Abdullaeva Dilfuza Abdujalilovnaning  
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya ishi himoyasi haqida e’lon

I.Umumiy ma’lumotlar.
“Maxsus tashkilot va muassasalarning Buxoro me’moriy obidalarini ta’mirlashdagi faoliyati (XX asrning 20-80-yillari)” mavzusidagi 07.00.01-O‘zbekiston tarixi (tarix fanlari)
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: № B2020.1.PhD/ Tar 596
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Buxoro davlat universiteti
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Buxoro davlat universiteti, DSc.03/27.09.2024.Tar.72.07 raqamli Ilmiy kengash
Ilmiy  rahbar:  To‘raev Halim Hojievich, tarix fanlari doktori, professor.
Rasmiy opponentlar: Rahimov Komiljon Rahmatovich tarix fanlari doktori (DSc), dotsent, Almeeev Robert  Valievich tarix fanlari doktori, professor
Yetakchi tashkilot: Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti
Dissertatsiya  yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.  
II.Tadqiqotning maqsadi: XX asrning 20-80-yillarida maxsus tashkilot va muassasalarning Buxoro shahridagi me’moriy obidalarni ta’mirlash bilan bog‘liq faoliyatini tadqiq etishdan iborat.
III.Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
Turkkomstaris hamda Sredazkomstaris mutaxassis-olimlaridan iborat komissiyalar tuzilishi va ularning Buxorodagi me’moriy yodgorliklarni tarixiy-arxeologik, topografik yo‘nalishda tadqiq etish maqsadida ekspedisiyalar yuborilishi natijasida me’moriy obidalarning dastlabki tizimli muhofazasi, ro‘yxatga olinishi va ta’mirlanishiga erishilganligi dalillangan.
Mablag‘ ajratilishi bilan bog‘liq doimiy muammolarning mavjudligi, yodgorliklar ekspluatatsiyasi, ularning taqdiri borasida mahalliy hokimiyat organlari bilan kuzatilgan kelishmovchiliklar, munozaralar kabi omillar Buxkomstarisning keng doirada faoliyat yuritishi uchun to‘sqinlik qilganligi asoslangan.
Buxoro obidalari muhofazasi masalasida maxsus tashkilot va muassasalar sa’y-harakati bilan Abdulazizxon madrasasi hamda Toqi Sarrofon yodgorligining buzilishining oldini olishga, Gavkushon madrasasini teatrga aylantirilishiga yo‘l qo‘ymaslikka, eski shahar markazidagi 3,5 ga er maydonida “Amaliy san’at va hunarmandchilik” kombinatining qurilishini to‘xtatishga erishilganligi aniqlangan.
XX asr 20-80-yillarida Buxoro me’moriy yodgorliklarida olib borilgan ta’mirlash faoliyati (XX asrning 20-30-yillari – yodgorliklar tarixiy obekt sifatida ro‘yxatga olinib, ularda birlamchi ta’mir ishlari amalga oshirila boshlangan davr, 40-50-yillar – muhofaza va xavfsizlik yo‘nalishida qilingan ishlar davri, 60-70-yillar – qayta tiklash va ta’mirlash ishlari deyarli muntazam olib borilishiga erishilgan davr hamda 80-yillar–yodgorliklarni “zamonaviy” maqsadlarga moslashtirish)ning to‘rt davriy bosqichga ajratilishi asoslab berilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: Maxsus tashkilot va muassasalarning XX asr 20-80-yillarida Buxoro shahridagi me’moriy obidalarni ta’mirlash bilan bog‘liq faoliyatini o‘rganishdagi ahamiyati xususidagi ilmiy xulosa va takliflar asosida
 Buxoro shahridagi me’moriy obidalarning XX asr 20-80-yillarida saqlanishi, ularning ta’mirlanishi va qayta tiklanishi xususida dalillar hamda xulosalar Buxoro davlat muzey-qo‘riqxonasining “Marketing va turizm” bo‘limi faoliyatida joriy etildi (O‘zbekiston Respublikasi Madaniy meros agentligining 2024-yil 19-fevraldagi 02-05/567-son ma’lumotnomasi). Bu muzey xodimlari  hamda gid-ekskursavodlar uchun me’moriy obidalarning bugungi kungacha saqlanib qolinishi xususida yangi, ilmiy asoslangan ma’lumotlarga ega bo‘lishni ta’minladi.  
