Pirmatova Farangiz Ma’rufjonovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi):
“Mamlakat moliyaviy barqarorligini ta’minlashda to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investesiyalarni jalb qilish istiqbollari”, 08.00.07 – “Moliya, pul muomalasi va kredit”
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.3PhD/Iqt4462
Ilmiy rahbar: Bakieva Iroda Abdushukurovna, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent Xalqaro universiteti, DSc.22/29.12.2023.I.175.01
Rasmiy opponentlar: Raxmonov Dilshodjon Alidjonovich, iqtisodiyot fanlari doktori professor;
Xusainov Shavkat Abdushukurovich, iqtisodiyot fanlari nomzodi, dotsent.
Yetakchi tashkilot: G.V. Plexanov nomidagi Rossiya iqtisodiyot universiteti Toshkent fililali.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi O‘zbekistonning moliyaviy barqarorligini ta’minlashda to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investesiyalarni jalb qilish istiqbollari bo‘yicha ilmiy-uslubiy va amaliy tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
mamlakatimizda xorijiy investorlar tomonidan to‘g‘ridan-to‘g‘ri investisiyalar ishtirokida elektr energiya va gaz tarmog‘ini qurish, rekonstruksiya qilish va ta’mirlash ishlarini qo‘llab-quvvatlash maqsadida byudjeti mablag‘lari hisobidan ularga 5 foiz stavkada uch yil muddatga kredit mablag‘larini ajratish taklif etilgan;
to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investisiyalarning samaradorligini baholashda investisiya mul`tiplikatori, kapital qaytimi, kapital sig‘imi, ICOR koeffisienti kabi sifat ko‘rsatkichlarini aniqlash usullari takomillashtirish asosida xorijiy investisiyalardan samarali foydalanish bo‘yicha nisbiy ustunliklari va ustuvor yo‘nalishlari belgilangan;
investisiya dasturlarining sifatini oshirish va xorijiy investisiyalarni boshqarish jarayonida davlat organlari o‘rtasidagi hamkorlik mexanizmlari takomillashtirilgan;
mintaqalarning o‘ziga xos xususiyatlari va nisbiy ustunliklarini tahlil qilish asosida, hududlarning ishlab chiqarish salohiyatidan samarali foydalanish maqsadida xorijiy investisiyalarni istiqbolli tarmoqlarga oqilona yo‘naltirish bo‘yicha aniq chora-tadbirlar ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Mamlakat moliyaviy barqarorligini ta’minlashda to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investesiyalarni jalb qilish istiqbollari bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
mamlakatimizda xorijiy investorlar tomonidan to‘g‘ridan-to‘g‘ri investisiyalar ishtirokida elektr energiya va gaz tarmog‘ini qurish, rekonstruksiya qilish va ta’mirlash ishlarini qo‘llab-quvvatlash maqsadida byudjeti mablag‘lari hisobidan ularga 5 foiz stavkada uch yil muddatga kredit mablag‘larini ajratishga doir taklifi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Xorijiy va mahalliy investorlarning investisiya loyihalari tashqi infratuzilmasini yaratish xarajatlarini davlat tomonidan qoplab berish tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida” 2022-yil 7-iyuldagi 306-son qarorini ishlab chiqishda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy majlisi qonunchilik palatasining Sanoat, qurilish va savdo masalalari qo‘mitasining 2024 yil 25 oktyabrdagi 04/7-10-121-son ma’lumotnomasi). Ushbu taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida mamlakatimizda xorijiy investorlar tomonidan to‘g‘ridan-to‘g‘ri investisiyalar ishtirokidagi loyihalarning tashqi muhandislik-kommunikasiya tizimlarini qurish ishlarini amalga oshirish orqali korxonalarda qo‘shimcha qiymat zanjiri yaratilishini rag‘batlantirish va aholi bandligini ta’minlashga erishiladi.
to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investisiyalarning samaradorligini baholashda kapital qaytimi, investisiya mul`tiplikatori, ICOR koeffisienti va kapital sig‘imi kabi sifat ko‘rsatkichlarini aniqlash usullari takomillashtirish asosida xorijiy investisiyalardan samarali foydalanish bo‘yicha nisbiy ustunliklari va ustuvor yo‘nalishlari belgilashga doir taklifi (O‘zbekiston Respublikasi Oliy majlisi qonunchilik palatasining sanoat, qurilish va savdo masalalari qo‘mitasining 2024 yil 25 oktyabrdagi 04/7-10-121-son ma’lumotnomasi). Mazkur taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investisiyalar samaradorligini belgilovchi ko‘rsatgichlarni yaxshilash, xususan, iqtisodiy o‘sishning qo‘shimcha xorijiy kapital xarajatini ifodalovchi ICOR koeffisientini mavjud 0,6 dan oshirish bo‘yicha chora-tadbirlar ishlab chiqildi.
investisiya dasturlarining sifatini oshirish va xorijiy investisiyalarni boshqarish jarayonida davlat organlari o‘rtasidagi hamkorlik mexanizmlari takomillashtirishga doir taklifi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Xorijiy va mahalliy investorlarning investisiya loyihalari tashqi infratuzilmasini yaratish xarajatlarini davlat tomonidan qoplab berish tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida” 2022-yil 7-iyuldagi 306-son qarorini ishlab chiqishda foydalanildi (O‘zbekiston Respublikasi Oliy majlisi qonunchilik palatasining sanoat, qurilish va savdo masalalari qo‘mitasining 2024 yil 25 oktyabrdagi 04/7-10-121-son ma’lumotnomasi). Mazkur taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida investisiya faoliyatini tartibga solish sohasidagi davlat organlari va tashkilotlarining faoliyatini muvofiqlashtirish, investorlar bilan doimiy ikki tomonlama aloqani ta’minlash, hududlar va mahalliy yuridik shaxslarga investisiyalarni jalb qilishda ko‘maklashish, investisiya takliflari ishlab chiqilishini tashkil etish, hamda tegishli hududdagi chet el investisiyalari ishtirokidagi investisiya loyihalarini o‘z vaqtida va samarali amalga oshirishga to‘sqinlik qiluvchi omillarni aniqlash, ularni hal etish bo‘yicha tezkor choralar ko‘rishga olib keldi.
mintaqalarning o‘ziga xos xususiyatlari va nisbiy ustunliklarini tahlil qilish asosida, hududlarning ishlab chiqarish salohiyatidan samarali foydalanish maqsadida xorijiy investisiyalarni istiqbolli tarmoqlarga oqilona yo‘naltirish bo‘yicha aniq chora-tadbirlar ishlab chiqishga doir taklifi (O‘zbekiston Respublikasi Oliy majlisi qonunchilik palatasining sanoat, qurilish va savdo masalalari qo‘mitasining 2024 yil 25 oktyabrdagi 04/7-10-121-son ma’lumotnomasi). Natijada, mamlakatimizda ishlab chiqarish hajmini oshirish maqsadida xorijiy investisiyalarni istiqbolli tarmoqlarga oqilona yo‘naltirish bo‘yicha dasturlarni ishlab chiqishda foydalanilgan.
