Ro‘ziqulov Abdimo‘min Qussam o‘g‘lining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Ikkilamchi qimmatli qog‘ozlar bozorini rivojlantirish mexanizmi», 08.00.07 - “Moliya, pul muomalasi va kredit”.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: №B2024.2.PhD/Iqt4113.
Ilmiy rahbar: Eshov Mansur Pulatovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Rasmiy opponentlar: Alimardonov Ilhom Muzrabshoxovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor; Qulliev Istam Yangimuradovich, iqtisodiyot fanlari nomzodi, dotsent;
Yetakchi tashkilot: Samarqand iqtisodiyot va servis instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi ikkilamchi qimmatli qog‘ozlar bozorini rivojlantirish mexanizmi bo‘yicha ilmiy-uslubiy asoslangan taklif va amaliy tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
dividendlar va foiz ko‘rinishidagi daromadlarni “Qimmatli qog‘ozlar markaziy depozitariysi” AJ va investisiya vositachilari orqali qimmatli qog‘ozlar egalari, investisiya vositachilari hamda chet ellik nominal saqlovchilarning hisobvaraqlariga to‘lash tartibini joriy etish taklifi asoslangan;
davlat ulushi 50 foizdan yuqori bo‘lgan aksiyadorlik jamiyatlari aksiyalarining ikkilamchi ommaviy takliflarini amalga oshirishda institusional investorlar uchun sotib olinadigan aksiyalari bo‘yicha cheklovlarni belgilamaslik taklifi asoslangan;
aksiyadorlik jamiyatlari aksiyalarining ikkilamchi ommaviy takliflarini amalga oshirishda O‘zbekiston Respublikasi norezidentlari va rezidentlari uchun depo hisobvaraqlarni va buyurtma berishlarni masofadan turib amalga oshirish tartibini joriy qilish taklif etilgan;
davlat ishtirokidagi yirik korxonalar aksiyalarini ikkilamchi (SPO) ommaviy joylashtirishni amalga oshirishda anderrayter, investisiya vositachilari va boshqa konsul`tantlar orqali aksiyalar uchun dastlabki narx chegaralarini aniqlash taklifi ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Ikkilamchi qimmatli qog‘ozlar bozorini rivojlantirish mexanizmi bo‘yicha ishlab chiqilgan ilmiy amaliy va uslubiy taklif hamda tavsiyalar asosida:
dividendlar va foiz ko‘rinishidagi daromadlarni “Qimmatli qog‘ozlar markaziy depozitariysi” AJ va investisiya vositachilari orqali qimmatli qog‘ozlar egalari, investisiya vositachilari hamda chet ellik nominal saqlovchilarning hisobvaraqlariga to‘lash tartibini joriy etish taklifi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023 yil 2 sentyabrdagi PQ-291-son “Kapital bozorini rivojlantirishning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq 2023 - 2025 yillarda kapital bozorini rivojlantirish bo‘yicha yo‘l xaritasida ko‘rsatilgan chora-tadbirlarni amalga oshirishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Davlat aktivlari boshqarish agentligining 2024 yil 26 apreldagi 03/10-1-12/1618-ma’lumotnomasi). Ushbu taklifning joriy etilishi natijasida aksiyadorlarga dividendlarni to‘lashni o‘z vaqtida amalga oshirish imkonini berib, ikkilamchi qimmatli qog‘ozlar bozorida qimmatli qog‘ozlarning likvidligini ta’minlashga hamda ikkilamchi qimmatli qog‘ozlar bozorining savdo hajmini ortishiga olib kelgan;
davlat ulushi 50 foizdan yuqori bo‘lgan aksiyadorlik jamiyatlari aksiyalarining ikkilamchi ommaviy takliflarini amalga oshirishda institusional investorlar uchun sotib olinadigan aksiyalari bo‘yicha cheklovlarni belgilamaslik taklifi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023 yil 2 sentyabrdagi PQ-291-son “Kapital bozorini rivojlantirishning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq 2023 - 2025 yillarda kapital bozorini rivojlantirish bo‘yicha yo‘l xaritasida ko‘rsatilgan chora-tadbirlarni amalga oshirishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Davlat aktivlari boshqarish agentligining 2024 yil 26 apreldagi 03/10-1-12/1618-ma’lumotnomasi). Mazkur ilmiy-amaliy yangilikning amaliyotga tatbiq etilishi natijasida ikkilamchi qimmatli qog‘ozlar bozoridagi savdoda institusional investorlar salmog‘ining oshishiga hamda ikkilamchi bozorini yanada rivojlantirishga imkon yaratib, ikkilamchi qimmatli qog‘ozlar bozorining infratuzilmasini rivojlanishiga turtki bo‘lgan;
aksiyadorlik jamiyatlari aksiyalarining ikkilamchi ommaviy takliflarini amalga oshirishda O‘zbekiston Respublikasi norezidentlari va rezidentlari uchun depo hisobvaraqlarni va buyurtma berishlarni masofadan turib amalga oshirish tartibini joriy qilish taklifi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023 yil 2 sentyabrdagi PQ-291-son “Kapital bozorini rivojlantirishning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq 2023 - 2025 yillarda kapital bozorini rivojlantirish bo‘yicha yo‘l xaritasida ko‘rsatilgan chora-tadbirlarni amalga oshirishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Davlat aktivlari boshqarish agentligining 2024 yil 26 apreldagi 03/10-1-12/1618-ma’lumotnomasi). Ushbu tartibni joriy etilishi natijasida ikkilamchi qimmatli qog‘ozlar bozorida investorlar ishtirokining ortishiga hamda ikkilamchi qimmatli qog‘ozlar savdosi bilan bog‘liq jarayonni tezlashtirishga va sado hajmining ortishiga olib kelgan;
davlat ishtirokidagi yirik korxonalar aksiyalarini ikkilamchi (SPO) ommaviy joylashtirishni amalga oshirishda anderrayter, investisiya vositachilari va boshqa konsul`tantlar orqali aksiyalar uchun dastlabki narx chegaralarini aniqlash taklifi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023 yil 2 sentyabrdagi PQ-291-son “Kapital bozorini rivojlantirishning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qaroriga muvofiq 2023 - 2025 yillarda kapital bozorini rivojlantirish bo‘yicha yo‘l xaritasida ko‘rsatilgan chora-tadbirlarni amalga oshirishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Davlat aktivlari boshqarish agentligining 2024 yil 26 apreldagi 03/10-1-12/1618-ma’lumotnomasi). Ushbu taklifning joriy etilishi natijasida ikkilamchi qimmatli qog‘ozlar bozoridagi aksiyalar paketi hajmining ortishiga va aksiyalarni ikkilamchi savdoga chiqarish muddatini belgilash hamda aksiyaning nominal va baho qiymatiga bog‘liq bo‘lmagan narx chegaralarini belgilash imkonini bergan.