XX asr 40-80-yillarida Buxoro muzeyi xodimlarining me’moriy yodgorliklarni ilmiy jihatdan tadqiq etish, ta’mirlash ishiga bevosita ishtirokini tasdiqlovchi idoralararo maktublar, hisobot, shartnoma hujjatlari ma’lumotlaridan  Ark viloyat o‘lkashunoslik muzeyi ekspozisiyasini yangilashda foydalanildi. (O‘zbekiston Respublikasi Madaniy meros agentligining 2024-yil 19-fevraldagi 02-05/567-son ma’lumotnomasi). Izlanish natijalari Buxoro davlat muzey-qo‘riqxonasi hujjatlar fondining boyishiga, shuningdek, muzeyga tashrif  buyuruvchilarning Buxoro madaniy merosining muhofazasi, ta’mirlanishi to‘g‘risidagi tarixiy bilimlarini boyishiga xizmat qilgan.
Tarixiy yodgorliklarni ta’mirlash ishida Turkkomstaris, Sredazkomstaris, Uzkomstaris kabi maxsus tashkilot va muassasa mutaxassis-olimlarining Buxorodagi me’moriy yodgorliklarga doir tarixiy-arxeologik, topografik yo‘nalishdagi tadqiqotlari, ta’mirlash, tiklash ishidagi ishtiroki va ahamiyati xususida ilmiy-nazariy fikrlar “O‘zbekiston tarixi” telekanalining “Sayyor dars” nomli turkum ko‘rsatuv ssenariylarini shakllantirishda foydalanildi.(O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi “O‘zbekiston teleradiokanali” Davlat muassasasining 2024-yil 9-fevraldagi 06-28-204-son ma’lumotnomasi). Natijada, XX asr 20-80-yillarida ta’mirlashga mas’ul tashkilotlarning Buxoro shahridagi faoliyati me’moriy obidalarning dastlabki tizimli muhofazasi, ro‘yxatga olinishi va qayta tiklanishiga qaratilganligi xususida teletomoshabinlarga ilmiy dalillarga boy, asosli yangi ma’lumotlar taqdim etilishiga  xizmat qilgan.
Buxoro shahridagi me’moriy obidalarda XX asrning 20-80-yillarida amalga oshirilgan ta’mirlash va qayta tiklash tadbirlari bilan bog‘liq ishlar ko‘lami va darajasiga qarab to‘rt davriy xususiyatga ajratilganligi, ularning muhofazasi masalasida maxsus tashkilot va muassasalar, ilmiy jamoatchilik vakillaridan I.I.Umnyakov, M.Y.Saidjonov, V.A.Shishkin, R.B.Kanskiy, T.F.Gelax, S.N.Yurenev va A.A.Asqarovlar faoliyatiga doir xulosalar  “Buyuk ipak yo‘li” Buxoro viloyat madaniy-ma’rifiy markazida bajarilgan “№ 2022/1 – Qadim Buxoroning sayyohlik imkoniyatlaridan unumli foydalanaylik” mavzusidagi loyihasida foydalanildi (“Buyuk ipak yo‘li” Buxoro viloyat madaniy-ma’rifiy markazining 2024-yil 2-fevraldagi №21/01-2024-son ma’lumotnomasi).  Qo‘llanilgan ilmiy xulosalar yoshlarda o‘zlikni anglash, moddiy madaniy meros to‘g‘risidagi bilimlarni oshirish, mavjud tarixiy yodgorliklarni xalqimiz merosi sifatida asrash, ularni sayyohlik resursi sifatida muhofaza qilish zaruratini yanada chuqur anglashga xizmat qilgan.