orqali bankning moliyaviy barqarorligi va foyda darajasini o‘tgan hisobot davriga nisbatan 5 punktga oshirish xususidagi taklifi asoslab berilgan;
tijorat banklari likvid aktivlari hajmi 5 foizga ortishi bankning aktivlari bo‘yicha risk darajasini 8 punktga pasaytirish imkoniyatini berishi asoslandi.
IV.Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Tijorat banklarida risklarni diversifikatsiyalashni takomillashtirishning asosiy yo‘nalishlari bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
tijorat banklari muammoli kreditlarini 1,0 foizga kamaytirilishi aynan shu davrda ularning ehtimoliy yo‘qotishlar bo‘yicha zaxiralar uchun qilinadigan xarajatlari hajmini 0,3 foizga qisqartirish imkonini berish xususidagi taklifi ATB Agrobank amaliyotga joriy etilgan (ATB “Agrobank”ning 2024 yil 30 avgustdagi 0615/452-son ma’lumotnomasi) Natijada, bankning aynan shu yo‘nalish bo‘yicha qiladigan xarajatlari summasi 2024 yil 1 iyul holatiga o‘tgan hisobot davriga nisbatan 56,0 mlrd so‘m qisqartirishga erishildi;
tijorat banklari kredit portfeli tarkibida xorijiy valyutalar ulushini keyingi besh yilda bosqichma-bosqich 30-35 foizga tushirish orqali valyuta bilan bog‘liq risklarni bartaraf qilish xususidagi taklifi ATB Agrobankning 2024 yil 25 maydagi Boshqaruv Kengashi qarori asosida “Kredit siyosati”ga tegishli o‘zgarishlar kiritish uchun qabul qilindi (ATB “Agrobank”ning 2024 yil 30 avgustdagi 0615/452-son ma’lumotnomasi). Natijada, bankning kredit portfeli tarkibida xorijiy valyutalar bilan bog‘liq risk darajasi 2024 yil 1 iyul holatiga o‘tgan yilning aynan shu hisobot davriga nisbatan 15 punktga pasaytirishga erishildi;
banklarda risklarni tarmoqlar, hududlar va mulkchilik shakllari bo‘yicha diversifikatsiyalash orqali bankning moliyaviy barqarorligi va foyda darajasini o‘tgan hisobot davriga nisbatan 5 punktga oshirish xususidagi taklifi ATB Agrobankning 2024 yilga mo‘ljallangan biznes rejasini ishlab chiqishda foydalanildi (ATB “Agrobank”ning 2024 yil 30 avgustdagi 0615/452-son ma’lumotnomasi). Natijada, bankning moliyaviy barqarorlik va foyda darajasi 2024 yil 1 iyul holatiga o‘tgan yilning shu hisobot davriga nisbatan 4 punktga oshishga erishildi;
tijorat banklari likvid aktivlari hajmi 5 foizga ortishi bankning aktivlari bo‘yicha risk darajasini 8 punktga pasaytirish xususidagi taklifi ATB Agrobank Kuzatuv Kengashining 2023 yil 6 apreldagi 17-sonli yig‘ilish bayoni bilan tasdiqlangan 456-sonli “Aktivlar va passivlarni boshqarish siyosati”ni ishlab chiqishda foydalanilgan (ATB “Agrobank”ning 2024 yil 30 avgustdagi 0615/452-son ma’lumotnomasi). Natijada, bankning aktivlar bo‘yicha umumiy risk darajasini 2024 yil 1 iyul holatiga o‘tgan hisobot vaqtining shu davriga nisbatan 6 punktga pasaytirish imkoniyatini berdi.